Nie tylko terroryści są zagrożeniem

Za towary uznane za stwarzające specjalne zagrożenia uznano w Polsce materiały wybuchowe przewożone w ilościach przekraczających dopuszczalne zwolnienia ilościowe, przewożone pojazdami wymagającymi oznaczenia. Podobnie za towary podlegające specjalnemu nadzorowi uznano gazy o właściwościach toksycznych przewożone w cysternach o pojemności większej niż 3 tys. litrów. Analogiczne ograniczenie w zakresie formy przewozu oraz jednorazowej ilości wprowadzono dla materiałów ciekłych zapalnych (w I grupie pakowania – towary o bardzo dużym natężeniu zagrożenia), materiałów trujących, materiałów samozapalnych oraz materiałów wytwarzających w zetknięciu z wodą gazy palne, a także dla materiałów żrących w pierwszej grupie pakowania. Przewóz wszystkich wymienionych towarów wymaga zgłoszenia do służb ratowniczych i kontrolnych.

Ze zgłoszeniem

Obowiązki obejmują także nadchlorany, azotan amonowy oraz nawozy na bazie azotanu amonowego, przewożone w cysternie (cysternach) lub luzem w ilości większej niż 3 tys. l lub 3 tys. kg, a także nadtlenki organiczne przewożone w cysternie (cysternach) w ilości większej niż 3 tys. l. W przypadku materiałów zakaźnych obowiązkom meldunkowym podlegają materiały zakaźne stwarzające poważne zagrożenie dla ludzi. W rozporządzeniu nie poprawiono jednak przy tej klasie kryteriów klasyfikacyjnych.
Zgłosić musimy także przewozy materiałów promieniotwórczych o łącznej aktywności większej niż 3 tys. A1 lub 3 tys. A2, przewożone w sztukach przesyłki typu B(U) i typu C, materiały promieniotwórcze przewożone w sztuce przesyłki typu B(M) oraz materiały rozszczepialne, dla których suma wskaźników bezpieczeństwa krytycznościowego dla sztuk przesyłki przekracza 50 i wypalone paliwo jądrowe, a także materiały promieniotwórcze przewożone w warunkach specjalnych.
Jeśli wykonujemy przewóz wymienionych wcześniej materiałów, w pojeździe musi znajdować się kopia wykonanego zgłoszenia! Jej brak pociąga za sobą karę za brak wymaganej dokumentacji.

Kto i kiedy zgłasza

Zgłoszenia dokonuje nadawca towaru niebezpiecznego – jeżeli przewóz rozpoczyna się w Polsce i jest wykonywany przez przewoźnika będącego przedsiębiorcą zagranicznym. Przewoźnik dokonuje zgłoszenia jeżeli przewóz rozpoczyna się w naszym kraju i jest wykonywany przez przewoźnika krajowego lub właściwa placówka Straży Granicznej – jeżeli przewóz rozpoczyna się za granica.

Zgłoszenia należy dokonać najpóźniej na 5 dni przed rozpoczęciem przewozu w przypadkach, rozpoczęcia przewozu w Polsce lub przed udzieleniem zezwolenia na wjazd pojazdu z towarem niebezpiecznym na terytorium, jeżeli zgłoszenia dokonuje Straż Graniczna. Zakres tych regulacji przedstawiono w tabeli.

Zmiana na korzyść

W październiku 2006 r. rozpoczęliśmy działania lobbystyczne mające na celu uwzględnienie interesów polskich przedsiębiorców w przepisach regulujących praktykę transportową. Na efekt musieliśmy poczekać do czerwca. Minister Transportu dokonał zmiany (a ściślej mówiąc) aktualizacji rozporządzenia we wnioskowanym zakresie.
Naszym celem było usprawnienie praktyki firm zobowiązanych do wypełniania zaleceń przepisów związanych z zapewnieniem bezpieczeństwa w transporcie oraz bezpieczeństwa wynikającego z możliwości popełnienia czynów kryminalnych, zgodnie z regulacjami ustawy o ochronie osób i mienia. Większość przedsiębiorców związanych z operacjami transportowymi materiałów wybuchowych oraz bardzo trujących, czy żrących podlega szczególnej ochronie, a w związku z tym jest zobowiązanych do wdrożenia planów ochrony. Dokumenty te podlegają uzgodnieniu z policją. Maja one charakter niejawny.
Regulacje planów obejmują także transport i w efekcie nałożono na tych przedsiębiorców obowiązek zgłoszenia przewozu w formie tajnej i zakodowanej zgodnie z ustawą o ochronie osób i mienia w terminie 3 dni przed planowanym przewozem. Informacja ta dociera do komendanta wojewódzkiego policji i jest uwzględniana w działaniach prewencyjnych.
Zgodnie z przepisami transportowymi, przyjęto dodatkowy obowiązek zgłaszania przewozów – tym razem w formie jawnej do komendantów wojewódzkich straży i policji. W wyniku niespójnych przepisów podmioty te zgłaszały ten sam przewóz po raz pierwszy na 5 dni wcześniej w formie jawnej (rozporządzenie) oraz na 3 dni przed planowanym transportem w formie niejawnej (ustawa).

Procedura zgłoszenia
Zgłoszenia, dokonuje się na policji w formie pisemnej, podając następujące dane:
• numer UN towaru niebezpiecznego i jego prawidłową nazwę przewozową – zgodnie z umową ADR,
• numer klasy oraz numer grupy pakowania, o ile występuje, a w przypadku towaru klasy 1 – kod klasyfikacyjny, zgodnie z umową ADR,
• ilość towaru i sposób jego przewozu – odpowiednio w cysternie, luzem lub w sztukach przesyłki,
• planowane miejsce i czas rozpoczęcia przewozu,
• planowaną trasę przewozu,
• odpowiednio imię, nazwisko i miejsce zamieszkania albo nazwę i siedzibę oraz adres przewoźnika, nadawcy i odbiorcy towaru.

„Smaczku” do całej sprawy dodaje jeszcze fakt, ze w przypadku tych podmiotów zlecenie transportowe najczęściej było dawane na kilka godzin przed wyruszeniem transportu. W wyniku procedur prawnych – bez względu na to co by zrobił przedsiębiorca – kara byłaby nałożona zawsze.