Ewolucja kodów

O tym jak ważna jest automatyzacja przyjęcia oraz wydania towaru, zdano sobie sprawę już w roku 1932, kiedy to studenci pod kierownictwem Wallach Flint’a wzięli udział w projekcie automatyzacji punktów kasowych w supermarketach.. Pomysł kodowania z lat 40-tych obecnie funkcjonujący, jako kod kreskowy jest najpopularniejszą formą automatycznej identyfikacji towarów, materiałów, półfabrykatów. Spotyka się go na dokumentach, kopertach, dowodach rejestracyjnych, książkach, a nawet opublikowanych drukach muzycznych.

Użytkownicy najprostszych kodów kreskowych, które pozwoliły zautomatyzować handel, zaczęli odczuwać ograniczenia wynikające z ich budowy oraz ilości zawartych informacji. Globalizacja i dynamika rozwoju działalności gospodarczej, spowodowały wzrost znaczenia oraz funkcjonalności łańcucha dostaw, przyczyniły się do utworzenia nowych kanałów dystrybucji, zmian we wzorcach popytu i oczekiwaniach klientów. Dążenie przez producentów oraz handlowców do przyśpieszenia dostawy towaru, przy jednoczesnym zachowaniu jakości (mniej pomyłek, ograniczenie obsługi posprzedażowej), nadały decydujące znaczenie technologii informatycznej w procesach gospodarczych, a tym samym większe znaczenie przypisano kodom kreskowych. Powszechnie używany symbol do znakowania opakowań jednostkowych i zbiorczych kod EAN-13 odczytywany w punktach kasowych, pozwala tylko na identyfikację towaru, dlatego w systemie EAN wykorzystywany jest także kod EAN-128, zawierający w numerze dodatkowe informacje: datę produkcji, datę ważności, numer serii, itp. Problemem przy użytkowaniu kodu kreskowego, zgodnego z EAN jest fakt, że w momencie jego uszkodzenia, odczyt przez system skanowania jest niemożliwy, a identyfikacja towaru następuje przez manualne wprowadzenie kodu do systemu. Pociąga to za sobą zarówno straty czasowe, jak i finansowe.

        Zalety zastosowania GS1

W związku z ograniczeniami, odnoszącymi się do EAN-8 i EAN-13, powstał standard GS-128, będący ułatwieniem w wymianie informacji i komunikacji pomiędzy partnerami w łańcuchu logistycznym, począwszy od dostawców, przez producentów, dystrybutorów, hurtowników, detalistów, a skończywszy na odbiorcach końcowych i konsumentach. Atutem tej symboliki są Identyfikatory Zastosowania GS1 (prefiksy zapisane w nawiasach, definiujące znaczenie i format występujących po nich rzędu cyfr), które oprócz automatycznej identyfikacji dóbr, umożliwiają zakodowanie informacji dotyczących np. daty ważności, numeru serii, miar handlowych i logistycznych, numerów lokalizacyjnych, relacji usługowych i innych informacji biznesowych. Odnoszący się do wielu branż standard, poprzez wprowadzenie unikatowej etykiety dystrybucyjnej, pozwala na wykorzystanie informacji zawartych w kodzie GS1-128 w każdym zakątku świata, bez konieczności kontaktowania się ze sobą kontrahentów.

W postaci kodu GS-128 przedstawiany jest kod SSCC (Serial Shipping Container Code) stosowany do identyfikacji jednostek transportowych (palet, skrzyń). Etykieta dystrybucyjna z kodem, umożliwia śledzenie przemieszczanych jednostek transportowych, dzięki połączeniu ruchu jednostki i przepływu związanych z nimi informacji. Stosowanie kodu daje możliwość wdrożenia różnych operacji na bazie jednostki np.: przeładunek, automatyczne przyjęcie, automatyczne skanowanie i wydawanie towaru i może być stosowany przez wszystkich partnerów uczestniczących w łańcuchu dostaw. Seryjne numery jednostek transportowych, które są nadane przez nadawców przesyłek, można wykorzystywać we własnych systemach kontroli wewnętrznej i dystrybucji. Podobnie jak w przypadku pozostałych sposobów kodowania, SSCC poprzez swoją unikatowość zapewnia jednoznaczną identyfikację jednostek transportowych, co umożliwia dostarczenie klientowi bieżących informacji o przepływie towarów.

        Dwuwymiarowe DataMatrix

Problem ze stosowaniem kodów EAN i GS-128 wynika z ich wielkości uniemożliwiającej kodowanie różnorodnych zestawów danych. Kod ten jest zbyt duży z punktu widzenia stosowania go w niektórych sektorach (elektronika, telekomunikacja, farmacja, diagnostyka) i stanowi ograniczenie dla małych opakowań i produktów (elementy elektroniczne, telekomunikacyjne, fiolki, tubki z maściami), a także produktów o nieregularnych kształtach (artykuły spożywcze).

Rozwiązaniem powyższego ograniczenia jest dwuwymiarowy kod DataMatrix. Kody kreskowe drukowane są w postaci symboli kwadratowych lub prostokątnych. Symbol umożliwia zakodowanie większej ilości informacji na mniejszej powierzchni niż kodowanie EAN, GS-128.

Mimo zalet DataMatrix, należy pamiętać, że odczyt takiego kodu może być dokonany jedynie przez skanery obrazu dwuwymiarowego lub systemy wizyjne. Wiąże się to z większymi kosztami wprowadzenia tego typu kodowania, niż w przypadku kodów jednowymiarowych. Dodatkową niedogodność stanowi małe rozpowszechnienie urządzeń skanujących, co ogranicza użyteczność tego standardu do wąskiej grupy odbiorców.

        Kodowanie a magazyn
Automatyczne skanowanie, w porównaniu do manualnego uzupełniania danych, daje możliwość minimalizacji błędów i usprawnienia procesy decyzyjne. Dystrybutor, na podstawie danych wprowadzonych w systemie przez producenta może sprzedawać towar, który jeszcze nie dojechał do magazynu, jak również przeprowadzić analizę czy dostarczony towar pokryje sprzedaż. Domówienie partii towaru, która pokryje zapotrzebowanie może zostać dokonana przez dystrybutora zanim jeszcze pierwsza partia dotrze do magazynu. Dla dystrybutora jest to bardzo istotne z punktu widzenia kosztów i zarządzania zapasami. Czas reakcji ulega skróceniu, pozwalając osiągać niższe zapasy w magazynie dystrybucyjnym. Kody kreskowe stosowane w całym procesie magazynowym zastąpiły ręczne wpisywanie lub sprawdzanie danych i ułatwiły kontrolę nad systemem pracy oraz zoptymalizowały zarządzanie.

Automatyzacja przyczynia się do ograniczenia zużycia papieru, optymalizacji zarządzania zespołem oraz podnosi jakość obsługi klienta. Towary przyjmowane są szybciej i bezbłędnie. Pobierana do zlecenia paleta, poprzez kodowanie oraz skanowanie danych, daje stuprocentową poprawność pobierania metodą FEFO. Kodowanie ułatwia też pracę operatora wózka, który nie musi się zastanawiać nad tym, czy pobiera właściwy towar, ponieważ system nie daje innego wyboru. Identyfikując dane z etykiety dystrybucyjnej i przekazując je do dystrybutora, operator logistyczny ma pełne i poprawne dane dotyczące dystrybucji towaru, a przy konieczności wycofania towaru z rynku, otrzymuje gwarancję poprawności danych na temat miejsca dostarczenia danej partii towaru. Stosowanie kodu przez operatora gwarantuje każdemu podmiotowi w łańcuchu zachowanie możliwości automatycznego śledzenia ruchów i pochodzenia produktów w całym łańcuchu dostaw (traceability), co jest ważne dla branż szczególnie wrażliwych tj,: spożywcza, farmaceutyczna, produkcja sprzętu medycznego.

Kodowanie na etykiecie dystrybucyjnej jest pomocne również przy przeprowadzania inwentaryzacji. Komisje przystępują do inwentaryzacji jedynie ze skanerem, którym skanują kod i nanoszą zliczoną ilość towaru. Zastosowanie do inwentaryzacji etykiety dystrybucyjnej, a więc bezpośrednie i automatyczne przekazywanie danych do systemu, przetwarzanie ich i na koniec wygenerowanie z systemu raportu rozbieżności, daje pewność poprawnie przeprowadzonego spisu.

Kod z etykiet dystrybucyjnych pozwala operatorowi nadzorować ruchy palet podczas operacji magazynowych, kompletacji, dekompletacji, paletyzacji, itd. oraz przekazywać do dystrybutora danych o statusie danej palety.  Operator  ma też lepszy kontakt z klientami przez ułatwienie dostępu do właściwej i aktualnej informacji w znormalizowanej formie. 

Skazani na kodowanie 

Kodowanie w najprostszej postaci jest tanią i efektywną techniką wprowadzania danych. Firmy, którym udało się wdrożyć standardy kodowania na etykietach dystrybucyjnych, opakowaniach jednostkowych, zbiorczych lub transportowych, odnotowują znaczne obniżenie kosztów, poprzez wykorzystywanie do komunikacji tego samego rozwiązania u wszystkich partnerów, przy zachowaniu swobody stosowania przez nich własnych, wewnętrznych aplikacji oraz systemów. Poprawie ulega obsługa klienta (skrócenie czasu składania oraz realizacji zamówień), zarządzanie kapitałem ludzkim oraz zwiększa się dokładność kontroli całego łańcucha dostaw.

Kody kreskowe (oficjalnie istnieje około 250 standardów) zadomowiły się na stałe nie tylko w biznesie, ale także w naszym życiu codziennym. Zawarte w nim dane i treści, mają za zadanie usprawnić identyfikację produktu.  Powinniśmy mieć świadomość tego, iż ten drobny, niepozorny kawałek druku stoi u podstaw każdego łańcucha logistycznego, że bez niego trudno byłoby wyobrazić sobie dzisiejszą gospodarkę ogólnoświatową i jakiekolwiek panowanie nad nią.