Wykorzystanie monitoringu GPS a kontrola wykonywania obowiązków pracowniczych
Coraz częstszym zwyczajem fleet managerów jest zakładanie w autach firmowych tzw. GPS-ów. Służą one między innymi kontroli geolokalizacji pojazdów, długości przebytych tras i czasu, w jakim zostały one przejechane. Uzyskane dane, obok sprawowania funkcji ochrony własnego mienia,...
Zgodnie z art. 22 par. 1 kodeksu pracy, przez nawiązanie stosunku pracy pracownik zobowiązuje się do wykonywania określonego rodzaju czynności na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonym przez niego. W konsekwencji, pomimo że przepisy nie regulują wprost kwestii związanych z montowaniem urządzeń GPS w samochodach służbowych, firmy mają prawo wykorzystywać uzyskane dane – osoby potrzebujące pojazdy dla celu wypełnienia swoich zadań powinne zastosować się do poleceń zwierzchników co do miejsca i czasu wykonywania zadań. Zgodnie z ugruntowanym poglądem, zastosowanie monitoringu w pojazdach jako narzędzia kontroli powinno być uzasadnione charakterem pracy. Dotyczy to zwłaszcza kierowców lub przedstawicieli handlowych, którzy ze względu na wykonywanie czynności z dala od siedziby przedsiębiorstwa nie podlegają w łatwy sposób kontroli bezpośredniej.
Pracodawcy łamią prawo?!
Prawo do kontroli za pomocą systemu GPS może zostać w pewien sposób ograniczone z uwagi na fakt, że zawarte w raportach informacje na temat miejsca przebywania pracownika mogą być objęte ochroną przewidzianą dla dóbr osobistych oraz stanowić jego dane osobowe. Dlatego należy koniecznie dodać: w sytuacji, gdy kontrola pracownika poprzez urządzenia monitorujące odbywa się poza godzinami pracy, lub jej wyniki wykorzystywane są do innych celów niż weryfikacja wykonywanej pracy, może dojść do naruszenia prawa pracownika do prywatności. Należy tutaj przypomnieć wyniki raportu wykonanego na zlecenie operatora systemu Flotis.pl, który ukazał się w FAB4/2011 – prawie 80 procent pracodawców monitoruje auta służbowe udostępnione poza godzinami pracy.
Informacje przekazywane przez urządzenia monitorujące czynności zawodowe kierujących pojazdami firmowymi podsumowywane są w różnego rodzaju raportach. Wśród szeregu wiadomości znajdują się również dane osobowe, administrowane przez pracodawców odpowiedzialnych za ewentualne naruszenie obowiązku ich ochrony. Przedsiębiorca może wskazać w zakładzie pracy osoby, którym przyzna odpowiedni dostęp do tych informacji.
Dołączyć jako materiał dowodowy
Zatem w przypadku stwierdzenia naruszenia obowiązków pracowniczych, raporty okresowe oparte na odczytach danych z systemów GPS mogą stanowić podstawę nałożenia sankcji. Przykładowo, jeżeli wedle wskazań urządzenia monitorującego samochody, pracownik w godzinach pracy z własnej winy znajdował się poza miejscem lub obszarem, do którego został oddelegowany, lub mimo zakazu używa on pojazd do celów prywatnych, można stwierdzić naruszenie obowiązków pracowniczych. W konsekwencji skutkować to może:
1) nałożeniem kary porządkowej w postaci upomnienia lub nagany,
2) odpowiedzialnością materialną – w przypadku zaistnienia szkody po stronie pracodawcy,
3) wypowiedzeniem umowy przez pracodawcę,
4) rozwiązaniem umowy bez zachowania okresu wypowiedzenia – w przypadku, gdy naruszenie obowiązków pracowniczych zostanie potraktowane jako ciężkie.
Oświadczenia dotyczące nałożenia kar oraz rozwiązywania umowy o pracę mogą pochodzić od organu lub osoby zarządzającej zakładem pracy, ewentualnie od innej osoby upoważnionej przez pracodawcę do składania w jego mieniu oświadczeń w zakresie prawa pracy. Odczyt pochodzący ze sprawnego urządzenia GPS powinien zostać również dopuszczony jako dowód w ewentualnych późniejszych postępowaniach sądowych.
Montowanie przez pracodawców urządzeń GPS w pojazdach służbowych celem raportowania wykonanej pracy niewątpliwie mieści się w zakresie prawa do kontroli wykonywania pracy przez pracownika jakie prawo pracy przyznaje pracodawcy. Stosowanie tego rodzaju monitoringu umożliwia nie tylko ochronę należącego do firmy mienia, lecz stanowi również narzędzie kontroli nad rzetelnością wykonywania powierzonych pracownikom zadań. W przypadku przedsiębiorstw zajmujących się przewozem, ochroną mienia lub świadczeniem usług handlowych urządzenia mogą okazać się kluczowym narzędziem umożliwiającym pracodawcy sankcjonowanie bezprawnych zachowań pracowników.
Fot. Opel
