Przezorny zawsze ubezpieczony

EOG

W większości państw Europejskiego Obszaru Gospodarczego (EOG) rejestry przedsiębiorców są bezpłatne, dostępne na stronach internetowych i można z nich uzyskaćpodstawowe informacje o kontrahentach. Niejednokrotnie ważnym źródłem informacji są też rejestry podmiotów będących w upadłości bądź likwidacji. W wielu krajach EOG funkcjonują już publiczne darmowe internetowe wyszukiwarki tych podmiotów (np. w Holandii), w innych trzeba korzystać z serwisów płatnych. Jest to o tyle istotne, że w poszczególnych krajach (tu na uwagę zasługują np. Niemcy) można przeprowadzić likwidację czy upadłość podmiotu w błyskawicznym tempie – nawet do jednego miesiąca.

Inne źródła

W rejestrach podmiotów gospodarczych poza kwestiami dotyczącymi samego bytu danego podmiotu możemy często uzyskać dostęp do bilansu czy sprawozdań finansowych podmiotów zarejestrowanych w rejestrach przedsiębiorców. O zagranicznym kontrahencie można także szukać informacji przy pomocy wywiadownigospodarczych, polskich konsulatów, jak też zagranicznych izb handlowych z siedzibą w Polsce. Konsulaty RPudzielają z reguły podstawowych danych o konkretnych podmiotach obrotu handlowego i czynią to najczęściej bezpłatnie. Podobnie ma się rzecz z zagranicznymi wydziałami promocji handlu i inwestycji, podlegającymi Ministerstwu Gospodarki.

Rozdźwięki ustrojowe

Sprawdzając dany podmiot musimy pamiętać o różnicach ustrojowych pomiędzy podobnymi rodzajami działalności gospodarczej w różnych krajach np. w zakresie odpowiedzialności za zobowiązania, jak też w sposobie reprezentacji i relacji pomiędzy podmiotami w grupach kapitałowych. Może mieć to bezpośrednie przełożenie przykładowo na związanie kontrahenta umową lub ustalenie podmiotów odpowiedzialnych za niewykonaniebądź nienależyte wykonanie umowy. Często też, dokonując analizy kontrahenta, musimy mieć na uwadze, iż jest on częścią większej grupy powiązanych ze sobą podmiotów. Warto wówczas pozyskać informacje dotyczące danych rejestrowych czy związanych z likwidacją bądźupadłością tych podmiotów.

Zapisy i zabezpieczenia

Równie istotna jest treść podpisywanej umowy. W naszej praktyce spotykamy się z sytuacjami, gdy polscy przedsiębiorcy nie przywiązują wagi do zapisów umow-Przezorny zawsze ubezpieczony Wiedza o przyszłym partnerze biznesowym z zagranicy powinna być w swoim zakresie co najmniej równa tej uzyskiwanej o kontrahencie pochodzącym z Polski. Piotr Kwiatkowski, radca prawny w TGC Corporate Lawyers Szereg regulacji UE ujednolica obrót handlowy i ułatwia dochodzenie roszczeń w transakcjach transgranicznych 26 Zarządzanie produkcją Logistyka Produkcji www.logistyka-produkcji.plnych, czym narażają się niejednokrotnie na bardzo przykre następstwa prawne i finansowe. Spośród ważnychzapisów dla polskiego kontrahenta można wymienić: a – klauzule wyboru prawa oraz jurysdykcji; b – klauzule arbitrażowe; c – klauzule odwołujące się do międzynarodowych standardów handlowych (np. INCO-TERMS) czy też do standardów danego typuumów (np. umowy budowlane zgodne ze standardem FIDIC). Należy pamiętać także, iż korzystne jest stosowanie szereguzabezpieczeń transakcji transgranicznych, w tym m.in. w postaci akredytyw czy ubezpieczeń transakcji. Dość często spotyka się sytuacje, w których instytucje finansowe (szczególnie międzynarodowe) służą swoim klientom w ramach stosowania zabezpieczeń dodatkowo informacjami dotyczącymi zagranicznych kontrahentów.

Wzrost transparentności

Warto zaznaczyć, iż poziom dostępu do przedstawionych wyżej informacji o podmiotach transakcji handlowych w krajach Unii Europejskiej czy szerzej EOG jest stosunkowo wysoki i wykazuje tendencję do wzrostu przejrzystości i dostępności. Również legislacja dotycząca funkcjonowania czy ustroju podmiotów gospodarczych jest stosunkowo podobna, co znacznie ułatwia obrót i pozwala na zmniejszanie ryzyka transakcyjnego.Dodatkowo szereg regulacji UE wdrażanych przez państwa członkowskie do ich prawodawstwa (w tym np. dyrektywy dotyczące prawa upadłościowego, terminów transakcji handlowych itd.) ujednolica obrót handlowy i ułatwia dochodzenie roszczeń w transakcjach transgranicznych. W krajach spoza Unii Europejskiej, w szczególności takich jak Ukraina, Rosja czy Chiny, z którymi polscy kontrahenci prowadzą ożywioną współpracę handlową, dostęp do informacji o przedsiębiorcach oraz przejrzystość prawa handlowego pozostawia wiele do życzenia. W tym wypadku bardzo często nieodzowna jest współpraca z konsulatami, wyspecjalizowanymi izbami handlowymi czy wywiadowniami gospodarczymi.

Obowiązek kontroli NIP

Orzecznictwo Naczelnego Sądu Administracyjnego wskazuje, że gdy przedsiębiorca dostarcza towary do innego kraju UE, musi dołożyć wszelkich starań, aby ustalić, czy odbiorca podaje prawidłowy numer identyfikacji podatkowej (NIP). W przypadku gdy przedsiębiorca tego nie dopilnuje, a odbiorca towaru okaże się nierzetelnym kontrahentem, nie ma możliwości skorzystania z zerowej stawki podatku od towarów i usług (VAT). Stąd też niezwykle istotną kwestią dla polskiego przedsiębiorcy jest sprawdzenie autentyczności NIP zagranicznego kontrahenta.