Przyszłość transportu ciężarowego

W opublikowanym przez Roland Berger raporcie „Truck Transportation 2030” przygotowanym we współpracy z kluczowymi osobami decyzyjnymi z międzynarodowych koncernów logistycznych, producentami pojazdów komercyjnych oraz pozostałymi przedsiębiorstwami tej branży przedstawiono długofalowy wpływ kluczowych czynników na graczy branży przewozów ciężarowych.

Analiza rozwoju branży transportu drogowego oraz przeprowadzone wywiady z ekspertami wykazały sześć kluczowych trendów – są to: zmiany demograficzne i urbanizacja; wysoce wydajne, ciche ciężarówki o niskiej/zerowej emisyjności; całkowita transparentność floty; opłaty drogowe i regulacje; transport bezwypadkowy; rosnąca konkurencja. Każdy z powyższych trendów wpłynie na wykorzystywane środki transportu, wymagania klienta oraz koncepcje produktowe w ciągu najbliższych 20 lat.

Zmiany demograficzne i urbanizacja

Populacja na świecie rośnie i zmienia się jej rozkład. Następuje przesunięcie z krajów zachodnich do gospodarek wschodzących oraz z terenów wiejskich do terenów miejskich. Według prognoz, w 2030 roku na świecie będzie 8,3 mld ludzi, z czego 80% w krajach rozwijających się oraz ponad połowa w miastach. Będzie to oznaczać powstawanie coraz większej ilości megamiast, szczególnie w krajach rozwijających się. Wraz z takim trendem zmiany ludności zwiększa się nie tylko potrzeba transportu, ale również zmienia się jego środek. Rosnące miasta będą musiały być logistycznie ze sobą połączone, a sieć transportowa wewnątrz miast będzie bardziej intensywna i wymagająca.

Te zmieniające się potrzeby transportowe będą prowadzić do konkretnych wymagań wobec produktów lub wręcz powstania nowych segmentów produktowych. Jednym z przykładów może być segment małych długodystansowych samochodów ciężarowych o dopuszczalnej masie całkowitej 20-30t, które w zależności od lokalnych ograniczeń masowych obsługiwałyby zwiększające się odległości pomiędzy miejskimi hubami logistycznymi i centrami miast oraz jego przedmieściami. Producenci ciężarówek będą musieli dostosować swoją ofertę produktową do tego trendu.

Wysoce wydajne, ciche ciężarówki o niskiej/zerowej emisyjności

Rosnące ceny paliwa na całym świecie i co za tym idzie, zwiększające się koszty transportu powodują wykształcenie się popytu na energooszczędne rozwiązania pozwalające na obniżenie kosztów. Producenci ciężarówek będą musieli znacząco obniżyć zużycie paliwa również z powodu zaostrzających się w wielu krajach ograniczeń dotyczących emisyjności CO2 oraz innych zanieczyszczeń. Unia Europejska i inne kraje przewidują kary finansowe za przekraczanie limitów CO2. W zależności od regionu i segmentu pojazdów można się spodziewać ograniczeń do 30% w emisyjności CO2. Na szczeblu lokalnym miasta mogą mieć narzucone jeszcze niższe lub nawet zerowe limity emisyjności. Tak ostre standardy mogą być osiągnięte jedynie przez samochody z napędem hybrydowym lub elektrycznym.

Coraz większa liczba firm logistycznych oraz ich klientów deklaruje, że już prowadzi biznes w sposób przyjazny dla środowiska w celu odróżnienia się od konkurencji. Taki trend wymusi na producentach ciężarówek redukcję emisyjności CO2 swoich flot.

Całkowita transparentność floty

W celu osiągnięcia większej efektywności flot operatorzy będą musieli zapewnić pełną transparentność pojazdów, ruchu, tras i kierowców. W przeciągu najbliższej dekady centrale logistyczne będą w stanie śledzić pozycję ciężarówki, monitorować i zarządzać czasem kierowcy, stanem paliwa w baku oraz dostosowywać trasy pojazdów w czasie rzeczywistym w zależności od pojawiających się na bieżąco potrzeb. Doprowadzi to do redukcji pustych przebiegów i zwiększenia efektywności. Szacuje się, że w Niemczech w 2010 r. nieproduktywne przejazdy stanowiły ok. 20% całkowitej przebytej drogi.

Samochody ciężarowe mogą być częścią systemu komunikacyjnego typu car-to-car, na bieżąco monitorującego i przekazującego dane dotyczące ruchu na drogach, ich stanu oraz ewentualnych zagrożeń.

Eksperci środowiskowi szacują, że w przyszłości możliwe będzie zmniejszenie zużycia paliwa o przynajmniej 10% dzięki wdrożeniu zintegrowanych systemów IT w logistyce. Wybrani producenci oferują obecnie podobne systemy, lecz nie należy się spodziewać szybkiego powstania modularnych systemów typu open source, które można by łatwo dostosować do istniejących, często bardzo zróżnicowanych systemów IT w firmach logistycznych.

Opłaty drogowe i regulacje

Opłaty drogowe i regulacje stanowią obecnie nawet 10% całkowitych kosztów w branży transportowej, proporcjonalnie dużo w porównaniu do innych pozycji kosztowych. Do 2030 r. spodziewana jest kontynuacja trendu rosnących opłat za wjazd do centrów miast, co spowoduje wzrost tego kosztu do ok. 15-25% całkowitych kosztów transportu. Opłaty za wjazd do centrum, jak np. londyńskie Congestion Charge mają na celu ograniczenie ruchu w centrum, a w praktyce oznaczają dodatkowy, obowiązkowy koszt. Kwestia regulacji zależy od woli polityków i różni się w zależności od kraju i regionu. Mając ten koszt na uwadze, jego trend wzrostowy oraz nie mając zbyt dużego wpływu na kwestie regulacyjne, menedżerowie flot będą szukali innych możliwości obniżenia kosztów transportu poprzez np. zwiększenie jego efektywności.

Transport bezwypadkowy

Aktywne bezpieczeństwo samochodów ciężarowych jest niezwykle istotną kwestią. Pakiety bezpieczeństwa dostępne obecnie pozwalają na redukcję wypadków o ok. 50%. Niemniej jednak, odsetek wypadków może ulec dalszej poprawie. Bezpieczeństwo aktywne i pasywne może być coraz bardziej zwiększane dzięki zapożyczeniu rozwiązań wdrażanych w branży samochodów osobowych: m.in. asystent zakrętów, systemy rozpoznawania znaków drogowych, asystent pasów ruchu oraz kontrola odstępu.

Zaostrzające się wymagania bezpieczeństwa będą wymuszać na producentach ciężarówek opracowywanie i instalowanie coraz większej ilości środków bezpieczeństwa. Niektóre z zaawansowanych rozwiązań wciąż pozostają nieuregulowane z punktu widzenia firm ubezpieczeniowych, jak np. automatyczne systemy konwojowania.

Rosnąca konkurencja

Po stronie popytu można się spodziewać, że wielcy gracze logistyczni będą coraz bardziej dominować rynek. Będą w stanie ofertować stałą przepustowość oraz korzystać z podwykonawców w celu outsourcowania szczytowego obciążenia do mniejszych firm transportowych. Konkurencja na rynku transportu drogowego będzie ulegać zaostrzeniu, powodując obniżanie marż.

Po stronie podaży producenci samochodów ciężarowych w krajach rozwijających się będą coraz bardziej dominować globalny rynek transportowy. Pomimo że nie należy się spodziewać, aby producenci z Indii lub Chin szybko zdominowali zachodnie rynki, w dalszej perspektywie tanie ciężarówki nowej generacji mogą zacząć podbijać globalne rynki.

Konsekwencje dla producentów ciężarówek

Wzrost drogowego przewozu towarów w tempie ok. 1,1% rocznie do 2030 r., wraz z rozwojem megamiast doprowadzi do powstania jeszcze większych i pojemniejszych samochodów ciężarowych, a także małych samochodów dostawczych obsługujących ścisłe centra miast oraz małych długodystansowych łączących miejskie huby logistyczne.

Firmy logistyczne będą wywierały coraz większą presję na producentów ciężarówek, aby ci objęli swoim obszarem działalności szerszy zakres transportowego łańcucha wartości. Oznaczać to będzie, że producenci – oprócz produkcji – będą się bardziej angażować w finansowanie pojazdów, obsługę techniczną, zarządzanie flotą, a nawet przejmować w niewielkim stopniu działania operacyjne, takie jak wynajem kierowców lub pojazdów. Zwiększać się będzie trend posiadania większych flot, obecnie ok. 70% ciężarówek jest obsługiwana przez 11% flot w Europie.

Producenci, mając na uwadze ograniczenia i regulacje dotyczące masy, rozmiaru i emisyjności, opracowują nowe koncepcje konstrukcji ciężarówek, jak na przykład zintegrowany ciągnik z naczepą. Pozwoli to zaoferować większą ładowność oraz lepsze parametry aerodynamiczne.

Obecne partnerstwa strategiczne są głównie napędzane ekspansją geograficzną na nowe rynki. Można się spodziewać utrzymania tego trendu i wzrostu dalszej współpracy producentów, szczególnie w zakresie badań i rozwoju.