Warunki pracy kierowców

Ciągniki siodłowe różnią się między sobą przede wszystkim kabiną. Najprostszy podział obejmuje kabiny zwykłe wysokie (2200 mm) oraz kabiny niskie (1870 mm). Kabiny sypialne i „półsypialne” pozwalają na odpoczynek w ciągniku.

Warto podkreślić, że oferowane na rynku ciągniki siodłowe znacznie różnią się od tych maszyn, które oferowano dawniej. O wyposażaniu takim jak ogrzewanie postojowe, klimatyzacja postojowa, nawigacja satelitarna, lodówka, mikrofalówka kierowca mógł kiedyś tylko pomarzyć.

Kabiny sypialne

W nowoczesnych kabinach zwraca się uwagę na wysokość, która pozwala na swobodne wyprostowanie dorosłej osoby. Dzięki temu kierowca lub kierowcy mają możliwość wykonania nieskrępowanych ruchów nawet przy wysokim wzroście. W oferowanych na rynku pojazdach wysokość części sypialnej wynosi od 1870 do 2200 mm.

Warto podkreślić, że podłoga nie zawsze jest idealnie płaska. Jeżeli przestrzeń wypoczynkowa umieszczona jest nad tunelem silnika, to zdecydowanie ograniczone są swobodne ruchy we wnętrzu kabiny. Płaska podłoga sprawdza się zazwyczaj podczas dłuższych postojów. Minus takiego rozwiązania to jednak konieczność wchodzenia do szoferki po dodatkowym stopniu.

Przydatne rozwiązanie stanowią schowki nad przednią szybą oraz nad fotelami kierowcy i pasażera. Na uwagę zasługuje pojemność schowków, a specjalne szuflady niejednokrotnie umieszczane są pod dolną leżanką. W kabinie można zainstalować kuchenkę mikrofalową, a także ekspres do kawy lub telewizor. Miejsca, gdzie odbywa się wypoczynek zazwyczaj zlokalizowane są za fotelami kierowcy i pasażera.

Coraz częściej w ciężarówkach montowana jest klimatyzacja postojowa. Oprócz tego uwzględnia się gniazda zasilania 12 V i 24 V. Telewizor może być skonfigurowany z systemem nawigacji satelitarnej GPS. Nie ma więc konieczności załączania monitora GPS umieszczonego w panelu sterowania np. podczas odpoczynku.

W nowoczesnych kabinach stawia się na dobre oświetlenie. Światło słoneczne dociera do wnętrza przez dwa okna dachowe oraz okienka boczne. W razie potrzeby górne okna można przysłonić żaluzją.

W typowej kabinie ciągnika siodłowego przewidziane są dwie leżanki: nieruchoma dolna i składana górna. Pomiędzy leżankami zazwyczaj umieszczone są przyciski sterowania ogrzewaniem postojowym. Przydają się obszerne schowki i półki. Obok łóżka umieszczany jest składany, drewniany stół, do którego dostęp jest możliwy również z narożnikowej ławki.

W niektórych pojazdach w miejscu dolnej leżanki mogą znaleźć się dwa fotele montowane do kierunku jazdy z możliwością obracania w kierunku jazdy. Pomiędzy fotelami znajduje się odchylany stolik. W niektórych kabinach środkowa część dolnej leżanki może być odchylana, stanowiąc wysuwany blat stolika.

Wyposażenie miejsca pracy

Fotele to podstawa odpowiedniego komfortu pracy kierowcy. Istotną rolę odgrywają szerokie możliwości w zakresie regulacji. W celu ułatwienia wysiadania, fotel obniża się w sposób automatyczny po wyłączeniu silnika. W zakresie regulacji ważna jest twardość poduszki powietrznej, za pomocą której zawieszono fotel, a także pochylenie siedziska, odległość siedziska od kierownicy, pochylenie oparcia oraz odległość siedziska. Nie mniej istotna jest regulacja podparcia pod odcinkiem lędźwiowym kręgosłupa. Z pewnością przydatne okaże się podgrzewane siedzisko fotela. W niektórych modelach ciągników siodłowych fotele pasażera są obrotowe, a więc przestrzeń kabiny podczas postoju jest optymalnie wykorzystana.

Na komfort pracy kierowcy wpływa zautomatyzowana skrzynia biegów, która pracując w trybie manewrowym, zapewnia wysoką precyzję. Niektóre parametry mogą być programowane, co zapewnia możliwość dostosowania skrzyni do indywidualnych potrzeb kierowcy.

Niejednokrotnie zastosowanie znajduje dodatkowy system hamowania o dużej skuteczności. System integruje się z hamulcami zasadniczymi i hamulcem wydechowym. Hamulec jest dostępny w dwóch wersjach wydajności.

Jedna z wersji zapewnia dużą skuteczność hamowania i możliwość oszczędzania paliwa we wszystkich zastosowaniach. Z kolei inna wersja zwalniacza, cechująca się wyższym przełożeniem wewnętrznym, zapewnia większy moment hamujący przy niższych prędkościach obrotowych. Ważna jest funkcjonalność pozwalająca na kontrolowanie prędkości podczas zjazdu ze wzniesienia. Sterowanie odbywa się za pomocą pedału hamulca, dźwigni pod kierownicą lub z użyciem przycisków w kole kierownicy. Dzięki zwalniaczowi osiągane są większe prędkości średnie, przy skróceniu czasu przejazdu i zmniejszeniu zużycia hamulców zasadniczych.

Szereg rozwiązań uwzględnia się z myślą o bezpieczeństwie. I tak też uwzględniany jest aktywny tempomat, utrzymujący stałą odległość od poprzedzającego pojazdu. Kluczową rolę odgrywa układ ostrzegający o zmianie pasa ruchu, który emituje ostrzeżenie tuż przed najechaniem na linię wyznaczającą pas ruchu.

W nowoczesnych kabinach zwraca się uwagę na intuicyjną obsługę i ergonomię. Coraz częściej przyciski sterujące tempomatem, menu wyświetlacza i systemem audio są umieszczone w kole kierownicy. Przydatne rozwiązanie stanowi układ stabilizacji toru jazdy, ograniczający niebezpieczeństwo przewrócenia się lub poślizgu pojazdu. Niejednokrotnie w kabinach montuje się systemy nawigacyjne, bazujące np. na nawigacji oraz komputerze osobistym z oprogramowaniem danych pojazdu.

Ciągniki siodłowe zaprojektowane z myślą o transporcie ponadnormatywnym również wyposaża się w kabinę sypialną. Wynika to z technicznych możliwości połączenia kabiny z zabudową zakabinową, która mieści układ hydrauliczny, zbiornik sprężonego powietrza oraz inne elementy specjalistycznego wyposażenia. Oprócz tego dostępne są kabiny niższe i krótsze − np. z niskim dachem, dzięki którym możliwa jest np. zabudowa żurawia z wysięgnikiem nad kabiną.

W opinii użytkowników

Kierowcy jeżdżący na długich trasach chwalą sobie wielofunkcyjne kierownice z przyciskami, które pozwalają na obsługę automatycznej skrzyni biegów. Dużym uznaniem cieszą się nowoczesne deski rozdzielcze. Jednak w niektórych tablicach rozdzielczych, w opinii kierowców, uwzględniana jest zbyt duża liczba lampek kontrolnych. Ze względu na walory użytkowe wielu producentów oferuje kabiny płaskopodłogowe.

Przewoźnicy podkreślają konieczność montowania w standardzie nawigacji satelitarnej. Uciążliwością jest fakt, że dostawcy ciągników oferują za mało możliwości zamówienia klimatyzacji postojowej. Przewoźnicy jednak stosunkowo rzadko nabywają ciągnik z wyposażeniem standardowym. W ramach wyposażenia dodatkowego dużym uznaniem cieszy się ogrzewanie postojowe, a także lodówka i druga leżanka. Zwraca się uwagę na fotele z ponadstandardowym wyposażeniem zarówno dla kierowcy, jak i pasażera, gdzie bardzo często odpoczywa drugi kierowca. Dostawcy ciągników siodłowych podkreślają, że dodatkowe wyposażenie jest zamawiane zarówno przez dużych, jak i małych przewoźników.

Dla samochodów typu laweta

Warto zwrócić uwagę na dodatkowe kabiny przeznaczone do pojazdów typu laweta. Niektóre kabiny montowane są na tylnej ścianie kabiny kierowcy, a montaż odbywa się bez ingerencji w konstrukcję i wzmocnienia samochodu. Kabiny dobrze komponują się z kształtem auta, tworząc jednolitą całość z karoserią. Tym sposobem nie powstaje dodatkowy opór powietrza. Warto podkreślić, że w niektórych kabinach przewiduje się dwa odsuwane okienka, co pozwala na jazdę samochodem z otwartym oknem. Jest więc możliwe dokładne wywietrzenie kabiny pomiędzy kolejnymi postojami, czego nie można zrobić w kabinie z jednym uchylnym oknem. W nowoczesnych kabinach zwraca się uwagę na skuteczną izolację termiczną okien.

Na rynku oferowane są kabiny bazujące na dwóch niezależnych i rozdzielnych przestrzeniach sypialnych. Stąd też uwzględniana jest kabina kierowcy i kabina sypialna górna. Taka kabina zapewnia kierowcom większy komfort podczas wypoczynku, bowiem inne rozwiązania bazują na dwóch łóżkach w kabinie kierowcy, gdzie jedno jest tuż nad drugim, a kabina górna stanowi przestrzeń bagażową. W ramach takiego rozwiązania największą przestrzeń dzienną zyskuje się po złożeniu środkowego modułu kanapy. Istotną rolę odgrywa właz bezpieczeństwa oraz opcjonalnie szyberdach. Oprócz tego jest możliwy montaż lodówki samochodowej pod kanapą.

Los kierowcy trucka

Kierowca większą część czasu spędza w kabinie środka transportu. Warunki pracy kierowcy – temperatura, hałas, drgania, oświetlenie zależą od stanu technicznego pojazdu i jego nowoczesności.

Z zawodem kierowcy wiąże się szereg zagrożeń związanych z długim pozostawaniem w pozycji siedzącej, drganiami, „złym” ogrzewaniem w kabinie, uczestnictwem w ruchu drogowym oraz uciążliwości − jak hałas uliczny, spaliny samochodowe, jazda w „korkach” miejskich, monotonia rutynowych czynności przy jednoczesnym skupieniu uwagi na warunkach drogowych, konieczność częstego, długiego przebywania poza domem.

Praca kierowcy należy do średnio ciężkich ze względu na obciążenia fizyczne. Ze względu na obciążenia psychiczne związane z odpowiedzialnością za bezpieczeństwo przewożonego ładunku lub ludzi, można uznać ją za dość ciężką. Od kierowcy wymaga się dużej sprawności narządu wzroku, narządu słuchu oraz układu kostno-stawowego i zmysłu równowagi.

Pomimo tego że kabiny nowoczesnych ciągników zapewniają komfort pracy kierowców, nic nie zastąpi czasu przeznaczonego na wypoczynek w warunkach domowych.

Jak pracują inni?

Na przykład władze Francji od 12 lipca 2014 r. wprowadziły zakaz odbywania weekendowego odpoczynku w kabinie ciężarówki. Zgodnie z regulacjami prawnymi, przerwę, która wypada w weekend, kierowca może odbyć wyłącznie w hotelach, a ciężarówka musi w tym czasie znajdować się na strzeżonym parkingu. Za niewypełnienie obowiązku grozi mandat wynoszący nawet 30 tys. euro.

Podobnie kwestie w tym zakresie reguluje prawo belgijskie. Stąd też od 21 czerwca 2014 r., władze Belgii wprowadziły karę za regularny odpoczynek tygodniowy w kabinie pojazdu, wynoszącą do 1800 euro. Należy podkreślić, że nie jest to nowy przepis lecz zaostrzenie sankcji za naruszenie przepisu art. 8 pkt 8 rozporządzenia 561/2006 WE. W kabinie można odpoczywać jedynie w ramach odpoczynku dziennego oraz tygodniowego skróconego.

Damian Żabicki