20 lat SSE

Wzrost nakładów inwestycyjnych i zatrudnienia

W ramach badania KPMG zarządy wszystkich 14 SSE w Polsce dokonały prognoz dotyczących wyników swoich stref w 2014 r. Zgodnie z szacunkami zarządów, w 2014 r. nakłady inwestycyjne poniesione przez inwestorów na terenie stref będą o 7,5% większe niż w roku poprzednim i wyniosą ponad 7,8 mld zł. Biorąc pod uwagę wartości bezwzględne, byłby to najlepszy wynik od pięciu lat. Pod koniec 2014 roku wartość łącznych nakładów inwestycyjnych poniesionych przez inwestorów na terenie stref od początku ich funkcjonowania może sięgnąć nawet 100 mld zł. W 2004 roku, kiedy Polska przystąpiła do Unii Europejskiej, łączna wartość inwestycji w strefach wynosiła około 20 mld zł.

Władze stref prognozują również wzrost zatrudnienia. Pod koniec bieżącego roku liczba osób zatrudnionych przez inwestorów działających na terenie stref może wynieść ponad 287 tys., co byłoby równoznaczne ze wzrostem o 7,7% w stosunku do poprzedniego roku. Żadna z 14 stref nie spodziewa się spadku zatrudnienia.

Rekordowa liczba nowych zezwoleń

Rekordowy wynik odnotowano pod względem liczby nowych zezwoleń na działalność w strefach. Już w okresie od stycznia do czerwca 2014 r. wydano ich 438, podczas gdy w całym ubiegłym roku władze SSE wydały 253 nowych zezwoleń, co wówczas stanowiło najlepszy wynik od 10 lat.

Jak wynika z raportu KPMG, wynik ten wiąże się częściowo z nowymi zasadami obniżającymi maksymalną wielkość pomocy publicznej, obowiązującymi od 1 lipca 2014 r. Uzyskanie zezwolenia przed tym terminem oznaczało możliwość skorzystania z pomocy publicznej według starych zasad, co mogło skłonić część inwestorów do przyspieszenia inwestycji planowanych na kolejne lata. Według deklaracji zarządów stref liczba zezwoleń wydanych w drugiej połowie roku wyniesie najwyżej około 50.

Należy pamiętać, że od lipca władze SSE nie mogą wydawać nowych zezwoleń. Przyczyną tego jest brak nowelizacji rozporządzenia w sprawie przyznawania pomocy publicznej udzielanej przedsiębiorcom w strefach, która stała się konieczna po wejściu w życie nowych przepisów unijnych. W rezultacie w tym roku strefom zostanie mało czasu na zatwierdzenie nowych projektów inwestycyjnych. Jednak niezależnie od tego, czy prognozy zarządów stref dotyczące liczby nowych zezwoleń w pełni się sprawdzą, wynik osiągnięty w 2014 r. już teraz jest imponujący. Przy tak dużej liczbie zezwoleń dynamiczny wzrost nakładów inwestycyjnych i zatrudnienia w najbliższych latach jest bardzo prawdopodobny – tłumaczy Paweł Barański, dyrektor w dziale doradztwa podatkowego w KPMG w Polsce.

Dobre oceny stref

Z badania KPMG przeprowadzonego wśród 234 inwestorów w SSE wynika, że firmy pozytywnie oceniają specjalne strefy ekonomiczne w Polsce. Aż 86% respondentów przyznało swojej strefie „dobrą” lub „bardzo dobrą” ocenę, udział negatywnych opinii („słaba” lub „bardzo słaba”) był na znikomym poziomie – wyniósł jedynie 3%.

Inwestorzy ocenili także cztery podkategorie związane z warunkami działalności na terenie SSE. W przypadku infrastruktury, otoczenia biznesowego oraz dostępności i kwalifikacji pracowników, ponad 60% badanych inwestorów przyznało swoim strefom pozytywne oceny, natomiast udział negatywnych opinii w każdej z wymienionych kategorii wyniósł mniej niż 13%. Z jakości współpracy z władzami SSE zadowolonych jest 80% inwestorów, jedynie 5% oceniło ją jako „słabą” lub „bardzo słabą”. Na pytanie, czy poleciłyby swojemu kontrahentowi lub partnerowi biznesowemu strefę, na terenie której działają, 95% badanych firm odpowiedziało „tak” lub „zdecydowanie tak”.

Wyniki badania pokazują, że strefy pozostają atrakcyjnym miejscem lokowania inwestycji. Działalność na obszarze SSE oznacza nie tylko możliwość korzystania z pomocy publicznej – w zależności od lokalizacji poszczególne strefy oferują firmom różne dodatkowe korzyści, np. rozwiniętą sieć transportową, czy też bliskość ważnych rynków zbytu. Na terenie wielu stref powstały klastry. Te skupiska firm działających w pokrewnych sektorach są naturalnym miejscem inwestycji dla kolejnych producentów i poddostawców z danej branży. Strefy stają się także coraz atrakcyjniejsze dla innowacyjnych firm, zwłaszcza małych i średnich. Już dziś większość stref posiada własne inkubatory przedsiębiorczości i parki technologiczne lub prowadzi z nimi ścisłą współpracę – tłumaczy Kiejstut Żagun, dyrektor w dziale doradztwa podatkowego, szef zespołu ds. ulg i dotacji w KPMG w Polsce.

Historia SSE w Polsce

Specjalne strefy ekonomiczne w Polsce zostały stworzone przede wszystkim w celu przyspieszenia rozwoju gospodarczego regionów, zagospodarowania majątku poprzemysłowego i infrastruktury oraz tworzenia nowych miejsc pracy. Strefy przyciągają zarówno polskich, jak i zagranicznych inwestorów. Specjalna strefa ekonomiczna (SSE) to wydzielona i niezamieszkana część terytorium kraju, w której działalność gospodarcza może być prowadzona na preferencyjnych warunkach w ramach udzielonej przez państwo pomocy publicznej (m.in. w formie zwolnień z podatku dochodowego). Warunkiem korzystania przez inwestora z pomocy publicznej jest uzyskanie zezwolenia na działalność w strefie.

Pierwszą SSE w Polsce była strefa mielecka, którą założono w 1995 r. Wszystkie pozostałe SSE w Polsce powstały jeszcze w latach dziewięćdziesiątych. W sumie działalność rozpoczęło wtedy 15 stref, a obecnie działa ich 14.

Według pierwotnych założeń, większość stref miała działać do 2016 lub 2017 r. Później dwukrotnie podjęto decyzję o wydłużeniu terminu ich funkcjonowania. W 2013 roku Rada Ministrów wydała rozporządzenia, zgodnie z którymi wszystkie SSE będą działając do 31 grudnia 2026 roku.

Funkcjonujące w Polsce od 20 lat SSE stały się miejscem, gdzie zainwestowano miliardy złotych, a miejsce pracy znalazło kilkaset tysięcy osób. Inwestorów z Polski i z całego świata przyciąga nie tylko pomoc publiczna udzielana przez państwo. Doceniają oni również jakość infrastruktury, gęstą sieć transportową, dostępność dobrze wykształconej siły roboczej oraz bardzo korzystne położenie geograficzne SSE, a także przychylność i aktywne wsparcie ze strony władz centralnych i samorządowych.

Granice stref nie są stałe. W miarę potrzeb włączane są nowe tereny, jednocześnie rezygnuje się z gruntów, które okazały się mało atrakcyjne dla inwestorów. W ten sposób obszar wchodzący w granice stref jest systematycznie powiększany. Pod koniec 2004 r. łączny obszar wszystkich SSE wynosił 6,5 tys. ha, natomiast pod koniec 2013 r. – już 16,2 tys. ha, z czego blisko 61% stanowiły grunty zagospodarowane.