Inwestycyjny pociąg nie zwalnia

Aż 76 proc. badanych firm pozytywnie ocenia swoją sytuację – odzwierciedla się to we wzroście produkcji sprzedanej przemysłu, rosnącej wartości nakładów inwestycyjnych, zwiększającej się liczbie zatrudnionych oraz podwyższającemu się przeciętnemu wynagrodzeniu.

Plany inwestycyjne firm produkcyjnych

Odpowiednio zdefiniowana strategia przedsiębiorstw to tylko element wspierający kierunek rozwoju. Kluczem do osiągania wytyczonych celów jest podejmowanie przemyślanych i sprecyzowanych działań inwestycyjnych, które mają prowadzić do lepszej efektywności gospodarowania zasobami, wzrostu zatrudnienia oraz transferu wiedzy i technologii. Przedsiębiorstwa przemysłu przetwórczego w Polsce są tego świadome i chętnie otwierają nowe zakłady produkcyjne, inwestują w środki trwałe oraz kapitał ludzki. Coraz częściej również zwiększają swoje nakłady w celu optymalizacji procesów, wdrażania nowych systemów IT oraz rozwoju innowacyjności.

W ciągu najbliższych 2-3 lat 27 proc. badanych przedsiębiorstw planuje otwarcie nowego zakładu. Mimo strategii zakładającej rozwój wiele podmiotów nie planuje inwestować w nowe zakłady produkcyjne m.in. ze względu na dysponowanie wolnymi mocami produkcyjnymi w ramach swoich obecnych zakładów, a dla niektórych wyzwaniem jest zebranie wystarczających środków finansowych na tak dużą inwestycję.

Zdecydowana większość przedsiębiorstw decyduje się na lokalizację swoich zakładów produkcyjnych na terenie Polski (78 proc. respondentów planujących otwarcie nowego zakładu). Co dziesiąta planuje otwarcie ich za granicą, a aż 9 proc. przedsiębiorców rozważa otwarcie ich zarówno w kraju, jak i za granicą. Sektorem najbardziej otwartym na ekspansję zagraniczną jest sektor spożywczy, w którym prawie co piąta firma biorąca udział w badaniu planuje otwarcie zakładu poza granicami kraju.

– Dzięki długookresowej strategii rozwoju wpisującej się w obecnie panujący trend prozdrowotny oraz przy wsparciu zaangażowanego i stałego zespołu, nasza firma ciągle się rozwija i inwestuje – dodaje Robert Czajkowski, prezes Good Food Products.- Większość naszych działań skupia się wokół technologii produkcji oraz zwiększania mocy produkcyjnych. Nasza najnowsza inwestycja związana jest właśnie z tymi obszarami – budujemy duży i nowoczesny zakład produkcyjny. Fabryka wyposażona będzie w najnowsze i niemal całkowicie zautomatyzowane linie produkcyjne, co nie tylko pozwoli nam minimalizować koszty pracy, ale także częściowo rozwiąże problem niskiej dostępności pracowników.

Inwestycje w kapitał ludzki

Zarządzanie kapitałem ludzkim obejmuje szereg konsekwentnie realizowanych procesów i działań. Zwrotem z takich inwestycji są pracownicy o wysokich kompetencjach i kwalifikacjach, zorientowani na realizację celów biznesowych swojej firmy. Wiele przedsiębiorstw biorących udział w badaniu w ciągu najbliższego roku planuje zwiększenie zatrudnienia, w szczególności o pracowników produkcyjnych. Firmy będą także zwiększać nakłady na szkolenia.

Połowa firm przetwórstwa przemysłowego w Polsce przewiduje wzrost liczby osób zatrudnionych w ich organizacji w porównaniu z rokiem poprzednim, najczęściej o około 10 proc.. Ponad 40 proc. przedsiębiorstw zamierza utrzymać zatrudnienie na niezmienionym poziomie. W badaniu z 2013 roku większość firm (55 proc.) stawiała na utrzymanie aktualnej liczby pracowników, jedna czwarta planowała wzrost.

W porównaniu z 2013 rokiem widać wyraźną tendencję wzrostową. Ankietowane przedsiębiorstwa w większości nastawione są na wzrost zatrudnienia, podczas gdy 4 lata wcześniej zorientowane były głównie na utrzymanie aktualnej liczby pracowników. Zdecydowana większość firm, z którymi przeprowadzone zostały wywiady bezpośrednie, zwraca uwagę na coraz większy problem ze znalezieniem pracowników

Analizując strukturę zatrudnienia, warto zwrócić uwagę na profil nowych pracowników, których zatrudnienie planują firmy. Największe zgłaszane zapotrzebowanie jest na pracowników produkcyjnych. Aż 81 proc. przedsiębiorstw przetwórstwa przemysłowego planuje zatrudnić takie osoby. Ponad połowa (58 proc.) zamierza zwiększyć zatrudnienie w firmie o nowych inżynierów oraz wysoko wykwalifikowanych pracowników produkcyjnych, a blisko co czwarta firma chce obsadzić stanowiska o profilu administracyjnym. Dodatkowo wiele firm biorących udział w badaniu przyznaje, że ich organizacje poszukują również osób do działów sprzedażowych (pracowników handlowych) i marketingu.

– Planując zmiany zatrudnienia w firmie, bierzemy pod uwagę liczbę zleceń, które musimy obsłużyć – mówi Jacek Sosnecki, dyrektor produkcji Ferrum. – Staramy się na bieżąco obserwować rynek pracownika, gdyż obecnie trudno jest o dobrych specjalistów, co przekłada się na wyższe nakłady na szkolenia i presję podwyżek. Nie mamy natomiast problemów z rotacją w firmie. Prowadzimy programy stażowe, korzystamy z projektów europejskich, które pomagają nam wspierać naszych pracowników w rozwoju, podwyższać ich kwalifikacje i zwiększać satysfakcję z pracy.

Inwestycje w efektywność operacyjną

W celu realizacji założonych strategii działania przedsiębiorstwa starają się, aby ich zasoby były optymalne i efektywne, a poprawa wewnętrznych procesów często przekłada się na znaczne oszczędności. Ponad połowa badanych firm w najbliższym czasie przeprowadzi znaczące optymalizacje, w tym często wdrożenie systemów IT.

Najczęściej wskazywanym obszarem, w którym przeprowadzone będą optymalizacje, jest obszar produkcji i montażu (80 proc.), bardzo wiele przedsiębiorstw (63 proc.) planuje także poprawić swoje działania związane z łańcuchem dostaw, transportem, logistyką i magazynowaniem. Co druga firma zakłada udoskonalenie procesów związanych z marketingiem, sprzedażą i obsługą klienta oraz z zarządzaniem zasobami ludzkimi. Najmniej doceniany jest natomiast obszar finansów i podatków, który usprawnić planuje jedynie 27 proc. przedsiębiorstw. Większość badanych przedsiębiorstw kładzie nacisk głównie na swoją działalność produkcyjną, a mniej uwagi poświęca finansowej stronie działalności.

Inwestycje w innowacyjność

Innowacyjność dla wielu firm stanowi podstawową formę zdobywania przewagi konkurencyjnej na rynku, dlatego też ważne jest dla nich prowadzenie działalności badawczo-rozwojowej, wprowadzanie nowych produktów oraz inwestowanie w najnowocześniejsze technologie.

Firmy przetwórstwa przemysłowego zdają sobie sprawę z potrzeby strategicznego spojrzenia również na aspekty związane z bazą produktową, dostrzegają możliwości wzrostu i rozwoju wraz z wprowadzaniem innowacji oraz ulepszaniem swoich produktów. Niemal dwie trzecie firm do końca roku planuje wprowadzić na rynek nowe lub znacznie zmodyfikowane produkty. Czynnikiem, który różnicuje odpowiedzi w tym obszarze, nie była branża ani wielkość przedsiębiorstwa, ale własna ocena sytuacji firmy – im lepiej przedsiębiorstwo funkcjonuje, tym częściej zamierza wypuścić nowe lub istotnie ulepszone wyroby.

– Olbrzymi wpływ na branżę producentów materiałów budowlanych, a tym samym na nas, mają także trendy konsumenckie (np. popularność spadzistych dachów). Jednak wbrew pozorom polski rynek nie jest otwarty na innowacje – za granicą niezwykle popularne są np. zielone dachy – w Niemczech większość firm oferuje rozwiązania w tym zakresie, u nas nadal jest to rozwiązanie stosunkowo rzadko wybierane przez klientów. W związku z tym wprowadzanie nowych produktów jest mało opłacalne. Dodatkowym wyzwaniem dla branży jest kwestia najniższej ceny przy zamówieniach publicznych. Wciąż jest to czynnik mający największy wpływ zarówno na wybór dostawcy, jak i wykonawcy, co odbywa się często kosztem jakości oferowanych produktów bądź wykonanych prac – zauważa Piotr Widawski, prezes zarządu Izolacja-Jarocin.

Działalność badawczo rozwojowa to działalność twórcza obejmująca badania naukowe lub prace rozwojowe, podejmowane w sposób systematyczny w celu zwiększenia zasobów wiedzy oraz ich wykorzystania do tworzenia nowych zastosowań. Niemal połowa badanych przedsiębiorstw prowadzi taką działalność w wyspecjalizowanym dziale. Co ważne, aż co trzecia firma w bieżącym roku zwiększy nakłady w obszarze badawczo-rozwojowym, zmniejszenie wydatków ma w planach mniej niż 1 proc. badanych przedsiębiorstw. Częściej zwiększenie wydatków na B+R przewidują bardzo duże firmy.

Przemysł 4.0

W sektorze przetwórstwa przemysłowego zmiany następujące w wyniku pojawiających się nowych technologii można łączyć ze zjawiskiem kolejnej rewolucji przemysłowej. Zmiana podejścia jest procesem ewolucyjnym – cząstkowy postęp w różnych obszarach przemysłu i technologii cyfrowych składa się na większą całość. Dochodzi do fuzji odrębnych dotąd struktur, technologii i rozwiązań, które w efekcie zmieniają system funkcjonowania i zarządzania przedsiębiorstwami. Hasło Przemysł 4.0 po raz pierwszy pojawiło się kilka lat temu i jest coraz szerzej stosowanym zbiorczym określeniem na zaawansowane, inteligentne rozwiązania automatyzacyjne w przemyśle. Co piąty respondent jest zaznajomiony z tym pojęciem, a po podaniu krótkiej definicji, okazało się, że 25 proc. firm biorących udział w badaniu w najbliższych latach planuje rozwój w tym kierunku.

W tego rodzaju rozwiązania najczęściej inwestować będą bardzo duże firmy (33 proc.), co w znacznej mierze może wynikać z wysokich kosztów takich inwestycji.

Komentarz

Aleksander Faleńczyk, Senior Sales Manager PSI Polska

Aktualna sytuacja ekonomiczna polskich przedsiębiorstw zgodnie z przeprowadzonymi badaniami wskazuje, iż zdecydowana większość firm ocenia swoją sytuację jako bardzo dobrą i dobrą. Przewagą konkurencyjną, jaką dysponują polskie przedsiębiorstwa, nie są już wyłącznie niższe koszty produkcji. Firmy produkcyjne w Polsce mogą śmiało konkurować jakością swoich wyrobów ze światowymi konkurentami, ale również dużą elastycznością w stosunku do oczekiwań swoich klientów. Aby utrzymać tę tendencję konieczne są inwestycje nie tylko w innowacyjne produkty, ale też w nowoczesne narzędzia informatyczne usprawniające proces planowania i harmonogramowania produkcji. Informacja o aktualnym harmonogramie produkcji i jej postępie w czasie rzeczywistym to przyszłość polskich fabryk w dobie Przemysłu 4.0. Korzyści wdrożenia takiego rozwiązania dostrzegalne są już w ciągu pierwszych kilku miesięcy: lepsze wykorzystanie zasobów, skrócenie lead time oraz poprawa efektywności produkcji nawet o kilkanaście procent. W perspektywie długoterminowej systemy takie jak PSIasm zwiększają konkurencyjność firmy poprzez usprawnienie obsługi klienta oraz redukcję kosztów produkcji.