Wypadki w pracy a bezpieczeństwo w magazynie

GUS podaje, że liczba poszkodowanych w wypadkach przy pracy we wszystkich branżach, zgłaszanych na formularzu Z-KW Statystyczna karta wypadku, wyniosła ogółem 88 330 osób i była o 0,5% większa niż w 2016 roku. Z danych GUS wynika, że zmniejszył się natomiast wskaźnik wypadkowości, czyli liczba poszkodowanych przypadająca na 1000 osób pracujących (z 7,07 w 2016 r. do 6,84 w 2017 r.).

Transport i gospodarka magazynowa

W 2017 roku w branży transport i gospodarka magazynowa zgłoszono ogółem 6949 wypadków. Ich liczba wzrosła w porównaniu z poprzednim rokiem o 9%. Branża ta pozostaje wśród najbardziej niebezpiecznych branż – pod względem liczby wypadków śmiertelnych znajduje się obecnie na drugiej, po budownictwie, pozycji. Sytuacja więc wyraźnie się pogorszyła – branża w tej statystyce „awansowała” o jedną pozycję (w 2016 roku bardziej niebezpieczną była oprócz budownictwa praca w przemyśle przetwórczym). W 2017 roku zanotowano w transporcie i gospodarce magazynowej 56 wypadków ze skutkiem śmiertelnym, co oznacza wzrost o 19 zdarzeń w porównaniu do poprzedniego roku.

Jednak, jeśli weźmiemy pod uwagę liczbę wypadków w przeliczeniu na 1000 pracujących, okazuje się, że od kilku lat się ona niemal nie zmienia – w 2017 roku było 8,36, w 2016 roku – 8,18, a w 2015 roku 8,29.

Branża TSL od kilku lat intensywnie się rozwija, co powoduje duży wzrost zatrudnienia zarówno w transporcie, jak i w obsłudze magazynów. To może tłumaczyć zwiększenie ogólnej liczy wypadków w branży i niezmienny wskaźnik liczby wypadków w przeliczeniu na 1000 pracowników.

Przyczyny wypadków przy pracy

Z danych podanych przez GUS wynika, że najwięcej urazów w pracy w 2017 roku dla wszystkich branż powstało w wyniku zdarzeń z nieruchomymi obiektami – 30,6% wszystkich wydarzeń, zderzeń z obiektami w ruchu – 21,3% oraz z powodu kontaktu z przedmiotami ostrymi, szorstkimi, jak narzędzia ręczne, maszyny i urządzenia – 19,1%.

– Uwzględniając fakt, że co trzeci wypadek zdarza się, gdy pracownik się przemieszcza, w magazynach najlepiej do powyższych opisów pasują takie zdarzenia jak: kolizja z infrastrukturą magazynu (np. uderzenie w regał), spadające z półek ładunki czy potrącenie przez wózek widłowy – mówi Paweł Włuka, dyrektor marketingu Still Polska.

Wśród przyczyn powstawania niebezpiecznych sytuacji i wypadków przy pracy statystyki pokazują jako najpowszechniejsze – nieprawidłowe zachowanie się pracownika – aż 60,5%, kolejną wskazaną przyczyną jest stan czynnika materialnego – 8,3% i brak lub niewłaściwe posługiwanie się czynnikiem materialnym – 7,3%.

Ponad połowa (53,2%) czynności wykonywanych przez poszkodowanych w momencie wypadku to poruszanie się (36,2%) i operowanie przedmiotami (17%).

– Zagrożenia powstające podczas pracy w magazynach wynikają z kilku przyczyn, jedną z nich jest czynnik ludzki. Można go zminimalizować przez szkolenia personelu, stosowanie odpowiednich zasad BHP, organizację pracy i podnoszenie kompetencji pracowników. Do uzyskania bezpiecznych warunków pracy i eliminacji zagrożeń stosuje się obecnie szereg rozwiązań wspomagających działanie ludzi lub eliminujących ich obecność w określonych obszarach magazynu, gdzie występują czynniki powodujące zagrożenia – mówi Janusz Nowek, , inżynier serwisu SSI Schäfer.

Dane ostateczne dotyczące wypadków przy pracy, obejmujące okres całego 2017 roku, dostępne będą w publikacji GUS, która ukaże się październiku 2018 roku.

Jakie należy wdrożyć rozwiązania, by uniknąć niebezpiecznych zdarzeń podczas pracy w magazynie? Które czynności pracowników i które miejsca stanowią największe zagrożenie? 

Janusz Nowek, inżynier serwisu SSI Schäfer
Najwięcej zagrożeń powstaje w systemach transportu i magazynowania paletowego przy przemieszczaniu dużych ciężarów i objętości. Automatyzacja tych procesów obejmuje stosowanie układnic paletowych, wózków widłowych z czujnikami obecności ludzi lub przeszkód, czy przenośników palet. Priorytetem jest wydzielanie stref całkowicie zautomatyzowanych z ograniczonym dostępem człowieka. Do wydzielania stref służą zabezpieczenia mechaniczne i elektroniczne w postaci siatek i barier czujnikowych wyłączających działanie systemów po ich naruszeniu. Wprowadzenie nowych założeń automatyzacji w trybie czwartej generacji urządzeń wykonawczych idzie znacznie dalej. Obecne systemy sprawdzają strefy wydzielone np. po działaniu i wyjściu personelu serwisowego lub obsługowego. Sprawdzenie polega na zainicjowaniu pełnych cykli rozruchowych i diagnostyki wewnętrznej.
Przykładem mogą być szybkie i niezawodne urządzenia firmy SSI Schäfer, takie jak systemy dystrybucji palet, czy układnice. Innowacyjność firmy to także najnowsze rozwiązania czwartej generacji odnoszące się do magazynów typu rotacyjnego SCS® lub liniowego Cuby® stosowane dla systemów pojemnikowych. Takie rozwiązania to przyszłość magazynowania.

Karolina Tokarz, prezes zarządu, dyrektor naczelny Promag S.A.
Błąd człowieka jest od lat jedną z głównych przyczyn wypadków w magazynach, ale może nas to napawać dużym optymizmem, ponieważ są to zdarzenia, które możemy w prosty sposób wyeliminować. Wystarczy, że jako pracodawca zadbamy o standardy bezpieczeństwa i właściwe przeszkolenie pracowników. I to już w naszym kraju się dzieje. W moim przekonaniu bezpieczeństwo pracy w polskich magazynach jest z roku na rok coraz większe. Firmy nie tylko chętniej, niż jeszcze 10 czy 15 lat temu, inwestują w dodatkowe zabezpieczenia regałów, czy rozwiązania automatyczne, ale mają też większą świadomość w zakresie BHP, co przekłada się na rosnące zainteresowanie szkoleniami organizowanymi także przez naszą firmę. Od kilku już lat prowadzimy szkolenia z cyklu Bezpieczny Magazyn, które cieszą się dużym zainteresowaniem klientów ze względu na ich praktyczne podejście do tematu.
Pewne zagrożenia związane z bezpieczeństwem pracy w magazynie można wyeliminować już na etapie projektowania inwestycji. Dlatego ważne jest, aby wybrać dostawcę, który zapewni kompleksową obsługę obejmującą doradztwo, projekt, dostawę i montaż, a także późniejszy serwis wyposażenia magazynowego. Dobrze przygotowany i zrealizowany przez profesjonalistów projekt pomoże wyeliminować wiele zagrożeń związanych np. z niewłaściwie dobranym rozwiązaniem w zakresie regałów i wózków, zbyt wąskimi drogami transportowymi czy brakiem tabliczek znamionowych i informacji o nośnościach.
Duży wpływ na bezpieczeństwo pracy ma także wyposażenie typu: odbojniki słupa i odbojnice ram regałów, ograniczniki palet, prowadnice wózka, lustra magazynowe czy systemy wygrodzeń siatkowych. Dlatego nie warto oszczędzać na zakupie tych rozwiązań, gdyż bezpieczny magazyn to czysty zysk dla firmy.

Paweł Włuka, dyrektor marketingu Still Polska, prowadzący zajęcia Akademii Bezpieczeństwa STILL
Według raportu GUS na temat wypadków przy pracy w 2016 r. dominującymi grupami powodujących je wydarzeń były: zderzenia z nieruchomymi obiektami (łącznie 25,7% liczby wydarzeń powodujących uraz); uderzenia przez obiekty w ruchu – przede wszystkim te spadające (20,8% incydentów) oraz kontakt z przedmiotami takimi jak: narzędzia ręczne, maszyny, urządzenia, wyposażenie, materiały, przedmioty, wyroby i części maszyn (18,3% przypadków ogółem).
W podsumowaniach GUS regularnie wspomina się, że wśród ogółu zidentyfikowanych przyczyn wypadków wciąż dominują te związane z niewłaściwą organizacją i kulturą pracy: nieprawidłowe zachowania, zła organizacja procesów, niewłaściwie używanie wyposażenia, niekorzystanie ze sprzętu ochronnego, samowolne czynności i zły stan psychofizyczny pracownika. Łącznie stanowią one 86,9% przyczyn incydentów.
Najlepiej te kwestie adresują szeroko zakrojone działania stawiające bezpieczeństwo w centrum zainteresowania kultury organizacyjnej: wpisanie pożądanych zachowań w system motywacyjny i ciągła edukacja operatorów. Alternatywą są instalowane w wózkach półautomatyczne systemy bezpieczeństwa, wymuszające określone reakcje w potencjalnie groźnych sytuacjach.