Rozwijając zielone kompetencje

W imponującym tempie umacnia się na pozycji lidera rynku nieruchomości przemysłowych w Europie. Oprócz sukcesów rynkowych dewelopera, uwagę przykuwają też jego ogromne starania wkładane w budowę coraz bardziej zrównoważonych obiektów. Emilia Dębowska, Dyrektor ds. Zrównoważonego Rozwoju w Panattoni, opowiada nam o ekologicznej strategii firmy, potencjale wykorzystywania zielonej energii w magazynach oraz o nearshoringu produkcji.

Pani Emilio, kiedy Panattoni podjęło strategiczną decyzję i uznało, że w operacjach firmy niezbędny jest zwrot na dużą skalę w stronę zrównoważonego rozwoju?

Idea zielonego budownictwa towarzyszyła działalności Panattoni w Europie praktycznie od samego początku. Bardzo szybko pojawiły się pierwsze certyfikacje, m.in. BREEAM, a doskonałym przykładem zrównoważonej realizacji z wczesnych lat naszego działania jest obiekt BTS dla firmy H&M z 2010 roku. Zamontowane zostały wtedy panele słoneczne, zastosowaliśmy system odzyskiwania wody deszczowej, a wśród materiałów wykorzystanych do budowy hali nie było PCV ani styropianu. Z czasem poziom certyfikacji naszych obiektów zaczął rosnąć, a na przełomie 2019 i 2020 roku skupiliśmy wszystkie nasze działania w zakresie zrównoważonego budownictwa wokół koncepcji „Go Earthwise with Panattoni”. Następstwem było wprowadzenie do standardu inwestycji certyfikacji metodą BREEAM na poziomie Very Good, który w ubiegłym roku został podniesiony do Excellent. W Europie certyfikację środowiskową na różnych poziomach przeszło już ponad 8 mln mkw. dostarczonej przez nasz powierzchni.

Czy “zielony zwrot” to polityka, do której musieli Państwo przekonywać swoich klientów, czy też był to raczej efekt ich oczekiwań i wymagań…

Pod tym względem podejście klientów zmienia się cały czas, ale już badanie „Industrial goes green” firmy z 2020 roku pokazało, że zielone rozwiązania są bardzo ważne dla ogromnej części najemców – o ekologiczne rozwiązania pytało wtedy 80% z nich. Istotnym jednak faktem była motywacja firm do takich działań, a większość z nich kierowała się ogólną polityką i filozofią przedsiębiorstwa, czy celami postawionymi przez traktaty międzynarodowe. My staramy się pokazać również konkretne korzyści i oszczędności płynące z zastosowania zrównoważonych rozwiązań. Np. energooszczędne technologie w dobie rosnących cen mediów, stają się coraz bardziej opłacalne, a ich okres zwrotu jest coraz krótszy. Dla paneli fotowoltaicznych może to być zaledwie 5 lat, podobnie dla pomp ciepła. Coraz bardziej zaawansowane technologie pozwalają np. na oszczędności rzędu 50% w zakresie zużywania energii oraz zmniejszenie poboru mocy do 60% względem wartości bazowej

Możecie Państwo pochwalić się posiadaniem w swoim portfolio obiektu posiadającego certyfikat BREEAM na poziomie Outstanding. Proszę opowiedzieć naszym Czytelnikom, czym musi się charakteryzować budynek, aby otrzymać takie certyfikat?

Uzyskanie tak wysokiego wyniku certyfikacji wymagało holistycznego podejścia do projektowania i realizacji obiektu, by zarówno ograniczyć jego wpływ na środowisko, jak i stworzyć najlepsze możliwe miejsce do pracy dla użytkowników budynku.
W ramach czeskiej inwestycji Panattoni Park Cheb udało się zredukować zużycie wody pitnej o 83,88% w stosunku do poziomu bazowego, ograniczyć wykorzystanie energii pierwotnej o 55,61 proc, a także zredukować wskaźnik emisji CO2 budynku o 57,88% w stosunku do wartości bazowej. Ponadto 90% odpadów zostało poddanych recyklingowi.
Kluczowy dla ostatecznego kształtu inwestycji był już etap projektowania, kiedy przeprowadziliśmy ocenę kosztów cyklu życia inwestycji na poziomie elementów i komponentów w celu ulepszenia projektu, specyfikacji, utrzymania i eksploatacji. Pomieszczenia biurowe zostały zbadane pod kątem jakości powietrza i akustyki, a także zapewniony został zwiększony dostęp światła dziennego.
Istotne jest również to, że Panattoni Park Cheb powstał na terenie poprzemysłowym, doskonale wpisując się w ideę Gospodarki Obiegu Zamkniętego (GOZ). Ponadto w miejscu, gdzie stały ruiny fabryki, teraz znajdziemy bioróżnorodną zieleń, zabudowę siedlisk dla chrząszczy, a układ zieleni zapewnia wystarczającą ilość miejsca dla siedlisk ptaków, owadów i małych kręgowców, a łąka stanowi pokarm dla owadów zapylających.

Czy widzicie Państwo szanse na to, aby w możliwej do przewidzenia przyszłości wszystkie magazyny budowane przez Panattoni były zasilane energią pochodząca w 100% z OZE?

Powierzchnia przemysłowa Panattoni zasilana zieloną energią cały czas rośnie. W 2021 roku dostarczyliśmy 250 000 MWh energii z odnawialnych źródeł, a w 2022 roku planujemy zwiększyć moc do 312 000 MWh. Staramy się, aby nowopowstające obiekty miały zakontraktowaną energię pochodzącą wyłącznie z odnawialnych źródeł. Jednak trzeba jasno powiedzieć, że nie jest to wcale takie proste, a to dlatego, że w Polsce zasoby energii z odnawialnych źródeł cały czas są ograniczone – udział OZE w miksie energetycznym to wciąż tylko ok. 20%
Szczęśliwie coraz więcej energii produkujemy sami, dzięki licznym instalacjom fotowoltaicznym. Tylko w 2021 r. powstało kilkanaście konstrukcji o wzmocnionym dachu pod fotowoltaikę m.in. w Świebodzinie – gdzie obiekt o powierzchni 200 000 mkw. został wyposażony w blisko 4000 paneli – czy w Bydgoszczy. Ponadto w podpoznańskich Żernikach czy Pietrzykowicach Panattoni zrealizowało instalacje naziemne. Panele fotowoltaiczne były też ważnym elementem naszej najbardziej zielonej inwestycji BTS Action w Bieruniu, która w tym roku uzyskała fantastyczny wynik certyfikacji metodą BREEAM, 77,1% – najwyższy na polskim rynku nieruchomości przemysłowych.

Zrównoważony rozwój w budownictwie kojarzy się przede wszystkim właśnie z pozyskiwaniem energii elektrycznej z OZE. Panattoni patrzy jednak na ten problem dużo szerzej, prawda?

Oczywiście. Cały czas rozwijamy rozwiązania z zakresu oszczędności wody – najcenniejszego zasobu naszej ziemi. Stosujemy instalację z wodą szarą, odzyskujemy tzw. deszczówkę, czy stawiamy na wodooszczędną armaturę i detekcję wycieków. Technologie z tej dziedziny pozwalają ograniczyć zużycie nawet o 6000 litrów dziennie dla obiektu o powierzchni 20 000 mkw.
Wspieramy także zrównoważony transport, zarówno przez rozwój lokalnej komunikacji miejskiej, wyznaczanie specjalnych miejsc parkingowych dla carsharingu, czy czas rozbudowując infrastrukturę ładowania samochodów elektrycznych – tylko w 2021 dostarczyliśmy 400 takich punktów, z czego aż 130 stanowiły stanowiska szybkiego ładowania DC. Cel na 2022 to kolejne 500 stacji. Ze wsparciem zrównoważonego transportu wiąże się również rozbudowa infrastruktury rowerowej.
Rozbudowa infrastruktury dla jednośladów to także ukłon w stronę użytkowników inwestycji i ważny element ich wellbeingu. Jako, że to właśnie ludzie stanowią główną wartość każdego obiektu, stosujemy liczne rozwiązania, pozytywnie wpływające na ich dobrostan. Pomieszczenia biurowe są badane pod kątem akustyki, jakości powietrza, czy dostępu światła dziennego. Przy budynkach znajdują się zielone strefy relaksu w postaci pocket parków, z ekologicznymi meblami miejskimi. Ponadto wspieramy aktywny wypoczynek i dostarczamy infrastrukturę sportową, m.in. boiska do siatkówki, koszykówki, czy stoły do ping-ponga.
Kolejnym bardzo ważnym aspektem naszych inwestycji jest zadbanie o bioróżnorodność w ich otoczeniu. W samym 2021 r. Panattoni zasadziło 1045 drzew, 12 044 krzewy, ponad 400 000 mkw. trawnika oraz blisko 47 000 mkw. łąk kwietnych. Na terenach obiektów firmy pojawiło się także 57 hoteli dla owadów, a także liczne domki dla bezkręgowców i ptaków, budki dla jeży oraz ule. Zieleń dostosowywana jest do specyfiki danej inwestycji, a jej realizacja konsultowana z ekologiem.

Wybuch wojny w Ukrainie i dalsze konsekwencje tego faktu uświadomił wszystkim, jak dalece jesteśmy uzależnieni od paliw kopalnych. Czy można powiedzieć, że teraz jest najlepszy moment, aby przekonać wszystkich niezdecydowanych, że zwrot w stronę ekologii jest niezbędny?

Myślę, że tak, szczególnie zwracając uwagę na reakcję Komisji Europejskiej. Jeszcze przed wojną celem na 2030 rok było dla Wspólnoty było 40-procentowe pokrycie konsumpcji energii elektrycznej przez OZE. Obecnie celem jest 45%, dlatego intensyfikować działania będzie musiał każdy, w tym sektor nieruchomości przemysłowych. Na szczęście świadomość zarówno deweloperów, jak i najemców jest duża, są również deklaracje i idące za nimi pierwsze działania.
Oczywiście mówiąc o wymaganiach unijnych mówimy o perspektywie kontynentalnej, a przejście na ekologiczne budownictwo, to po prostu konkretne oszczędności – mniejsze zużycie wody, energii, ciepła. A zawsze jest dobry czas na ograniczenie wydatków.
Obiekty BTS projektowane i budowane z myślą o działalności produkcyjnej są jedną ze specjalności Panattoni. Jak przypuszczam, w przypadku takich budynków wyzwania związane ze zrównoważonym rozwojem są znacznie większe – ale zaraz deweloper ma w ten sposób większe pole do popisu…
Największą zaletą dostarczania obiektów BTS jest fakt, że od początku do końca realizujemy je dla konkretnego klienta, dokładnie znamy jego oczekiwania, filozofię i potrzeby. To prawda, że pole do popisu w przypadku takich inwestycji jest dużo większe, ponieważ możemy konsultować nasze pomysły na bieżąco, proponować zmiany, optymalizować. Nie ma przypadku w tym, że dwa nasze obiekty w Polsce, które uzyskały najwyższy poziom certyfikacji – w Świebodzinie oraz Bieruniu
– to właśnie realizacje BTS, gdzie korzystając z naszego doświadczenia w zrównoważonych realizacjach, mogliśmy w pełni sprostać ambitnym zielonym celom klientów. Obiekty szyte na miarę oczywiście zawsze są wyzwaniem, ale dostarczyliśmy ich miliony metrów kwadratowych i kolejne projekty tylko nas nakręcają, a otwartość klientów na zrównoważone rozwiązania sprawia, że BTSy to dla nas doskonała okazja do rozwijania naszych kompetencji w zielonym budownictwie.

Panattoni to obecnie lider rynku powierzchni przemysłowych w Europie. Czy czujecie w związku z tym dużą odpowiedzialność związaną z tworzeniem dobrych wzorców na polu zrównoważonego rozwoju?

Oczywiście, że przy pozycji lidera, nasza odpowiedzialność jest większa, chociażby ze względu na ogromne portfolio dostarczonej powierzchni. Dlatego, jako pierwszy deweloper w Polsce, wprowadziliśmy do standardu naszych obiektów certyfikację metodą BREEAM najpierw na poziomie Very Good, by potem zwiększyć go do Excellent. Cały czas wyznaczamy sobie nowe wyzwania, testujemy nowe technologie, m.in. z zakresu inteligentnego oświetlenia naszych obiektów, czy zaawansowanego planowania procesu budowy, by do minimum redukować emisję CO2. Aby sprostać surowym wymaganiom Traktatu Paryskiego i Unijnego Zielonego Ładu, trzeba cały czas rozwijać swoje możliwości w zakresie zrównoważonego rozwoju, ponieważ do osiągnięcia celu, cały czas droga daleka.

Globalizacja łańcucha dostaw przyczyniła się w największym stopniu do ogromnego wzrostu emisji CO2 w ostatnich dekadach. Czy w Panattoni wierzycie, że skrócenia łańcuchów dostaw, czyli trend nearshoringu produkcji, o którym dużo się mówi od momentu wybuchu pandemii, rzeczywiście urzeczywistni się na dużą skalę?

Wygląda na to, że trend nearshoringu jest już nieodwracalny. Zakłócenie łańcuchów dostaw podczas pandemii, później zablokowanie Kanału Sueskiego było nie tylko problemem samym w sobie, ale ostrzeżeniem na przyszłość. Kiedy sytuacja pandemiczna w Europie złagodniała, wybuchła wojna za wschodnią granicą. Ostatnie lata uczą nas, że skrócenie łańcuchów dostaw jest kluczem do stabilnego rozwoju.
I właśnie nearshoring jest jedną z najskuteczniejszych form, a Polska jest jednym z głównych beneficjentów przenoszenia się produkcji bliżej konsumenta. Doskonała lokalizacja, przy atrakcyjnych cenach gruntów, dobrej dostępności do pracownika, rozwiniętej infrastrukturze drogowej, czy dostępowi do jednego z największych portów morskich w Europie. To wszystko tworzy bardzo atrakcyjną alternatywę np. dla producentów z Azji, a skala zjawiska już jest szeroka i będzie rosła.

Dziękuję za rozmowę.
Rozmawiał: Witold Zygmunt