Fenomen bez zmian

Rynek automatów paczkowych w Polsce pozostaje fenomenem na skalę światową. Jak wskazuje badanie Colliers, pozostają one najczęściej wybieraną przez Polaków formą dostawy przesyłek. Biorąc pod uwagę zapowiedzi poszczególnych operatorów logistycznych oraz ich obecne tempo rozwoju można się spodziewać, że rynek automatów paczkowych będzie kontynuował swój dynamiczny rozwój w 2024 r. tak, że wraz z jego końcem zasoby rynku mogą sięgnąć 45 tys. maszyn.

W ostatnim czasie nastąpiło kilka istotnych zmian na rynku. Na początku 2023 r. Cainiao (spółka Alibaba Group) oraz DHL połączyły siły i od tej pory wspólnie instalują automaty paczkowe w Polsce. Maszyny, które zostały postawione wcześniej przez Cainiao zmieniły branding na DHL. Poczta Polska z kolei zakończyła współpracę z firmą SwipBox, która produkowała dla niej automaty paczkowe umieszczane m.in. w sklepach sieci Biedronka. Poczta Polska obecnie rozwija sieć autorskich automatów Pocztex.

W ciągu dwóch ubiegłych lat rynek automatów paczkowych urósł ponad dwukrotnie pod względem liczby maszyn. Na koniec 2023 r. jego zasoby wyniosły około 38 tys. automatów. Jednocześnie rynek uległ znacznej segmentacji. W grudniu 2021 r. 92% maszyn stanowiły Paczkomaty®, a na koniec 2023 r. ich udział zmniejszył się do 57%. Na drugim miejscu znajduje się obecnie DPD (16%) następnie Orlen (11%), Allegro (9%) oraz DHL / AliExpress (7%). W przypadku DPD warto zaznaczyć, że pomimo posiadania drugiego co do ilości zasobu automatów paczkowych, ich całkowita pojemność jest znacząco mniejsza. W tych automatach znajduje się kilkanaście skrytek, natomiast u firm konkurencyjnych ich liczba w pojedynczej maszynie wynosi zazwyczaj około kilkudziesięciu, a w niektórych przypadkach znacznie przekracza liczbę stu.

Lider jest jeden

W badaniu Colliers wzięło udział niemal pół tysiąca osób, z czego 42% stanowili mężczyźni, a 58% kobiety. Pod względem edukacji dominowały osoby z wykształceniem wyższym (74%). 64% odpowiedzi spłynęło od osób zamieszkujących województwo mazowieckie, również 64% ankietowanych jako obecne miejsce zamieszkania podała miasto powyżej 500 tys. mieszkańców. Zdecydowanąwiększość respondentów stanowiły osoby pracujące (72%). Badanie zostało przeprowadzone na przełomie grudnia 2023 r. i stycznia 2024 r. Z analizy wynika, że respondenci spośród wszystkich możliwych form odbioru przesyłek preferują odbiór z automatów paczkowych.

Aż 39% z nich zadeklarowało, że korzysta tylko z tej formy odbioru paczek, jeśli jest ona oferowana przez sprzedającego. Najmniejszą popularnością charakteryzują się punkty odbioru firm kurierskich, gdyż około 53% badanych osób zadeklarowało, iż w ogóle z nich nie korzysta. Co ciekawe, wśród ankietowanych niska jest popularność odbiorów bezpośrednio od kuriera. Niemal 70% z nich odpowiedziała, że rzadko lub wcale nie korzysta ze standardowych usług kurierskich.

Z odpowiedzi użytkowników automatów paczkowych wynika, że największą rozpoznawalnością cieszą się Paczkomaty® (99,8%). Większość respondentów rozpoznaje również automaty firm: Allegro (83%), Orlen (75%) oraz DPD (68%). Najmniejsza rozpoznawalność dotyczy automatów AliExpress / Cainiao (34%).

W kwestii częstotliwości korzystania z usług operatorów sieci automatów paczkowych zdecydowanym liderem jest InPost – około połowa osób badanych korzysta wyłącznie z usług tego operatora jeśli Paczkomaty® są dostępne, natomiast aż 97% ankietowanych korzysta z nich często lub regularnie. Niemal wszyscy respondenci (96%) sądzą, iż największą zaletą automatów jest możliwość odbioru przesyłki o dowolnej porze, 64% ankietowanych ceni również szybkość doręczenia, a 56% ich lokalizację. Najczęściej zamawianymi produktami przez respondentów są odzież i obuwie oraz książki, odpowiednio 87% oraz 80%. Około 41% respondentów nie jest skłonnych do odbioru z automatów produktów spożywczych. Na drugim miejscu pod tym względem znajdują się meble (34%).

Co dalej?

W najbliższych latach możemy się spodziewać również ekspansji automatów paczkowych, w szczególności na terenach wiejskich oraz w mniejszych miejscowościach. Obecnie 65% wszystkich maszyn znajduje się w gminach miejskich, natomiast biorąc pod uwagę innych operatorów niż InPost, współczynnik ten wynosi w zależności od firmy od 80% do 90%. Dodatkowo, w miastach na 10 tys. mieszkańców przypada niemal 14 automatów, a w przypadku wsi jest to około 6 maszyn.

Biorąc pod uwagę zapowiedzi poszczególnych operatorów logistycznych oraz ich obecne tempo rozwoju można się spodziewać, że rynek automatów paczkowych będzie kontynuował swój dynamiczny rozwój w 2024 r. tak, że wraz z jego końcem zasoby rynku mogą sięgnąć 45 tys. maszyn.

Komentarz

Jako dostawca usług kurierskich, naszym zadaniem jest danie klientom wyboru. Oznacza to stworzenie różnych możliwości wygodnego i elastycznego nadawania i odbioru przesyłek dla rozmaitych grup odbiorców. Dla każdego z nas wygoda i elastyczność może oznaczać coś innego – jest np. młode pokolenie, osoby starsze, firmy, osoby pracujące z domu, osoby z niepełnosprawnościami itd. W DPD  tworzymy rozwiązania dla każdego, dzięki czemu konsumenci są w stanie wybrać usługę zgodnie z ich osobistymi preferencjami, dostępnością czasową czy możliwościami pod względem mobilności.

Styl życia Polaków wpłynął na to, że często wybierają usługi OOH (out-of-home), w tym automaty paczkowe. Dlatego bardzo dużo zainwestowaliśmy w rozwój tej usługi, która obecnie liczy 27 000 punktów i automatów paczkowych. Ich dostępność i elastyczność odpowiadają na potrzeby nawet najbardziej wymagających klientów, którzy są ciągle w ruchu, a ich plany dnia mogą się zmieniać. Wybierając usługi OOH, mogą paczkę odebrać w wybranym przez siebie miejscu i momencie, bez potrzeby angażowania osób trzecich. Warto również dodać, że odpowiedzą na zmieniające się trendy i oczekiwania związane z elastycznością jest aplikacja – DPD Mobile – która pozwala między innymi zarządzać przesyłką „w locie”, sprawdzić gdzie jest w tym momencie czy skorzystać z nadania paczki przez aplikację w bardzo korzystnej cenie.  Osoby, które preferują dostawę na adres, mogą skorzystać z kuriera i ta forma nadań i odbiorów, też jest ceniona przez wiele grup klientów.

Polscy e-kupujący niewątpliwie przodują pod względem wyboru usług OOH i potwierdza to tegoroczna edycja Barometru e-Shopper przygotowana przez Geopost, właściciela DPD Polska. 79% regularnie kupujących on-line preferuje właśnie ten sposób dostawy, co oznacza wzrost aż o 8 punktów procentowych (p.p.) od poprzedniego badania sprzed roku i wygląda imponująco na tle europejskiej średniej na poziomie 44% W rankingu miejsc realizacji doręczenia dla tej grupy konsumentów, automaty paczkowe wybiera aż 68 proc. e-nabywców, czyli o 6 p.p. więcej, niż przed rokiem. Europejska średnia popularności tych urządzeń wynosi zaś zaledwie 23%.

Artykuł ukazał się w czasopiśmie Eurologistics 2/2024