Polska bez zadyszki
Liczba BIZ w Europie spadła o 4% r/r, a liczba miejsc pracy o 7% w 2023 r. Polska, beneficjent nearshoringu, jest jednym z liderów zestawienia. Liczba bezpośrednich inwestycji zagranicznych na poziomie 229 co prawda oznacza spadek o 3% w 2023 r., ale liczba 22 378 planowanych miejsc pracy w efekcie tych inwestycji oznacza wzrost o 21% r/r., wynika z raportu EY Atrakcyjność Inwestycyjna Europy.
Inwestycje zagraniczne są istotne dla wzrostu gospodarczego. Dlatego EY bada od lat poziom bezpośrednich inwestycji zagranicznych (BIZ) w Europie a wyniki prezentuje w dorocznym raporcie Atrakcyjność Inwestycyjna Europy.
Inwestorzy zagraniczni ogłosili w 2023 roku w Europie 5 694 bezpośrednich inwestycji zagranicznych (BIZ), to 4% mniej niż rok wcześniej. Liczba planowanych miejsc pracy wynikających z inwestycji zagranicznych ogłoszonych w 2023 roku spadła w Europie o 7% w porównaniu z rokiem 2022 i osiągnęła poziom 319 923.
– Europa pozostaje atrakcyjnym miejscem inwestycyjnym na dłuższą metę ze względu na duży rynek wewnętrzny, wykwalifikowaną siłę roboczą i stosunkowo stabilne otoczenie regulacyjne. W obecnym wielowymiarowym świecie coraz więcej czynników wpływa na decyzje inwestorów o alokowaniu kapitału w Europie – najczęściej skłania ich do tego chęć usprawniania działalności, skrócenia łańcuchów dostaw czy poprawy innowacyjności. Nowe regulacje, zmienne ceny energii i niestabilność polityczna stanowią największe zagrożenia dla ożywienia BIZ w Europie – mówi Jacek Kędzior, Partner Zarządzający EY w Polsce.
Najnowsze dane o napływie BIZ mogą niepokoić europejskich decydentów politycznych, zwłaszcza, jeśli popatrzymy na wzrosty inwestycji zagranicznych w innych częściach świata w tym samym okresie. Dane z Konferencji Narodów Zjednoczonych ds. Handlu i Rozwoju (UNCTAD), która śledzi globalne przepływy inwestycji zagranicznych, pokazują, że podczas gdy inwestycje bezpośrednie greenfield spadły o 20% w Europie w 2023 roku, w Stanach Zjednoczonych wzrosły o 2%, w Chinach – o 8%, a w całej Azji o 17%
Polska wyróżnia się na tle Europy
Bliższa analiza danych o inwestycjach zagranicznych w Europie pokazuje jednak mocne różnice pomiędzy sektorami i krajami, z których część istotnie wybija się z ogólnego obrazu, w którym przeważają spadki. Jednym z krajów wyróżniających się w najnowszym zestawieniu BIZ jest Polska. Nasz kraj przyciągnął 229 bezpośrednich inwestycji zagranicznych w 2023 roku. To spadek o 3%, ale dynamika wciąż jest jedną z najbardziej korzystnych w Europie. Imponująca jest natomiast liczba planowanych miejsc pracy w efekcie inwestycji ogłoszonych w ubiegłym roku. Wzrost zatrudnienia o 22 378 etaty oznacza 21-procentowy wzrost tego wskaźnika w porównaniu z 2022 rokiem.
Polska jest jednym z głównych beneficjentów trendu reorganizacji łańcuchów dostaw i nearshoringu. Inwestorzy relokują inwestycje do krajów bliskich geograficznie i politycznie. Ten trend dotyczy szczególnie inwestycji w przemyśle, które wzrosły o 17% rok do roku oraz funkcji back-office. Dobre dane dotyczące planowanego zatrudnienia w nowych inwestycjach to pokłosie kilku dużych projektów ogłoszonych w ubiegłym roku – mówi Jacek Kędzior.
Polska ma też przed sobą bardzo dobre perspektywy w kolejnych miesiącach. Atrakcyjność naszego kraju znacząco wzrosła w oczach 500 biznesowych liderów zajmujących się BIZ i sondowanych w ramach badania EY. W tegorocznym sondażu znaleźliśmy się na 6 miejscu, podczas gdy rok wcześniej było to miejsce 16 w rankingu, w którym na czele utrzymują się Francja, Niemcy i Wielka Brytania.
Liderami w napływie BIZ są wciąż trzy największe gospodarki Europy. Francja, Wielka Brytania i Niemcy przyciągnęły ponad połowę (51%) wszystkich projektów inwestycji bezpośrednich (BIZ) na kontynencie.
Inwestycje BIZ w sektorze usług maleją, przemysł stabilny
Inwestycje w przetwórstwo przemysłowe, które jest kluczowe dla napływu BIZ do Europy, okazały się być odporne na zawirowania i zanotowały jedynie 1-procentowy spadek na poziomie całego kontynentu. BIZ w przetwórstwie stanowił prawie połowę (47%) miejsc pracy wygenerowanych w ramach bezpośrednich inwestycji ogłoszonych w 2023 roku.
Na drugim biegunie są sektory oprogramowania i usług informatycznych oraz usługi biznesowe i profesjonalne, tradycyjnie największe sektory inwestycyjne w Europie. Liczba ogłoszonych w ubiegłym roku projektów inwestycyjnych w tych obszarach spadła odpowiednio o 19% i 27% r/r.
Przedsiębiorstwa utrzymały poziom inwestycji w przemyśle, w oczekiwaniu na ożywienie gospodarcze i idący za nim oczekiwany wzrost popytu konsumentów. Reorganizacja łańcuchów dostaw i przenoszenie baz produkcyjnych do Europy również wspierają utrzymanie poziomu inwestycji w tym sektorze. Na branży ICT oraz usług biznesowych i profesjonalnych odbiły się z kolei rozwój technologii i narzędzi bazujących na AI oraz ogólny spadek zleceń outsourcingowych – mówi Paweł Tynel, Partner EY Polska.
Dobre perspektywy
Menedżerowie podejmujący decyzje o alokacji aktywów coraz przychylniej patrzą na perspektywy inwestycyjne w Europie. W obecnej edycji badania aż 72% decydentów w zakresie BIZ planuje zainwestować lub zwiększyć obecność w Europie w ciągu najbliższego roku, wzrost z 67% w ubiegłorocznej edycji badania.
Chęć redukcji kosztów pozostaje kluczowym czynnikiem wpływającym na decyzje inwestorów. W te oczekiwania wpisują się olbrzymie systemy zachęt stosowane na całym świecie dla inwestorów, takie jak „Tymczasowe kryzysowe i przejściowe ramy środków pomocy państwa” w UE oraz „Inflation Reduction Act” w Stanach Zjednoczonych. Ich skuteczność i efektywność przynoszą wymierne rezultaty, które widać po statystykach – m.in. z tego powodu liczba inwestycji firm amerykańskich w Europie spadła o 15% w porównaniu do poprzedniego roku – podsumowuje Paweł Tynel.
Komentarze
Karol Osiecki
Dyrektor ds. Rozwoju w sektorze magazynowym, AXI IMMO
Zarówno 20 lat temu, czyli w dniu dołączenia do Unii Europejskiej, jak i dzisiaj Polska pozostaje jednym z największych beneficjentów, którzy znajdują się w krajach wspólnoty europejskiej. Członkostwo w strukturach UE oznaczało, że niemal z dnia na dzień zwiększył się poziom zaufania do inwestycji w kraju, a zagraniczny kapitał rozpoczął proces ekspansji. Przeprowadzone lata temu liczne reformy gospodarcze, pozwalają na utrzymanie wysokich ratingów międzynarodowych agencji. Pomimo bardziej wymagającego okresu w historii potwierdzają zarówno w ocenie krótko, jak i długoterminowej odporność gospodarki czy solidne ramy makroekonomiczne wynikające z członkostwa w UE. Przez lata dostosowywaliśmy nasze prawo, a dzięki dotacjom wprowadziliśmy szereg modernizacji m.in. tych w infrastrukturę drogową czy szkolnictwo i edukację, które pozwoliły urosnąć nam do roli lidera całej Europy Środkowo-Wschodniej.
Solidne fundamenty wpłynęły na rozwój lokalnego rynku magazynowego, a w konsekwencji na boom inwestycyjny. Przekonaliśmy wiele międzynarodowych firm do zbudowania m.in. zaplecza logistycznego w Polsce, a obecnie jesteśmy uznawani za bezpieczną lokalizację dla zjawisk nearshoring, jak i friendshoringu. Dziś w dobie skracania globalnych łańcuchów dostaw jesteśmy jednym z największych producentów dużego AGD, znaczącym graczem w branży motoryzacyjnej, nie wspominając o udziale na rynku produkcji baterii litowo-jonowych. Pomimo wyzwań pozostajemy aktywni w walce o kolejne międzynarodowe kontrakty. Spodziewamy się, że wraz z odbiciem niemieckiej gospodarki, wzrośnie liczba nowych podmiotów zainteresowanych zainwestowaniem w Polsce.
Robert Szafarz
Senior Leasing Manager, REINO IO Logistics
Z perspektywy właściciela portfela logistycznego, posiadającego swój bank gruntów inwestycyjnych, sytuacja zdecydowanie ustabilizowała się i pozwala na zrównoważoną politykę najmu w oparciu o stabilne wskaźniki. Dotyczy to w głównej mierze największych rynków w Polsce, gdzie popyt zawsze był na najwyższym poziomie a deweloperzy posiadają największa szanse na zdobycie finansowania. Rynki wokół największych metropolii nadal przyciągają nowe inwestycje do Polski ale ewidentnie rośnie znaczenie dostępu do pracownika, co warunkuje w niektórych regionach maksymalne granice przestrzeni do lokowania biznesu.
Polska charakteryzuje się nadal jednym z najdynamiczniej rozwijających się gospodarek w Europie, częściowo opartych o odblokowane środki europejskie z Krajowego Planu Odbudowy. W rezultacie rynek nowych inwestycji w Polsce wyraźnie dąży do dalszego rozwoju ale w oparciu o bardziej przemyślane i ostrożniejsze biznesowo założenia, co wydłuża proces decyzji po stronie klienta. Niezwykle istotny jest również wymiar kosztów energii, sytuacji politycznej w regionie oraz globalnych kierunków nearshoring które będą równie mocno pozycjonować rynek Polski na mapie Europy jak i Świata.
Jako podmiot zarządzający portfelem istniejących obiektów magazynowych oraz gruntów deweloperskich widzimy w ostatnich kwartałach sukcesywny wzrost zapytań ze strony globalnych podmiotów które są zainteresowane rozpoczęciem działalności w najlepszych możliwych lokalizacjach. Ewentualne decyzje podejmowane są z dużą ostrożnością a poprzedzają je bardzo dokładne i szerokie analizy co ma odzwierciedlenie w wydłużających się procesach wyboru optymalnego miejsca.
Artykuł ukazał się w czasopiśmie Eurologistics 3/2024
