Adaptacja budynku: poprawa warunków pracy

Praca zawsze związana jest z jakością. Może zostać wykonana lepiej lub gorzej, a to, jak jest wykonana, zależy zarówno od kwalifikacji i doświadczenia pracownika, od jego predyspozycji osobowych, jak i, co najważniejsze (w świetle omawianego tematu), jego komfortu i samopoczucia. Na poczucie komfortu w miejscu pracy wpływa wiele czynników, ale środowisko pracy ma tu duże znaczenie. My zaś mamy na nie wpływ.

Celem pracodawcy jest zwykle osiągniecie efektywności w biznesie – uzyskanie możliwie największych korzyści przy optymalnych nakładach. To oznacza, że praca powinna być wykonywana przez pracowników najlepiej jak to możliwe – najszybciej, najwięcej, z najwyższą jakością. Jednym ze środków do uzyskania tego celu może być zapewnienie dobrych warunków pracy pracownikom.

Wymagania w stosunku do obiektów magazynowych zależą od najemców, są bardzo indywidualne – powierzchnia i wysokość magazynu, powierzchnia i rodzaj pomieszczeń części biurowo-socjalnych, doświetlenie światłem dziennym, temperatura itp. Zazwyczaj nowy użytkownik magazynu dostosowuje przestrzeń do

swoich potrzeb, wykonując rearanżację części powierzchni. Dzięki temu, niejako „przy okazji”, pojawia się szansa na stworzenie optymalnych warunków pracy.

Na powstanie korzystnych warunków pracy wpływa bardzo wiele zmiennych. W artykule opisane zostały podstawowe, zależne od parametrów, na które mają wpływ architekci podczas projektu modernizacji budynku.

Warto podkreślić, że często nie doceniamy wpływu miejsca pracy na nasze samopoczucie i związaną z tym efektywność. Co prawda, samo odczucie komfortu dotyczy tylko pracownika i trudno jest je zmierzyć, ale już efekty pracy są widoczne dla pracodawcy.

Miejsce pracy

Na początku zwróćmy uwagę na zorganizowanie samego miejsca pracy, czyli odpowiednią ilość miejsca oraz wygodne (ergonomiczne) stanowisko, dostosowane do rodzaju wykonywanych czynności. To są aspekty dość oczywiste, chociaż warto podkreślić, że nawet praca biurowa może mieć bardzo różny charakter – od pracy samodzielnej wymagającej skupienia i dokładności do bardziej kreatywnej, związanej z szukaniem nowych rozwiązań i rozmowami w grupie. Każde z tych stanowisk wymaga innych warunków do jak najlepszego działania. Zdarza się, że w niewielkich biurach, osoby o tak odmiennym charakterze pracy mają stanowiska usytuowane w tym samym pomieszczeniu. Wówczas żadna z nich nie może swobodnie i optymalnie pracować, bo przeszkadzają sobie nawzajem. Warto, przed zaadoptowaniem budynku czy jego części do nowych miejsc pracy, dokładnie określić rodzaj pracy, która ma być tam wykonywana. Na tej podstawie architekt przygotowujący projekt będzie mógł zastosować odpowiednie rozwiązania. Tak jak w wielu innych przypadkach, tak i tutaj, uniwersalne rozwiązania nigdy nie zapewnią optymalnych możliwości. Dotyczy to oczywiście nie tylko pracy biurowej, ale każdego innego jej rodzaju.

Funkcjonalność budynku

Kluczowy dla stworzenia korzystnych warunków pracy jest również układ funkcjonalny budynku, czyli lokalizacja poszczególnych funkcji względem siebie i odległości pomiędzy miejscami, z których pracownik korzysta w czasie pracy. Te parametry wpływają na wygodę i łatwość dostępu, ale również na czas, który poświęcamy na przemieszczanie się z miejsca na miejsce. Jeśli np. drukarka, z której pracownik korzysta, jest zlokalizowana kilkadziesiąt metrów od jego biurka, a odległość do niej przebywa kilkukrotnie w ciągu dnia, to wpływa to na nieoptymalne wykorzystanie czasu pracy. Podobnie operator wózka widłowego – w magazynie może mieć bardziej lub mniej optymalnie zorganizowane miejsca załadunku/rozładunku, regały składowania, miejsca ładowania wózka i pomieszczenie socjalne.

Odpoczynek

Przestrzeń do odpoczynku, wbrew pozorom, jest równie ważna jak samo miejsce pracy. Do efektywnego działania potrzebujemy bowiem zachowania odpowiednich proporcji pracy i odpoczynku, nawet podczas 8-godzinnego dnia pracy. Praca na maksimum możliwości nie może trwać latami i kończy się szybciej niż byśmy tego chcieli – coraz gorszymi wynikami, a czasem chorobą. Kiedy jednak pozwolimy ciału i systemowi nerwowemu odpocząć, możemy znowu „przenosić góry”. Dzięki odpowiednim proporcjom tych dwóch elementów, efektywność pracy rośnie. Dlatego zapewnienie pracownikom miejsca do odpoczynku nie jest rozrzutnością, a po prostu leży w interesie pracodawcy.

Światło

Oświetlenie pomieszczeń światłem dziennym i usytuowanie okien tak, aby dać pracownikom możliwość kontaktu ze światem zewnętrznym, to kolejne elementy mające pozytywny wpływ na samopoczucie. Oświetlenie naturalne jest najlepsze dla wzroku, szczególnie eksploatowanego podczas pracy. Nie wszyscy jednak zwracają uwagę na fakt, że dzięki oknom widzimy, jaka jest pogoda, czy pora dnia. Niezależnie od prognozy wysłuchanej w radio w drodze do pracy i niezależnie od zegara, na który patrzymy wielokrotnie w czasie dnia pracy, czujemy się znacznie lepiej, gdy możemy mieć zapewniony wzrokowy kontakt z naturą. Jego brak może sprawić wrażenie odcięcia od świata, zamknięcia, a nawet ograniczenia wolności. A człowiek w poczuciu braku kontroli nad samym sobą, nigdy nie czuje się komfortowo, ani nie jest w stanie pracować efektywnie.

Powyższe przykłady oczywiście nie wyczerpują wszystkich istotnych elementów przyjaznego środowiska pracy. Przedstawiają jedynie kilka podstawowych, które są często niedoceniane, a mają duże znaczenie dla jakości miejsca pracy. Warto od nich rozpocząć planowanie siedziby firmy w nowym miejscu.

Wymagania

Część z aspektów pozytywnie wpływających na kształtowanie warunków pracy wynika z przepisów. Adaptacje budynków do nowej funkcji lub do potrzeb nowego najemcy często wiążą się z koniecznością uzyskania pozwolenia na przebudowę lub przynajmniej zgłoszenia planowanego wykonania robót budowlanych czy zmiany sposobu użytkowania. Wówczas projektant przygotowujący dokumentację projektową jest zobowiązany do wykazania, że wszystkie zastosowane rozwiązania spełniają obowiązujące wymogi techniczne i przepisy prawne. Niemniej spełnienie tylko tych wymogów nie gwarantuje uzyskania optymalnych warunków pracy. Należy pamiętać, że przepisy powstają po to, aby zabezpieczyć zupełnie podstawowe potrzeby pracowników – ergonomiczne miejsce pracy, zapewnienie miejsca spożywania posiłków, dostępu do toalety, możliwość bezpiecznej ewakuacji w razie pożaru itp. Dlatego w naszej firmie projektowej Space2Design zwracamy uwagę inwestorów i najemców na to, że warto rozpatrzyć zagadnienie warunków pracy w znacznie szerszym, niż w wymaganym przepisami zakresie. Przykładowo, w ramach części socjalnych budynków magazynowych dokładniej zajmujemy się pomieszczeniami przeznaczonymi do wspólnego spożywania posiłków – jadalniami/kantynami. Są to przestrzenie będące miejscem odpoczynku, oderwania się od pracy, miejscem wspólnych spotkań pracowników. Przede wszystkim zwracamy uwagę na funkcjonowanie, czyli lokalizację wejść/wyjść, rozmieszczenie mebli, ale również na kolorystykę wnętrza i zastosowane materiały, które razem wpływają na odbiór przestrzeni.

Certyfikaty

Zagadnienie zapewnienia przyjaznego środowiska pracy nie jest już kwestią przypuszczeń i tego, co się komuś wydaje. Sprawa jest na tyle istotna, że na przestrzeni lat podlegała wielu badaniom, testom i kontrolom, aby finalnie stać się parametrem jak najbardziej mierzalnym. Dzisiaj nie analizujemy poszczególnych zagadnień z perspektywy: potrzebny/niepotrzebny, sensowny/bezsensowny, czy drogi/tani. Mamy narzędzia, oparte na konkretnych, obiektywnych kryteriach, które wskazują na najistotniejsze parametry zagadnienia.

Jednym z takich narzędzi jest system certyfikacji nazwany WELL Building Standard® stworzony przez IWBI™ (International WELL Building Institute™). System ten skupia się tylko i wyłącznie na kryteriach zapewniających zdrowie i dobre samopoczucie użytkowników budynków. System oparto na założeniu, że budynek (w którym spędzamy ponad 90% swojego czasu) wpływa w istotny sposób na ludzi – fizyczne otoczenie wspiera zdrowie, produktywność i samopoczucie użytkowników. Certyfikacja jest więc potwierdzeniem dla właścicieli budynków i pracowników, że sposób projektowania ich przestrzeni promuje zdrowie i dobre samopoczucie.

Certyfikacja WELL jest bardzo przejrzystym narzędziem oceniającym parametry dotyczące różnych zagadnień. Nie wymaga zastosowania żadnych dodatkowych czy „droższych” rozwiązań. Wskazuje jedynie, które funkcjonalności i materiały bardziej sprzyjają komfortowi pracownika. Kierując się wytycznymi WELL, można zaprojektować budynek bez konieczności uzyskiwania później certyfikatu. A korzyści i tak będą odczuwalne podczas jego użytkowania.

Podsumowując, przyjazne warunki pracy można osiągnąć podstawowymi, prostymi działaniami, pod warunkiem zwrócenia uwagi na to zagadnienie w początkowej fazie planu adaptacji budynku. Wiele rozwiązań nie musi podnosić kosztów inwestycji.

Inne natomiast podniosą koszty, ale w zamian stworzą bardziej sprzyjające do efektywnej pracy warunki. A dzięki metodom sprawdzania istotnych parametrów obiektu pod kątem dobrego samopoczucia użytkowników, jesteśmy w stanie obiektywnie ocenić czy projekt spełnia stawiane mu wymagania przyjaznego środowiska pracy.

Komentarze

Agnieszka Walawender, Marketing & PR Manager, FM Logistic na Europę Centralną
Platformy logistyczne FM Logistic, bo tak nazywamy nasze duże obiekty magazynowe, połączone z zapleczem administracyjnymi i w pełni zagospodarowaną infrastrukturą wokół, były budowane z myślą nie tylko o wykonywanych w nich operacjach magazynowych, ale także o ludziach, którzy w nich pracują. Dbanie o satysfakcję pracowników jest jedną z kluczowych zasad, wynikającą z naszego firmowego DNA. To także cecha właściwa przedsiębiorstwu rodzinnemu, a takim niezmiennie od ponad 50 lat jest FM Logistic. Mówiąc o konkretnych rozwiązaniach, poprawiających komfort pracy naszych pracowników magazynowych, mam na myśli przede wszystkim pomieszczenia socjalne, takie jak: kantyny, szatnie, sanitariaty, punkty kawowe, ale także specjalne miejsca do odpoczynku i relaksu wewnątrz i na zewnątrz obiektów (green roomy, czy zadaszone ogródki z ławeczkami i stolikami, w których pracownicy mogą spędzać przerwy, o ile aura sprzyja). Takie miejsca powstają często z inicjatywy i przy współpracy samych pracowników. Poza walorami czysto funkcjonalnymi, dbamy o to, aby były one estetyczne i zadbane. Ważny aspektem jest także organizacja codziennej pracy i atmosfera.
Na każdym odcinku platformy logistycznej, do którego przypisany jest konkretny zespół pracowników magazynowych, znajduje się wydzielone miejsce briefingowe, gdzie pracownicy spotykają się z szefami ekip i gdzie mają dostęp do wizualizacji wyników, celów, gdzie mogą również eksponować swoje własne pomysły usprawniające pracę i optymalizujące procesy w ramach filozofii Lean, która od dawna jest mocno zakorzeniona w FM Logistic. Mówiąc o środowisku pracy, nie możemy zapominać o standardach. Nasze najnowsze obiekty zostały wybudowane zgodnie z najnowocześniejszymi trendami zrównoważonego budownictwa i spełniają najwyższe standardy jakości, potwierdzone licznymi certyfikatami. Te starsze, natomiast, są systematycznie rewitalizowane i udoskonalane – w niczym nie ustępują swojemu młodszemu rodzeństwu. Jednak dzisiaj, kiedy zacięta walka o pracownika toczy się na całym rynku pracy to kwestia wysokości wynagrodzenia ma jednak kluczowe znaczenie w decyzji o podjęciu pracy. Niewątpliwie, wszelkie udogodnienia tworzące środowisko pracy bardziej przyjaznym, są doceniane przez naszych obecnych pracowników. Nic w tym dziwnego, w końcu w firmie spędzamy znaczną część naszego życia.

Piotr Bzowski, Leasing & Development Director P3 Logistic Parks w Polsce
Nowoczesne magazyny projektowane przy użyciu metody BIM zapewniają zgodność z wytycznymi i normami wynikającymi z międzynarodowych systemów certyfikacji ekologicznej takich jak BREEAM lub LEED. Jednym z ważniejszych kryteriów wymienionych certyfikatów jest zapewnienie komfortowych warunków pracy. W przypadku dużych powierzchni magazynowych będzie to zainstalowanie odpowiedniego oświetlenia. Do najlepszych rozwiązań należy oświetlenie magazynu w technologii LED, które stosujemy we wszystkich naszych nowych budynkach. Jest to rozwiązanie optymalne kosztowo i najbardziej przyjazne dla wzroku, co jest szczególnie ważne przy pracy precyzyjnej. Ponadto, istotne jest zastosowanie pasm świetlnych w strefie rozładunkowej, gdzie występuje największe natężenie pracy. W magazynach często wdrażane są inteligentne systemy oświetlenia, które dbają o dostarczenie odpowiedniej ilości światła dziennego i sztucznego w zależności od zapotrzebowania. Oprócz zapewnienia odpowiedniego oświetlenia i spełnienia wymogów wynikających z prawa pracy i prawa budowlanego, pod uwagę brane są także kwestie odpowiedniego położenia budynku względem stron świata. Dla przykładu, biura w północnym narożu hali są mniej narażone na nasłonecznienie w trakcie letnich miesięcy. Ważne są też aspekty estetyczne np. odpowiedni widok za oknem, który również podlega ocenie i wpływa na komfort pracy.
W niektórych obiektach magazynowych ze względu na specyfikę danej działalności występuje zwiększone zapotrzebowanie na pracowników. Możemy to zaobserwować np. w magazynach przeznaczonych dla branży e-commerce, gdzie należy zwrócić szczególną uwagę na zapewnienie bezpieczeństwa i komfortu dla ponadstandardowej liczby zatrudnionych osób. Dbamy o to m.in. poprzez odpowiednie rozplanowanie ciągów pieszych na terenie parku logistycznego. Ważne jest również zagospodarowanie miejsca na zewnątrz obiektu – optymalna liczba miejsc parkingowych dla samochodów osobowych, jak i ewentualnie przygotowanie miejsca dla transportu publicznego. Coraz częściej spotykamy się również z prośbami o zaaranżowanie specjalnego miejsca przeznaczonego na odpoczynek.

Bartosz Michalski, dyrektor developmentu, SEGRO
Jednym z klientów SEGRO, który z myślą o poprawie warunków pracy oraz o komforcie pracowników wdraża dedykowane rozwiązania, jest Corning Optical Communications. Dla firmy tej SEGRO zrealizowało niedawno drugi obiekt magazynowo-produkcyjny na terenie SEGRO Logistics Park Stryków. Wyznacza on nowe standardy dla budynków produkcyjnych z częścią socjalno-biurową. W trzypoziomowych biurach wykorzystano szkło z powłoką antyrefleksyjną zapobiegającą przegrzewaniu, a specjalnie zaprojektowany kształt elewacji zapewnia bardzo dobre oświetlenie całego budynku światłem naturalnym. Materiały, które wykorzystano do wykończenia przestrzeni, gwarantują przyjazną akustykę. Dodatkowo koncepcja biur powstała na bazie dogłębnej analizy zachowań pracowników przeprowadzonej przez firmę Corning. Udogodnieniem są także dwa tarasy zewnętrzne wbudowane w część socjalno-biurową oraz nowoczesna stołówka. Budynek został dostosowany do potrzeb osób niepełnosprawnych. W trosce zarówno o komfort personelu, jak i środowisko naturalne, na terenie całego zakładu zastosowano energooszczędne oświetlenie LED. Kolejnym z proekologicznych rozwiązań są także uprzywilejowane miejsca parkingowe dla współdzielonych samochodów (tzw. car sharing).

Marek Kosielski, dyrektor Działu BTS, Axi Immo
Rynek pracownika sprawia, że coraz liczniejsza grupa najemców powierzchni magazynowo-produkcyjnych oczekuje dostosowania zajmowanej przestrzeni, aby poprawić warunki pracy osób, które zatrudniają. Aktualnie trend ten dotyczy głównie inwestycji BTS, ale będzie zmieniał całą branżę magazynową. Jak zwykle kwestią, która będzie decydowała o tempie wdrażania nowych udogodnień, są koszty.
Zakres adaptacji, której efektem ma być przyjazne środowisko pracy, dotyczy kilku sfer: jakości instalacji, czyli głównie oświetlenia i wentylacji, organizacji i wielkości przestrzeni socjalno-biurowej oraz otoczenia nieruchomości. W celu zwiększenia dostępu do światła dziennego w bramach dokowych instalowane są dodatkowe przeszklenia, jakość powietrza w pomieszczeniach poprawia się poprzez efektywną instalację mechaniczną, czasem w strefach produkcji instaluje się klimatyzację lub dodatkowe klapy wentylacyjne w dachu obiektu umożliwiające wietrzenie.
W nowoczesnych obiektach powierzchnie biurowe mają podwyższony standard, a liczba metrów kwadratowych przypadających na jednego pracownika rośnie, biuro jest klimatyzowane. Ponadto, tworzone są pomieszczenia socjalne wyposażone w kuchnie lub/i kantyny pracownicze. Dodatkowo, powstają pokoje relaksu i przestrzenie rekreacyjne przy budynku np. miejsca na grilla, siłownie czy w ramach części biurowej wysuniętej z bryły magazynowej, tarasy. Najemcy zabiegają również o zwiększoną liczbę miejsc parkingowych dla samochodów osobowych oraz przygotowanie wiat rowerowych dla pracowników.

Karolina Kulawik, Key Account Manager, Colian Logistics
Projektowanie obiektów logistycznych jest długoterminowym procesem, który wymaga zaangażowania wielu osób. Znaczny wpływ na efekt końcowy powierzchni ma najemca bądź użytkownik ostateczny danego obiektu. Podczas projektowania obiektów magazynowych zwracamy uwagę na parametry związane z zachowaniem bezpieczeństwa pracy. Określane są one dzięki zidentyfikowaniu potrzeb oraz ustaleniu parametrów rozwoju spółki. Jako operator logistyczny spółka Colian Logistic koncentruje swoje działania nie tylko na odpowiednim doborze infrastruktury magazynowej, ale również na organizacji pracy. Dysponując dziesięcioma magazynami zlokalizowanymi w Polsce, dążymy do optymalizacji posiadanych jednostek magazynowych. Każda z powierzchni jest projektowana pod indywidualne potrzeby składowanych asortymentów. Dlatego też jednym z najbardziej istotnych parametrów jest efektywne wykorzystanie kubatury budynku do parametrów składowanego towaru. Dany parametr ma wpływ na możliwość wprowadzenia stref ochronnych ruchu pieszych, jak i wózków widłowych, co w efekcie zmniejsza ryzyko powstawania kolizji na terenie obiektu. Jest to parametr istotny oraz weryfikowany przez naszych pracowników. Na jakość pracy oraz jej efektywność wpływa znacząco również odpowiednie oświetlenie w halach magazynowych. Podczas doboru wyposażenia hal magazynowych, stawiamy na oświetlenie LED, które jest energooszczędne a zarazem bezpieczne dla wzroku naszych pracowników. Każdorazowo dokładamy wszelkich starań, aby wdrażane rozwiązania spełniały założenia dostosowane do oczekiwań naszych kontrahentów, mając na względzie bezpieczeństwo pracy.

Katarzyna Ostojska, menedżer ds. marketingu, Raben Logistics Polska
W Raben regularnie prowadzimy badania zaangażowania i satysfakcji naszych pracowników. Dążymy do tego, aby byli oni zadowoleni z warunków i otoczenia, w jakich realizują swoje zadania. Między innymi, także w trosce o ich wygodę, inwestujemy w nowoczesne obiekty biurowo-magazynowe. Przykładowo w magazynach instalowane jest oświetlenie LED oraz świetliki dachowe doświetlające wnętrze światłem dziennym. Ten standard jest niezmiernie ważny dla komfortu pracy naszych pracowników. Potwierdzają to wszyscy, którzy kiedykolwiek pracowali w pomieszczeniach oświetlanych wyłącznie sztucznym światłem. Istotne jest zapewnienie sprawnego i nowoczesnego sprzętu (jak np. wózki widłowe, drukarki mobilne, skanery naręczne i palcowe itp.) oraz nie mniej ważnych miejsc wypoczynku, w których spokojnie można spędzić przerwę, napić się i najeść.
W poprawie komfortu pracy pomaga także wdrażanie innowacyjnych rozwiązań, realizowanych z poziomu całej firmy, a czasem nawet pochodzących właśnie od pracowników pierwszej linii. To właśnie oni widzą najwyraźniej, gdzie i co można poprawić. Dzięki programowi lean management „Better Every Day”, codziennym odprawom tablicowym, czy konkursom takim jak „Pomysłodajnia” nie tylko możemy zidentyfikować obszary wymagające optymalizacji, ale często dostajemy już gotowe rozwiązania od naszych pracowników. Nie tylko w kwestiach dotyczących operacji, ale i w tych, które dotyczą ich samych. Nasi ludzie nie boją się mówić o swoich potrzebach w miejscu pracy. Wiedzą, że zostaną wysłuchani, a to jest także bardzo ważne.

Ryszard Gretkowski, wiceprezes zarządu, 7R SA
Jako deweloper nowoczesnych powierzchni logistycznych od dłuższego czasu zauważamy wyraźny trend związany z tym, że nasi klienci przywiązują coraz większą wagę do zapewnienia odpowiednich warunków pracy dla swoich pracowników. Doskonale zdają sobie sprawę z tego, że zastosowane udogodnienia to często czynnik decydujący nie tylko o pozyskaniu, ale i utrzymaniu pracownika. W przestrzeni magazynowej podstawą jest zapewnienie bezpieczeństwa, dobrego oświetlenia i utrzymanie odpowiedniej temperatury pomieszczenia. Najbardziej popularnym i najczęściej stosowanym rozwiązaniem jest oświetlenie LED. W strefie przydokowej istotny jest dostęp do światła dziennego poprzez zastosowanie pasm świetlnych. Optymalną temperaturę w hali magazynowej zapewniają bezpieczne dla zdrowia promienniki ciepła. Ważną kwestią jest podział przestrzeni w budynku, czyli wyznaczenie ciągów komunikacyjnych, przestronnych korytarzy gwarantujących bezpieczeństwo i komfort przemieszczania się, a także zastosowanie ścian działowych tłumiących hałas. Dodatkowe udogodnienia stosuje się również w przestrzeni magazynowej przeznaczonej dla kierowców: stanowiska pracy i pomieszczenia sanitarne. Na terenie parków logistycznych znajdują się również stołówki/bary gastronomiczne, strefy relaksu (ławki, kanapy z europalet), dodatkowe miejsca postojowe dla pracowników. Coraz większy nacisk kładzie się również na komunikację publiczną i dogodny transport do miejsca pracy.
W strefie biurowej liczy się przede wszystkim ergonomiczne stanowisko pracy, ale nie bez znaczenia pozostają także walory estetyczne i designerskie. Coraz większą wagę przywiązuję się do stref relaksu dla pracowników, które sprzyjają zregenerowaniu sił i przekładają się na komfort i jakość pracy.