Całkowite koszty logistyki

Definicje kosztów

Czas światowego kryzysu „obudził” wielu przedsiębiorców ze snu dobrobytu. Chcąc spełniać podstawową misję funkcjonowania przedsiębiorstwa tzn. PRZETRWAĆ, zaczęli oni analizować koszty, w tym koszty logistyki. Podejście to oddają słowa Lee Iacocca, prezesa Forda i Chryslera „ są tylko dwa sposoby zwiększania zysku: sprzedać więcej albo zmniejszyć koszty”. Ciekawą rzeczą jest, że pomimo tak wielu opracowań i badań, do dzisiaj nie ma zgodności, co do określenia „koszty logistyki” czy „koszty logistyczne”.

Definicja kosztów logistyki to wg Karmańskiej (2007): „ wyrażone w pieniądzu celowe zużycie rzeczowych składników majątku i usług obcych, wynagrodzenie za pracę i nakłady czysto pieniężne np. niektóre podatki, opłaty, składki ubezpieczeniowe itp. związane z normalną działalnością jednostki.”

Zadaniem analizy kosztów logistyki jest przede wszystkim ocena efektywności procesów logistycznych. W zależności od celu tworzenia klasyfikacji kosztów (charakter poznawczy czy też praktyczny- raportowy) powstało wiele podziałów kosztów.

Wg autorów Skowronka i Sarjusza-Wolskiego (1995), na koszty logistyczne składają się koszty sensu stricte, do których zalicza się m.in. koszty pracy i zużycia czynników wytwórczych oraz wydatki finansowe, koszty zdarzeń nadzwyczajnych i utracone potencjalne przychody.

Z kolei Karmańska (2007) oraz Sobańska (2009,) rozpatrując podział kosztów logistyki wg. kryterium rodzajowego wyróżniają następujące grupy: amortyzacja, zużycie materiałów i energii, wynagrodzenia i świadczenia na rzecz pracowników, usługi obce, opłaty i podatki, pozostałe koszty rodzajowe.

Jeszcze inni są zdania, że podział kosztów logistyki wg faz przepływu i miejsca powstania są ściślej umiejscowione. Wyróżniają oni: fazę zaopatrzenia (dział zaopatrzenia, magazyn, transportu), fazę produkcyjną ( dział sterowania produkcji, transportu wewnętrznego), fazę dystrybucji (dział zbytu, transportu, magazyn).

Dość ciekawym jest podział kosztów logistyki wg. tzw. segmentów logistyki.

Wyróżnia się tutaj: koszty fizycznego przepływu (koszty transportu wewnętrznego, zewnętrznego, koszty manipulacji), koszty zapasów ( koszty tworzenia, utrzymania i wyczerpania zapasów), koszty procesów informacyjnych ( m.in. oprogramowanie, amortyzacja sprzętu komputerowego).

H.-Ch. Pole podaje, że całkowite koszty logistyki to suma: kosztów obsługi zamówień, kosztów transportu, kosztów wysyłki, kosztów zarządzania zapasami, kosztów magazynu, kosztów poziomu obsługi, partii towarów.

Koszty transportu wewnętrznego

Systematyka i analiza kosztów logistyki powinna być w obecnych czasach, prowadzona ex ante i ex post. Wyciąganie wniosków i ich implementacja w dalszych, przyszłych działaniach zapewnia spokojne przetrwanie przedsiębiorstwa w tych burzliwych czasach. 

Nie bez powodu przytoczono główne sposoby i klasyfikacje kosztów logistyki. Praktycznie w każdej z tych klasyfikacji widnieje pozycja wózek widłowy. Jest on różnie nazywany w zależności od klasyfikacji. Może to być koszt transportu wewnętrznego, środek trwały, amortyzacja, transport wewnętrzny itd. W każdej z nich, wózek widłowy jest pozycją o niebagatelnym znaczeniu w całej strukturze kosztów.

Właśnie, dlatego w ciągu ostatnich kilku lat niektórzy, wiodący producenci wózków widłowych i środków transportu zaczęli prezentować klientom własne kalkulatory kosztów zakupu i eksploatacji ich produktów. Jest tylko jeden drobny, ale bardzo ważny warunek, który musi być spełniony. Produkty te muszą cechować się faktycznie unikatowymi rozwiązaniami technicznymi, których zastosowanie przyniesie wymierne korzyści w postaci obniżonych kosztów.

Kalkulatory kosztów

Kalkulatory kosztów eksploatacji wózków widłowych tworzone są przez samych producentów lub na ich zlecenie przez niezależne instytucje techniczne do tego powołane. Kalkulatory takie tworzy się nie tylko dla branży typowo logistycznej. Kilka miesięcy temu najbardziej prestiżowa organizacja techniczna w Niemczech KWF z Gross Umstadt (Kuratorium fuer Waldarbeit und Forsttechnik) badającą, certyfikującą i dopuszczająca do użytku wielooperacyjne maszyny leśne typu skidder, forwarder, harvester opracowała także taki kalkulator. Samo wykonanie tego kalkulatora, jako narzędzia pomiarowego zlecono austriackiej firmie BFW (Austriackie Związkowe Centrum Badawczo-Szkoleniowe).

Najważniejszym elementem wszystkich kalkulatorów kosztów jest poprawność i rzetelność zawartych w nich danych. Kalkulatory te maja na celu uświadomienie klientom, że cena zakupu jest „chwilową cechą produktu”, a dużo większe znaczenie odgrywają koszty eksploatacji i użytkowania przez najbliższe lata. Jest naprawdę, o co walczyć, mając na uwadze świadomość, że gra toczy się o setki tysięcy Euro, jakie klienci inwestują w wózki widłowe lub inne maszyny. Praktycznie każda z tych kalkulacji porównujących koszty wiąże się, w zależności od klasyfikacji kosztów, z kosztem pracy, wynagrodzeniem operatora, kosztami transportu wewnętrznego (paliwo, naprawy, przeglądy, ubezpieczenie) czy też z amortyzacją.

Jak na razie tylko jeden producent wózków widłowych w swojej kalkulacji uwzględnił sprawność przewozu ładunków w czasie. Porównywanie kosztów zużytego paliwa, energii elektrycznej, kosztów przeglądów czy zakupu i wynagrodzenia operatora nie odzwierciedla istoty kalkulacji. To koszty operatora stanowią największą część wszystkich kosztów w przeciągu kilku lat użytkowania. Im sprawniejszy wózek tym szybciej przewieziony zostanie ładunek w jednostce czasu. A czas to pieniądz. Pieniądz zaoszczędzony bez uszczerbku na zarobkach operatora, któremu w wygospodarowanym czasie może zostać przydzielone inne zadanie. Firma ta, swój kalkulator kosztów określiła T.O.P. (Total Operating Performance). Bazuje on na kalkulacji kosztów wg. TCO z uwzględnieniem mierzonych empirycznie wydajności wózków widłowych różnych marek. Przy czym, należy wspomnieć, że coraz częściej w logistyce magazynowej używane jest określanie kosztów jako TCO. Odnosi się to do skrótu z języka angielskiego „Total cost of ownership” – całkowity koszt posiadania. W literaturze można też spotkać się z określeniem „Total cost of operations” – całkowity koszt operacyjny. Z rachunkowego punktu widzenia całkowity koszt posiadania zawiera w sobie całkowity koszt operacyjny. Skrót TCO pochodzi z branży informatyczno-telekomunikacyjnej. Zastosowany po raz pierwszy w latach 90-tych ubiegłego stulecia w firmie Gardner Group w USA, jest niczym innym, jak szybkim kalkulatorem kosztów, służącym do błyskawicznej analizy finansowej związanej z daną inwestycją. Podstawowym założeniem do korzystania z tej formy kalkulatora TCO jest posiadanie odpowiedniego oprogramowania, zawierającego dane wejściowe do porównań oraz zestaw danych telemetrycznych związanych z dana branżą.

Proponowane kalkulatory kosztów użytkowania wózków widłowych stanowią bardzo ważne narzędzie dla klientów, które ułatwi podjęcie decyzji, co do potencjalnych dostawców na najbliższe lata.