Fabryka ogrzewa Poznań

Odlewnia Volkswagena zlokalizowana jest na poznańskiej Wildzie, a więc w terenie silne zurbanizowanym. Duże zakłady już bardzo rzadko spotykane są w sercach dużych miast. Taka lokalizacja stwarza problemy, ale zarazem okazała się impulsem do stworzenia wyjątkowego projektu proekologicznego.

Ciepło ze sprężania

Ponad 30 budynków, w tym szpital HCP, będzie ogrzewanych ciepłem odzyskanym z procesów przemysłowych. To efekt trzyletniej współpracy Odlewni Volkswagen Poznań wraz z firmą Veolia Energia Poznań. Odzyskane dzięki technologii firmy Atlas Copco ciepło, zamiast do atmosfery trafi do sąsiadujących z Odlewnią obiektów. Jest to prawdopodobnie pierwszy przypadek odzysku ciepła z procesów przemysłowych na potrzeby ogrzewania miejskiego w naszej części Europy.

Wdrożone rozwiązanie oznacza obniżenie produkcji dwutlenku węgla o 2014 ton rocznie. Dodatkowym atutem tej współpracy jest też oszczędność 17 milionów litrów wody (to odpowiada rocznemu zużyciu przez 80 czteroosobowych rodzin) oraz blisko 40 000 GJ zaoszczędzonej energii, co z kolei oznacza mniejsze zapotrzebowanie na spalanie paliwa w Elektrociepłowni Karolin oraz zmniejszenie lokalnej emisji CO2 o ponad 1000 ton rocznie. A wszystko to efekt innowacyjnej koncepcji, pozwalającej na przeprowadzenie ciepła emitowanego przez sprężarki w Odlewni VW poprzez węzeł cieplny Veolii bezpośrednio do miejskiego systemu ciepłowniczego.

Jest to prawdopodobnie pierwszy przypadek odzysku ciepła z procesów przemysłowych na potrzeby ogrzewania miejskiego w naszej części Europy.

– Moduł rekuperacji ciepła jest jednym z wielu działań Volkswagen Poznań na rzecz ochrony środowiska i najbliższego sąsiedztwa naszych czterech zakładów produkcyjnych – mówi Jens Ocksen, prezes Zarządu Volkswagen Poznań. – Dzięki temu projektowi ciepło technologiczne powstające w wyniku procesów odlewniczych może być dalej wykorzystane przez naszych sąsiadów. Dodatkowo jest to doskonały przykład współpracy oraz zaangażowania pracowników Volkswagen Poznań oraz naszych partnerów – dodaje Jens Ocksen.

Historia zakładu

Zakład nr 3 firmy Volkswagen Poznań Sp. z o.o. (tzw. Odlewnia) został otwarty w 1996 roku w jednej z hal Zakładów H. Cegielskiego w Poznaniu. Głównym zadaniem zakładu jest produkcja głowic do silników oraz różnych detali aluminiowych dostarczanych dla większości marek koncernu Volkswagen. Roczny tonaż produkcji zakładu to około 30 000 ton, co czyni odlewnię w Poznaniu drugim, co do wielkości tego typu zakładem w całym koncernie VW.

Do roku 2004 zakład był zasilany sprężonym powietrzem z Zakładów H. Cegielski, który dysponował wówczas dwoma olejowymi sprężarkami śrubowymi. Wymogi technologiczne oraz szybko rosnące zapotrzebowanie na sprężone powietrze wymusiło podjęcie decyzji o rozpoczęciu procedury przetargowej na budowę własnej sprężarkowni na terenie odlewni. Po dokonaniu wnikliwych analiz ekonomicznych oferowanych rozwiązań do realizacji przyjęte zostało rozwiązanie zaproponowane przez Atlas Copco. Zadanie wymagało szczegółowego zaplanowania wszystkich etapów, gdyż prace musiały być wykonane na ruchu zakładu, który w czasie realizacji inwestycji prowadził normalną produkcję.

W 2004 roku została ukończona instalacja nowej sprężarkowni, w której zastosowano dwie sprężarki bezolejowe ZR 425 oraz jedną sprężarkę bezolejową zmienno-obrotową typ ZR 500 VSD. Sprężarki zostały wyposażone w zewnętrzne osuszacze bębnowe adsorpcyjne typ MD. Zastosowanie takiego rozwiązania było dużym atutem z uwagi na najniższy koszt wytworzenia 1 m3 sprężonego powietrza. Ciągły wzrost produkcji zakładu oraz pozytywne doświadczenia eksploatacyjne spowodowały, że w roku 2008 sprężarkownię doposażono w kolejną sprężarkę typu ZR 425.

Długa praca

Pomysł wykorzystania ciepła odpadowego z procesu produkcji sprężonego powietrza narodził się w 2011 roku. Warto pamiętać, że wytwarzanie sprężonego powietrza jest bardzo energochłonnym procesem – aż 80% energii elektrycznej pobieranej przez sprężarki jest zamieniane na energię cieplną i przekazywane w postaci podgrzanej wody do ochłodzenia. Wykorzystywanie właśnie tej podgrzanej wody – zamiast jej schłodzenia – i odzyskanie z niej energii przyświecało pomysłodawcom projektu. Zadanie nie należało jednak do łatwych. Po intensywnych, trwających dwa lata pracach koncepcyjnych oraz wykonawczych udało się wdrożyć rozwiązanie pozwalające na odzysk ciepła i wprowadzenie do miejskiego systemu.

W ramach projektu powstały m.in. dwa węzły ciepłownicze oraz blisko 2 km rurociągów o objętości kilkunastu metrów sześciennych. Obejmował on także budowę nowego systemu wytwarzania sprężonego powietrza. Zadanie było wyjątkowo skomplikowane i wymagające najwyższych umiejętności organizacji robót, ponieważ całość prac miała być wykonana na ruchu zakładu, który pracował w systemie 24/7. Należało całkowicie wymienić istniejącą instalację dystrybucji powietrza oraz 75% urządzeń do jego wytwarzania i uzdatniania. Prace zostały ukończone w 2014 roku. Nowy system składa się z jednej sprężarki bezolejowej zmienno-obrotowej ZR 700 VSD(700 kW), dwóch sprężarek bezolejowych ZR 750 (750 kW) oraz bębnowych osuszaczy adsorpcyjnych MD 1300 VSD.

Szersza strategia

– Odzysk ciepła z przemysłu i skierowanie go bezpośrednio do odbiorców ciepła systemowego w mieście doskonale wpisuje się promowaną przez polski rząd i realizowaną przez Veolię koncepcję budowania gospodarki o obiegu zamkniętym – wyjaśnia Gérard Bourland, dyrektor generalny Grupy Veolia w Polsce. – Ponadto ten projekt zawiera w sobie wszystkie te wartości, które są dla Veolii najważniejsze, jest realizowany w partnerstwie z klientem, ma charakter innowacyjny i jest efektywny energetycznie, a dodatkowo ma pozytywny wpływ na środowisko naturalne. Chcemy, aby pionierskie rozwiązanie, które Veolia wypracowała z Volkswagenem i pozostałymi partnerami projektu, stały się naszą referencją, którą będziemy odwzorowywać we wszystkich naszych systemach ciepłowniczych – dodaje Bourland.

Wdrożone rozwiązanie oznacza obniżenie produkcji dwutlenku węgla o 2014 ton rocznie. Dodatkowym atutem tej współpracy jest też oszczędność 17 milionów litrów wody oraz blisko 40 000 GJ zaoszczędzonej energii.

Dla Odlewni to kolejny krok na rzecz ekologicznej produkcji. Od 2010 roku Odlewnia VWP uczestniczy w koncernowym programie Think Blue Factory. Jego założeniem jest redukcja emisji dwutlenku węgla poprzez zmniejszenie zużycia energii, zmniejszenie zużycia wody, redukcja lotnych związków organicznych a także ograniczenie wytwarzania odpadów o 25% na każdą wyprodukowana część do 2018 roku. Odlewnia VWP od wielu lat współpracuje także z lokalną społecznością. – Nasi pracownicy w minionym roku uczestniczyli w wielu programach ekologicznych, między innymi w akcji zarybiania Warty, zagospodarowaniu ogródków wokół drzew przyulicznych na Wildzie, na stałe też prowadzimy dialog sąsiedzki z mieszkańcami dzielnicy – wymienia Mirco Wollenstein, dyrektor Odlewni VWP.

Jak podkreślają przedstawiciele Volkswagena i Veolii, inwestycja w odzyskiwanie ciepła może być impulsem do dalszego wspólnego działania w podobnych projektach, służących mieszkańcom Poznania oraz środowisku.