Globalizacja wyzwaniem dla logistyki

Rozwój trendów w gospodarce światowej koncentruje się na pojedynczych produktach lub technologiach. W logistyce natomiast trendy globalne odnoszą się do całego łańcucha dostaw. Powstają one z reguły w sposób logiczny, zrodzone z rzeczywistych wymagań rynku, a dotyczą głównie stale wzrastających oczekiwań klientów co do produktów oraz poziomu obsługi. W obszarach produkcji i handlu dostrzegalne są takie trendy jak indywidualizacja i skrócenie cyklu życia produktu oraz redukcja szczebli wytwarzania, które mają szczególnie duży wpływ na logistykę, a także towarzyszący jej przepływ materiałów i informacji.

Globalizacja a logistyka

Analiza badań porównawczych przeprowadzonych w roku 2007, 2009 i 2011 wśród klientów na rynku niemieckim doprowadziła do uzyskania interesujących wyników w zakresie rozmiaru i szybkości zmian następujących w przedsiębiorstwach i ich logistyce. Wynika z nich, że udział rynków globalnych w większości przedsiębiorstw w sferze zaopatrzenia, produkcji i dystrybucji będzie się dalej powiększał.

Z badań wynika, że w okresie od 2007 do 2011 roku nastąpił wzrost zaopatrzenia na rynkach globalnych oraz udziału produkcji i dystrybucji pochodzącej z rynków globalnych

Wzrost liczby zagranicznych źródeł dostaw, operacje z globalnymi sieciami produkcji, jak również dystrybucja do dużej liczby klientów na nowych rynkach zbytu, wskazują skalę zmian, dla których wsparcie musi zapewnić dział logistyki.

Z badań wynika, że w okresie od 2007 do 2011 roku nastąpił wzrost: zaopatrzenia na rynkach globalnych o 16% z poziomu 42% na 58%; udziału produkcji pochodzącej z rynków globalnych o 15% z poziomu 28% na 43%; udziału dystrybucji pochodzącej z rynków globalnych o 20% z poziomu 45% na 65%.

Kastomizacja produkcji

W celu uatrakcyjnienia produkcji i odróżnienia jej od konkurencji przedsiębiorstwa zmuszone są dopasować produkty do indywidualnych życzeń klienta oraz poprawić poziom ich obsługi.

Produkty indywidualne wymagają elastycznego podejścia, a w szczególności zmiennych procesów logistycznych obsługujących produkcję funkcjonującą według strategii „make-to-order“, względnie według koncepcji „wielkość serii 1“. Logistyka zaopatrzenia produkcji powinna więc umożliwić odpowiednią dostawę pojedynczych surowców oraz wielowariantowe użycie półproduktów. Po stronie dystrybucji powinien analogicznie zostać zapewniony szybki dostęp do pojedynczo wyprodukowanego artykułu i możliwie szybka wysyłka do klienta.

Produkty indywidualne wymagają elastycznego podejścia, a w szczególności zmiennych procesów logistycznych

Z drugiej strony poprzez zindywidualizowanie produktów wzrasta kompleksowość obsługi w zakresie posprzedażowym – konieczność utworzenia zapasu części zamiennych, a w przypadku zapotrzebowania na te części – możliwie szybkiej wysyłki do miejsca przeznaczenia. Wzrasta również dyspozycyjność o kilka punktów procentowych, przykładowo z 95% do 98% stanu bezpośrednio obsłużonych linii zamówieniowych. Rozdrobnienie portfolio artykułów oraz wspomniany wzrost dyspozycyjności przekładają się na wzrost zapasów, który z kolei może być przyczyną wzrostu kosztów logistyki nawet o 20-30%. Podobny poziom wzrostu może obejmować koszty transportu, które rosną na skutek wzrastających oczekiwań klientów wobec dostaw produktów (dostawa na drugi dzień lub w dniu zamówienia). Wzrost kosztów wynika z rozdrobnienia wolumenu transportowego i często z konieczności realizacji transportów bezpośrednich nie w pełni załadowanymi środkami transportu.

Dystrybucja i krótszy cykle życia produktu

Jeszcze przed kilku laty dla przedsiębiorstw było oczywiste, że sprzedaż własnych produktów będzie realizowana poprzez handel hurtowy i detaliczny. Jednak obecnie, przy spadających marżach, firmy są zmuszone do zaopatrywania swoich klientów bezpośrednio, tak by ominąć kosztowny, czasochłonny i generujący koszty handel. W związku z tym przedsiębiorstwa zaczynają wykorzystywać nowe kanały sprzedaży, jak na przykład sprzedaż internetową, koncepcję Shop-in-Shop lub wykorzystują detalistów dla sprzedaży towarów masowych.

Dochodzi przy tym do sytuacji, w której określone kanały są wykorzystywane tylko przejściowo, inne znajdują się w fazie silnego rozwoju, a jeszcze inne generują coraz to mniejsze obroty. Tylko przy pomocy odpowiednich, elastycznych koncepcji logistycznych możliwe jest obsłużenie wahających się wielkości popytu. Dodatkową komplikacją jest również ciągle skracany cykl życia produktu, co powoduje, że w krótkich odstępach czasu na rynek musi trafić nowy produkt, a stary powinien z niego zniknąć. Różnorodność kanałów zbytu w połączeniu z szybko zmieniającymi się produktami wymuszają nieustanny proces dopasowywania, tak by – pomimo wahającego się wolumenu obrotów – stabilność procesów logistycznych stała się czynnikiem sukcesu.

Outsourcing

Łatwo zauważalną tendencją ostatnich dziesięciu lat jest z pewnością outsourcing, czyli wydzielenie na zewnątrz przedsiębiorstwa tych zadań, które nie stanowią jego podstawowych kompetencji. Jednak działanie takie oznacza dla przedsiębiorstwa ciągłe wyzwanie, w szczególności jeśli stałe zintegrowane procesy biznesowe lub też ich części zostaną przekazane zewnętrznym operatorom lub dostawcom. Wówczas niejednokrotnie elementem scalającym stają się procesy logistyczne – także w przypadku, kiedy dział logistyki stanowi samodzielną jednostkę outsourcingu. Aby zagwarantować bezproblemową realizację procesów (mimo nowych interfejsów), różni partnerzy, usługodawcy, jak również dostawcy powinni zostać ze sobą skutecznie powiązani, w szczególności w zakresie prawa własności i ryzyka.

Prognoza

Centralnym tematem, którym intensywnie zajmują się zarówno przedsiębiorstwa handlowe, jak i produkcyjne, jest ciągłe dążenie do ograniczania kosztów. Wymóg ten tyczy się również procesów logistycznych, które większość przedsiębiorstw uznaje za kluczowe dla uzyskania poprawy wysokości marży. Dzieje się tak, ponieważ pozostałe działy przedsiębiorstw często uważa sie za niemożliwe do kosztowego odchudzenia.

Tylko przy pomocy odpowiednich, elastycznych koncepcji logistycznych możliwe jest obsłużenie wahających się wielkości popytu

Analizą objęto także takie tendencje, jak wzrastające ceny energii, wzrost popytu na powierzchnie magazynowe, dłuższe drogi zaopatrzenia i dystrybucji, wzrastające ustawowe wymagania dotyczące bezpieczeństwa pracy, ochrony klimatycznej, etc.

Prognoza kosztów transportu, kosztów infrastruktury logistycznej, personelu i zapasów – jak każde zadanie związane z przewidywaniem przyszłości – nie należy do łatwych. Jednak wnioski płynące z przeprowadzonej analizy jasno wskazują na postępujący wzrost – w ciągu trzech lat – wszystkich kosztów poddanych badaniu.

Zindywidualizowane produkty, kompleksowe struktury, oczekiwania wobec obsługi klienta oraz duży nacisk na minimalizowanie kosztów pozwalają wyciągnąć wniosek, że globalizacja stawia duże wymagania procesom logistycznym. Aby sprostać tym wymaganiom, należy sięgać po innowacyjne rozwiązania, takie jak usprawnianie struktur organizacyjnych, doskonalenie sieci logistycznych i łańcuchów dostaw czy odchudzanie procesów (lean management, optymalizacja zapasów, reengineering).