Homologacja w harmonii z UE

Ustawa z dnia 10 października 2012 r. o „zmianie Ustawy – Prawo o ruchu drogowym oraz niektórych innych ustaw” (Dz. U. poz. 1448) jako konsekwencja wdrożenia do polskiego prawa ramowej dyrektywy homologacyjnej nr 2007/46/WE, wprowadza harmonizację procedury homologacji typu dla pojazdów samochodowych, w tym pojazdów ciężarowych oraz ich przyczep. Co zatem zmieni się po 22 czerwca?

Większa konkurencyjność i bezpieczeństwo

– Takie rozwiązanie gwarantuje zwiększenie konkurencyjności polskich przedsiębiorców na rynku Unii Europejskiej poprzez stworzenie możliwości uzyskania w Polsce unijnego świadectwa homologacji typu pojazdu, na podstawie którego będą mogli sprzedawać te pojazdy na obszarze całej UE – wyjaśnia Mikołaj Karpiński, rzecznik prasowy Ministerstwa Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej. – W wyniku tego po stronie polskich producentów i importerów pojazdów nastąpi obniżenie kosztów przeprowadzenia procedury homologacji ze względu na fakt, iż koszty badań homologacyjnych i uzyskania świadectwa homologacji poniosą tylko w jednym państwie członkowskim UE.

Czerwcowe zmiany Ustawy Prawo o ruchu drogowym wynikają z konieczności wdrożenia w krajowym systemie prawnym postanowień dyrektywy 2007/46/WE (dyrektywa ramowa), która ustanawia ramy dla homologacji pojazdów silnikowych i ich przyczep oraz układów, części i oddzielnych zespołów technicznych przeznaczonych do tych pojazdów. Prace nad dostosowaniem przepisów i usystematyzowaniem zagadnienia homologacji prowadzone były już od dłuższego czasu.

Uniwersalna procedura homologacji dla wszystkich państw UE ma przyczynić się do zwiększenia poziomu bezpieczeństwa na drodze, gdyż do ruchu dopuszczone będą tylko te pojazdy, które posiadają zaświadczenia wydane przed odpowiednie jednostki (np. ITS) do wykonania procedury homologacji. Na podstawie badań ITS (m.in. analiza dokumentacji technicznej typu pojazdu, ocena wstępna firmy w celu sprawdzenia systemu jakości i możliwości produkcyjnych i właściwe badania homologacyjne) wydawane jest europejskie świadectwo homologacji, które jest następnie umieszczane w europejskiej bazie świadectw homologacji ETAES.

– Homologacja europejska wydawana jest w jednym z państw członkowskich UE zgodnie z dyrektywą 2007/46/WE i obowiązuje na terenie całej Unii. Innymi słowy pojazd posiadający europejskie świadectwo homologacji można sprzedać i zarejestrować w każdym państwie UE – mówi Mikołaj Krupiński z Instytutu Transportu Samochodowego. – Zgodnie z tą dyrektywą dla pojazdów kategorii O od 29 października 2012 roku konieczne jest posiadanie europejskiego świadectwa homologacji zarówno dla nowych typów jak i dla typów dotychczas sprzedawanych (dla pojazdów skompletowanych od 29 października 2013 roku).

PL odchodzi do lamusa

Jednak jak zapewnia resort transportu, wydane przed dniem wejścia w życie ustawy krajowe (PL) świadectwa homologacji typu pojazdu zachowują ważność do czasu wygaśnięcia. W związku z tym, z dniem wejścia w życie nowelizacji Prawa o ruchu drogowym, czyli 22 czerwca 2013 roku obowiązujące staną się zapisy załącznika XIX Dyrektywy 2007/46/WE. Po upływie określonego terminu, do rejestracji pojazdu będzie wymagany dokument CoC (świadectwo zgodności WE) potwierdzający uzyskanie europejskiego świadectwa homologacji (pojazdy te powinny być homologowane według dyrektywy 2007/46/WE).

Dla pojazdów kompletnych i niekompletnych kategorii N i O ten termin obowiązuje od 29 października ubiegłego roku. Z kolei dla pojazdów skompletowanych kategorii O ta data przypadnie jesienią tego roku (29 października 2013), a dla pojazdów do przewozów ładunków kategorii N – 29 października 2014 roku. Także ta ostatnia data będzie jednym z wyzwań, przed jakim będą musieli stanąć producenci. Jednak ministerstwo zapewnia, że monitoruje sytuację.

– Resort transportu pozostaje w bezpośrednim kontakcie i współpracy z przedstawicielami rynku motoryzacyjnego, w szczególności w kontekście wejścia w życie z dniem 22 czerwca 2013 roku unijnej procedury homologacji typu pojazdu – Mikołaj Karpiński. – Należy zauważyć, iż do tej chwili ze strony polskich producentów pojazdów ciężarowych nie wpłynęły sygnały i obawy odnośnie braku możliwości dostosowania się do dnia 29 października 2014 roku do obowiązku posiadania unijnej homologacji dla pojazdów skompletowanych kategorii N2 i N3.

Wydane przed dniem wejścia w życie ustawy (krajowe) świadectwa homologacji typu pojazdu zachowują ważność do czasu wygaśnięcia

Jedna sztuka znika. Co w zamian?

Wraz z implementacją dyrektywy przestaje istnieć możliwość rejestracji w roku jednej sztuki danego typu pojazdu wyprodukowanego lub importowanego bez homologacji, która była korzystna dla mniejszych producentów. Takie rozwiązanie umożliwiały dotychczasowe przepisy. Jednak – jak uzasadniano przy projekcie ustawy – producenci lub importerzy traktowali tę normę jako swego rodzaju „furtkę” do wprowadzania do obrotu różnych

pojazdów z pominięciem szczegółowych badań homologacyjnych. Jest w tym sporo racji, zwłaszcza że produkowanie w ten sposób pojazdów może nierzadko powodować zagrożenie dla bezpieczeństwa ruchu drogowego (np. przebudowa jednostkowa samochodu ciężarowego na autobus).

Nie oznacza to jednak, że nie będzie możliwości rejestracji pojazdów w jednostkowej produkcji. Ustawa wprowadza procedury, które umożliwiają producentowi, importerowi lub osobie indywidualnej wprowadzenie do obrotu pojazdu nieposiadającego świadectwa homologacji. Chodzi o tzw. procedurę dopuszczenia jednostkowego pojazdu, która jest udzielane na podstawie aktualnego stanu technicznego pojazdu, w oparciu o wszystkie dostępne świadectwa lub certyfikaty (o ile są dostępne) oraz niezbędne badania i sprawdzenia określone w przepisach załączonych do rozporządzenia. Możliwe jest też uznanie dopuszczenia jednostkowego pojazdu udzielonego na dany pojazd przez właściwy organ państwa członkowskiego Unii Europejskiej zgodnie z krajową procedurą, a także uznanie świadectwa homologacji typu wydanego na dany typ pojazdu zgodnie z krajową procedurą homologacji typu przez właściwy organ innego niż Rzeczpospolita Polska państwa członkowskiego Unii Europejskiej.

Regulacje mają dać możliwość wprowadzenia do obrotu nowego pojazdu bez świadectwa homologacji typu WE pojazdu lub typu pojazdu albo objętego takim świadectwem, jednakże w którym przed rejestracją zostały wprowadzone zmiany w pojeździe, przedmiocie wyposażenia lub części, wpływające na zmianę warunków stanowiących podstawę wydania tego świadectwa. Jednakże pojazdy wycofane z obrotu w związku z brakiem wymaganego odpowiedniego świadectwa homologacji typu lub innego równoważnego dokumentu, nie mogą być ponownie wprowadzone do obrotu.

Regulacje mają doprowadzić do zharmonizowania w ramach UE procedur homologacji typu pojazdu dla wszystkich kategorii pojazdów samochodowych i ich przyczep, obniżenie kosztów związanych z uzyskaniem świadectw homologacji typu pojazdu. Przedsiębiorca

z Polski, który uzyska unijne świadectwo homologacji wydane przez organ jednego

z państw członkowskich UE, w tym Polskę, będzie mógł wprowadzać nowe pojazdy

produkowane w oparciu o uzyskaną homologację na obszarze całej Unii Europejskiej, nie ponosząc przy tym dodatkowych kosztów związanych z tą procedurą. Takie rozwiązanie spowoduje ograniczenie obciążeń dla przedsiębiorców w Polsce oraz zagwarantuje pełną możliwość korzystania z rynku wewnętrznego.

• RAMKA: Homologacja dla pojazdów w małych seriach

− zwalnia producenta z obowiązku przedstawienia jednego lub kilku świadectw

homologacji typu WE przedmiotu wyposażenia lub części lub świadectwa

homologacji typu EKG ONZ, do badania homologacyjnego typu pojazdu, pod

warunkiem zastąpienia ich sprawozdaniami zawierającymi pozytywne wyniki badań

homologacyjnych tych przedmiotów wyposażenia lub części, sporządzonymi przez

jednostkę uprawnioną,

− upoważnia producenta do wykonania badań homologacyjnych typu niektórych

przedmiotów wyposażenia lub części i przedstawienia sprawozdania zawierającego

wyniki tych badań,

– zgodnie z art. 70m ust. 2 ustawy, w procedurze tej, zamiast świadectwa homologacji

dla przedmiotów wyposażenia lub części, producent może przedstawić dokumenty

zawierające dane i informacje o wymaganiach technicznych przedmiotów wyposażenia

lub części, wraz z oświadczeniem, że spełniają one zasadnicze wymagania

homologacyjne.