Jak zmieniła się cyfrowa transformacja?

Od 2020 roku perspektywa oraz spojrzenie polskich średnich i dużych przedsiębiorstw w zakresie cyfrowej  transformacji ewoluowało zarówno ze strony zarządu, kadry kierowniczej jak i samych pracowników. Dziś dla zdecydowanej większości organizacji ten proces jest niezbędnym elementem rozwoju firmy. EY w swoim najnowszych raporcie “Transformacja Cyfrowa 2024” porównuje zmiany, jakie przez cztery lata zaszły w podejściu do digitalizacji biznesu.

– Transformacja cyfrowa w 2024 roku to przede wszystkim klucz do sprostania oczekiwaniom klientów, którzy dzisiaj potrzebują prostej i spersonalizowanej obsługi we wszystkich kanałach cyfrowych. Dotyczy to zarówno konsumentów indywidualnych, jak i międzynarodowych korporacji. Zależy im na wygodzie, szybkości i wydajności we wszystkich interakcjach. Aby sprostać tym wyzwaniom polskie firmy stawiają na takie rozwiązania jak: przetwarzanie w chmurze, mechanizmy do analizy dużych zbiorów danych w celu optymalizacji obsługi czy wdrożenie sztucznej inteligencji np. w obsłudze klienta, sprzedaży czy księgowości – mówi Kazimierz Klonecki Partner Zarządzający, EY Consulting.

Ocena aktualnej sytuacji

Pandemia Covid-19 zmusiła świat do przewartościowania dotychczasowych praktyk biznesowych i znacząco przyspieszyła transformację cyfrową. Firmy zostały wręcz zmuszone do wdrożenia chociażby podstawowych rozwiązań technologicznych, aby zapewnić ciągłość funkcjonowania czy spełnić oczekiwania klientów, rosnące standardy w jakości i szybkości dostarczania usług. Skala inwestycji w latach po covidowych była znacząca. Według firmy IDC wartość rynku transformacji cyfrowej w Europie w latach 2020‑2022 wzrosła aż o 54% do prawie 480 mld USD.

W samym tylko 2020 r. wzrost wyniósł 30% r/r. Polskie przedsiębiorstwa miały swój wkład we wzroście europejskiego rynku. Wiele z nich rozpoczęło proces transformacji cyfrowej, który stał się jednym z kluczowych strategicznych celów na kolejne lata. W niniejszym raporcie chcemy zaprezentować Państwu wyniki naszego badania, w którym analizujemy, jak po latach intensywnych działań w obszarze transformacji cyfrowej wygląda aktualne podejście polskich przedsiębiorstw do tego procesu.

Najnowsze badanie EY rzuca światło na obecny stan transformacji cyfrowej w polskich przedsiębiorstwach. Proces ten jest na zaawansowanym etapie rozwoju. Zgromadzone dane wskazują, że aż 64% badanych firm ocenia swoje zaawansowanie w procesie transformacji cyfrowej jako wysokie lub bardzo wysokie. Szczególnie interesująca jest dysproporcja między dużymi a średnimi przedsiębiorstwami w zakresie osiągniętego poziomu zaawansowania – co piąta duża firma deklaruje, że znajduje się na bardzo wysokim etapie transformacji, podczas gdy w segmencie średnich firm taką deklarację składa jedynie 11%.

Wielkość firmy a poziom cyfryzacji

Duże firmy często dysponują większymi zasobami finansowymi, które mogą być przeznaczone na inwestycje w nowe technologie, oprogramowanie i infrastrukturę IT. Mają również dostęp do szerokiej gamy specjalistów, co ułatwia wdrażanie i adaptację nowych rozwiązań. Ponadto, duże przedsiębiorstwa zazwyczaj operują na wielu rynkach, co zwiększa presję na ciągłą innowację i ulepszanie procesów w celu utrzymania konkurencyjności. W rezultacie, ich możliwości inwestycyjne oraz presja rynkowa mogą tłumaczyć, dlaczego tak wysoki odsetek dużych firm znajduje się na bardzo zaawansowanym etapie transformacji cyfrowej.

Średnie firmy, mimo że mogą być zwinniejsze i elastyczniejsze, często borykają się z ograniczeniami budżetowymi. Mogą one hamować zdolność do inwestowania w zaawansowane technologie i kompleksowe rozwiązania cyfrowe. Mogą też mieć ograniczony dostęp do wysokospecjalistycznej wiedzy niezbędnej do skutecznego wdrażania transformacji cyfrowej. Co więcej, mniejsza skala operacji może oznaczać, że presja konkurencyjna do szybkiego wdrażania innowacji nie jest tak intensywna jak w przypadku dużych przedsiębiorstw. Te czynniki mogą wyjaśniać, dlaczego tylko niewielka część średnich firm ocenia swój poziom zaawansowania jako bardzo wysoki.

Spojrzenie na branże

Analiza stanu transformacji cyfrowej w różnych sektorach polskiej gospodarki ukazuje zróżnicowany obraz percepcji zaawansowania w procesie cyfryzacji. Dane te rzucają światło na specyfikę oraz unikalne wyzwania i możliwości, z jakimi mierzą się poszczególne branże w drodze do pełnej transformacji cyfrowej.

Branża finansowa jest tradycyjnie uważana za jednego z pionierów w zakresie wdrażania innowacji technologicznych. Jedynie 15% przedsiębiorstw z tej branży ocenia swoją transformację cyfrową jako bardzo zaawansowaną. Jest to stosunkowo niski wynik, szczególnie w porównaniu z branżą przemysłową (18%) czy retail (20%). Może to wynikać z wysokich standardów i oczekiwań, które sektor finansowy stawia przed sobą w kontekście cyfryzacji. Ponadto, wysokie wymagania regulacyjne oraz potrzeba zapewnienia bezpieczeństwa transakcji mogą skutkować bardziej konserwatywnym podejściem do wprowadzania innowacji. Zaskakująco wysoki odsetek firm, które wskazały na umiarkowany poziom zaawansowania (34%), może sugerować, że mimo intensywnych inwestycji w technologię, nadal istnieją obszary wymagające dalszych usprawnień

Branża logistyczna odnotowuje wyjątkowo wysoki odsetek firm, które uznają swój poziom zaawansowania za wysoki lub bardzo wysoki (84%). Tak imponujący wynik można przypisać skutecznej implementacji systemów wspierających proces decyzyjny, technologii monitorowania w czasie rzeczywistym kierowców, jak również szeroko rozumianej automatyzacji w sektorze magazynowym. Dynamiczny rozwój e-commerce oraz wzrost wymagań dotyczących szybkości i dokładności dostaw prawdopodobnie przyczyniły się do przyspieszenia transformacji cyfrowej w tej branży.

Branża przemysłowa i retail notujące odpowiednio 18% i 20% firm na bardzo wysokim poziomie zaawansowania podkreślają różnorodność trajektorii transformacji cyfrowej. W przypadku przemysłu, ciągła potrzeba optymalizacji procesów produkcyjnych, zarządzania łańcuchem dostaw oraz integracji systemów może napędzać inwestycje w cyfryzację. Retail z kolei, napędzany zmianami w zachowaniach konsumenckich i rosnącą konkurencją e-commerce, intensywnie inwestuje w rozwiązania cyfrowe mające na celu poprawę doświadczenia zakupowego i efektywności operacyjnej.

Rezultaty projektów transformacyjnych

Dane dotyczące wpływu transformacji cyfrowej na polskie przedsiębiorstwa są zaskakujące. Pomimo deklarowanego wysokiego poziomu zaawansowania w procesie transformacji, rzeczywiste efekty ekonomiczne – zarówno w zakresie wzrostu przychodów, jak i redukcji kosztów – nie spełniają oczekiwań. Polskie firmy na ścieżce cyfryzacji odczuwają rozdźwięk między oczekiwaniami a rzeczywistością.

Transformacja cyfrowa, będąca kluczowym elementem strategii rozwoju współczesnych przedsiębiorstw, stanowi niezwykle złożony proces. Wymaga zaangażowania szerokiej gamy zasobów, w tym finansowych, technologicznych, ludzkich oraz strategicznych. Jednakże, pomimo szerokiej świadomości na temat znaczenia i korzyści płynących z cyfryzacji, wiele polskich firm napotyka na trudności w osiąganiu zadowalających wyników w tym zakresie. Analiza przyczyn tego stanu rzeczy wskazuje na kilka kluczowych czynników, które mają istotny wpływ na efektywność procesu transformacji cyfrowej.

Po pierwsze, kompleksowość procesu transformacji cyfrowej wymaga od organizacji zaangażowania wielu zasobów. Przekształcenie tradycyjnych modeli biznesowych w modele oparte na nowoczesnych technologiach to zadanie, które wykracza poza proste wdrożenie nowych narzędzi IT. Obejmuje ono konieczność przemodelowania procesów biznesowych, dostosowanie strategii organizacyjnej, a także zmianę kultury wewnątrz firmy. Wymaga to nie tylko znacznych inwestycji finansowych, ale także zaangażowania czasu i uwagi zarządu na najwyższym szczeblu. Dodatkowo, transformacja ta musi być wspierana przez ciągłe szkolenia i rozwój kompetencji pracowników, co stanowi kolejny obszar wymagający zasobów.

Po drugie, większość firm podejmuje się realizacji transformacji cyfrowej samodzielnie lub tylko z niewielkim udziałem doradców. Według naszego badania to aż 67% przedsiębiorstw. Stanowi to znaczącą barierę na drodze do sukcesu. Wprawdzie samodzielna realizacja inicjatyw cyfrowych może wydawać się kosztowo efektywna w krótkim terminie, jednak brak doświadczenia i specjalistycznej wiedzy może prowadzić do błędów strategicznych, niewłaściwego wyboru technologii lub nieefektywnego wykorzystania zasobów.

Miejsce na liście priorytetów

Pomimo ograniczonych dotychczas korzyści, które polskie firmy odnotowały z procesu transformacji cyfrowej, ten obszar wciąż zajmuje kluczowe miejsce na liście celów strategicznych większości przedsiębiorstw. Badanie wskazuje, że aż 84% przedsiębiorstw przyznaje transformacji cyfrowej wysoki lub bardzo wysoki priorytet. Co więcej, znaczenie to jest jeszcze bardziej podkreślane w kontekście dużych firm, gdzie 44% respondentów wskazuje na bardzo wysoki priorytet transformacji cyfrowej, w porównaniu do 29% wśród średnich przedsiębiorstw. Takie wyniki potwierdzają, że mimo pewnych wyzwań, transformacja cyfrowa jest uważana za niezbędny element strategii rozwoju firm, niezależnie od ich rozmiaru.

Te wyniki podkreślają, że polskie przedsiębiorstwa są świadome strategicznego znaczenia transformacji cyfrowej i gotowe są nadal inwestować w ten obszar, pomimo dotychczasowych wyzwań. To świadomość, że w dynamicznie zmieniającym się środowisku biznesowym, zdolność do adaptacji i innowacji za pomocą narzędzi cyfrowych staje się kluczowym czynnikiem sukcesu.

Dla firm, zarówno dużych jak i średnich, kluczowe będzie zatem nie tylko utrzymanie transformacji cyfrowej jako priorytetu strategicznego, ale również skupienie się na przekształcaniu tych planów w konkretne, mierzalne korzyści biznesowe. Oznacza to inwestowanie w technologie, które najbardziej odpowiadają ich unikalnym potrzebom biznesowym oraz budowanie kultury organizacyjnej, która wspiera ciągłą innowację i adaptację.

Komentarze

Maciej Szelągowski

Project Manager Poland, Trimble

Cyfrowa transformacja, stała się nieodzowną częścią strategii każdej nowoczesnej firmy. Szybki rozwój oraz dostęp do technologii, rosnące oczekiwania klientów, konkurencja oraz rosnące koszty prowadzenia działalności, wymuszają na przedsiębiorstwach ciągłe dostosowywanie się do nowych realiów.

Jeszcze kilka lat temu, wdrażanie rozwiązań cyfrowych było domeną głównie większych graczy, traktowane jako udogodnienie i usprawnienie procesów w przedsiębiorstwie. Obecnie jest elementem niezbędnym każdemu, niezależnie od skali prowadzonej działalności. Wdrażanie rozwiązań cyfrowych nie tylko optymalizuje procedury wewnętrzne i ułatwia prowadzenie działalności gospodarczej, ale staje się niezbędnym etapem rozwoju, bez którego niezwykle trudno konkurować z podmiotami które są na zaawansowanym etapie cyfryzacji. Transformacja cyfrowa to okno na świat, to możliwość integrowania się z systemami kontrahentów, klientów, nie wspominając o odchodzeniu od wszelkiej dokumentacji papierowej na rzecz elektronicznej.

W przypadku szczególnie mi bliskiej branży transportowej, transformacja cyfrowa to m.in. przepływ dokumentów w formie elektronicznej, planowanie tras, informacja o szacowanym czasie realizacji zleceń, optymalizacja postojów i tankowań, wcześniejsze przygotowanie do napraw czy przeglądów serwisowych. To również integracja z zewnętrznymi systemami zarządzania, systemami fakturowymi, czy zewnętrznymi platformami Visibility.

Rok 2020 to też rok szczególny, wtedy rozpoczęła się pandemia COVID-19. Jednym z efektów lock-down’u było znaczące otwarcie się na cyfryzację wszelkich działalności i dynamiczny rozwój wprowadzania rozwiązań cyfrowych, który trwa do dziś i jest kluczem do bycia konkurencyjnym i świadczenia usług na wysokim poziomie. Obecnie każdy zdaje sobie sprawę jak bardzo zmienił się świat i wiele zarządów firm wdraża systemy cyfrowe nie tylko dla ułatwienia bieżącej pracy czy utrzymania się na rynku, ale przede wszystkim z myślą o przyszłym rozwoju.

Adrian Białoń

Business Development Director, Nanovo

Cyfrowa transformacja to już nie fanaberia czy droga nowinka ale kluczowy element budowania przewagi konkurencyjnej. Branża TSL, ze względu na ilość generowanych danych jest jednym z największych beneficjentów cyfryzacji. Zarządy firm dostrzegają rolę cyfrowej transformacji w budowaniu przewagi konkurencyjnej oraz utrzymywaniu elastyczności w dynamicznie zmieniającej się sytuacji biznesowej. Firmy zaczynają traktować transformację cyfrową jako fundament strategii biznesowej, który nie tylko umożliwia lepsze podejmowanie decyzji ale też optymalizację operacji i zrozumienie potrzeb klienta wewnętrznego i zewnętrznego.

Zarządy widzą potencjał w analizie danych w czasie rzeczywistym, co umożliwia proaktywne zarządzanie, minimalizację strat oraz redukcję kosztów operacyjnych. Wizualizacja danych na dedykowanych ekranach staje się standardem ponieważ umożliwia szybkie zapoznanie się z kluczowymi danymi bez konieczności tracenia czasu na ich poszukiwanie w systemach wewnętrznych.

Staje się również oczywistym fakt, że firmy które nie będą dzisiaj inwestowały w nowoczesne technologie stracą przewagę na rzecz swojej konkurencji. Cyfrowa transformacja to nie tylko technologia ale i inwestycja w kulturę organizacyjną, transparentność oraz skuteczną komunikację.

Podsumowując, spojrzenie na cyfrową transformację ewoluuje w kierunku postrzegania jej jako fundamentu rozwoju. Konsekwencje, jakie niesie za sobą brak inwestycji są zrozumiałe dla coraz większej grupy przedsiębiorców. Firmy dla których elastyczność, efektywność i innowacyjność są elementami strategii będą zwiększały nakłady na transformację cyfrową.

Aneta Janeczko

Dyrektor Konsultingu, DataConsult S.A.

W ostatnich latach spojrzenie firm na transformację cyfrową uległo dużym zmianom. Kiedyś cyfrowa transformacja postrzegana była jako opcjonalna innowacja, dziś jest ważnym elementem strategii biznesowych. W obliczu szybko zmieniającego się rynku, rosnącej konkurencji oraz wpływu technologii, wiele firm dostrzega, że jest ona kluczowym czynnikiem nie tylko ich sukcesu, ale i przetrwania.  

Zmiany te widoczne są m.in. w obszarach:

• W globalnym, strategicznym podejściu – digitalizacja staje się integralnym elementem strategii biznesowych, a nie tylko aspektem technicznym. Jest kluczowa dla uzyskania konkurencyjności na rynku, a jej brak może prowadzić do utraty pozycji rynkowej.
• W świadomości inwestycyjnej – firmy coraz więcej inwestują w technologie takie jak AI, chmura obliczeniowa, IoT czy blockchain oraz nowe rozwiązania automatyzujące i optymalizujące ich procesy, jak np. WMS w magazynach, automatykę magazynową. To wszystko nie tylko poprawia efektywność operacyjną, ale także ogranicza koszty.
• W potrzebach klienta – wzrost oczekiwań klientów wymusza na firmach stosowanie zaawansowanych narzędzi analitycznych, by lepiej zrozumieć potrzeby rynku.
• W podejściu do elastyczności i adaptacji do zmian – pandemia i wojna w Ukrainie przyspieszyły adaptację cyfrową w wielu branżach, zwiększając konieczność szybkiego dostosowania się do zmian rynkowych.
• W spojrzeniu na integracje i bezpieczeństwo danych – firmy zaczynają dostrzegać wartość danych i analityki, jako narzędzi w podejmowaniu decyzji oraz dbać o ich bezpieczeństwo.

Artykuł ukazał się w czasopiśmie Eurologistics 4/2024