Klucz do wydajności

Elementy procesu przezbrajania

Typowy proces przezbrajania maszyn obejmuje przygotowanie demontażu, weryfikację materiałów, demontaż i montaż narzędzi, a także centrowanie i ustawianie wymiarów i innych parametrów oraz wykonanie próbnych egzemplarzy półfabrykatów.

Należy podkreślić, że redukcja czasu przezbrojenia maszyny zwiększa czas, który przeznaczony jest na produkcję, a co za tym idzie, pozwala na zmniejszenie wielkości partii produkcyjnych i ilości zapasów. W efekcie obniżane są koszty produkcji oraz przyśpieszana reakcja na zmienne zapotrzebowanie klientów.

Najważniejszym założeniem SMED jest maksymalnie skrócenie czasu przezbrojenia. Jednym ze środków do osiągnięcia tego celu jest wykonanie możliwie największej liczby czynności poza samą maszyną w czasie gdy ona jeszcze pracuje. Przykładowo, jeżeli przezbrojenie polega na wymianie matrycy lub formy oraz rozgrzaniu jej, to wstępne podgrzewanie powinno być wykonane już przed wymianą. Z kolei jeżeli trzeba wymienić dysze na stelażu po czym wyregulować je, warto zrobić to na stelażu zapasowym na tyle wcześnie, aby można było zatrzymać maszynę wyłącznie na krótki czas wymiany całego uzbrojonego stelaża. Zaleca się stosowanie mocowań typu „jednym ruchem”.

Etapy SMED

W praktyce mówi się o kilku etapach SMED. I tak też istotną rolę odgrywa stadium przygotowawcze. Obejmuje ono szczegółową analizę organizacji istniejącej w danej komórce w efekcie filmowania całościowych procesów przezbrajania i dyskusję na temat przezbrojenia.

Kluczową rolę odgrywa rozgraniczenie przezbrojenia wewnętrznego i zewnętrznego. Polega ono na wykonaniu poszczególnych czynności odpowiednio wcześniej celem zredukowania czasu traconego na przezbrajanie wewnętrzne.

Nie mniej ważne jest przekształcenie przezbrojenia wewnętrznego w przezbrojenie zewnętrzne. Warto zwrócić uwagę na racjonalizację wszystkich aspektów operacji przezbrajania, czyli dokonywanie prób racjonalizacji każdego elementu przezbrajania wewnętrznego i zewnętrznego. Kluczowe miejsce zajmuje doskonalenie SMED.

Techniki w SMED

Ważną techniką w SMED jest lista pytań. Ważne jest aby dotyczyła ona wszystkich części i operacji niezbędnych do wymiany narzędzia. Warto zwrócić uwagę na uwzględnienie wykazu oprzyrządowania, danych dotyczących ciśnienia, temperatury i innych parametrów ustawiania, a także wielkości numerycznych w odniesieniu do wszystkich miar i wymiarów. Na tej podstawie przeprowadzana jest podwójna weryfikacja dla wykrycia usterek w warunkach wykonania operacji.

Istotną techniką w SMED jest tablica weryfikacyjna. Ważne aby była ona uzupełnieniem listy pytań oraz pozwalała na zweryfikowanie kompletności elementów niezbędnych do wykonania przezbrojenia dzięki określonym na niej wszystkich częściom i narzędziom.

Kluczową rolę odgrywa próba funkcjonowania. Zapewnia ona potwierdzenie o stanie technicznym gwarantującym sprawne funkcjonowanie. Zwraca się uwagę na standaryzację maszyn i urządzeń, szybkie mocowanie wymienianych narzędzi oraz ich racjonalne rozmieszczenie. Kluczową rolę odgrywa odpowiednie przygotowanie przezbrojenia oraz stosowanie analizy wartości.

Korzyści z wdrożenia

Nie ma wątpliwości co do tego, że wdrożenie SMED pozwala na wzmocnienie konkurencyjności zakładów produkcyjnych, gdzie są wytwarzane i przetwarzane artykuły o różnych rodzajach na pojedynczej maszynie, linii produkcyjnej lub w jednym pomieszczeniu.

Dzięki SMED zyskuje się ograniczenie zapotrzebowania na przestrzeń magazynową, przy czym nie zmniejszają się możliwości w zakresie zaspokojenia zapotrzebowania na produkt dostosowany do potrzeb klienta. Warto podkreślić poprawę rentowności fabryki, gdzie pracują kosztowne maszyny i oprzyrządowanie.

Stadium przygotowawcze

Wspomniany już etap przygotowawczy ma za zadanie utrwalenie procesu przezbrajania na kamerze po czym istotną rolę odgrywa analiza zgromadzonego materiału. Prace w tym zakresie bardzo często nazywane są etapem zerowym bowiem nie wprowadza się jeszcze żadnego usprawnienia procesu. Kluczową rolę odgrywa bowiem wyłącznie bardzo dokładne przeanalizowanie procesu w tym zawartości poszczególnych etapów przezbrojenia. Istotna jest również ocena zasobów niezbędnych do przestawienia maszyn.

Podczas kroku przygotowawczego nagrywane są wszystkie operacje przezbrojenia zarówno wewnętrzne jak i zewnętrzne. Szczególną uwagę zwraca się przy tym na ruchy operatora, stosowane wyposażenie, organizację stanowiska pracy czy też zbędne drogi transportowe.

Kluczową rolę odgrywa analiza przezbrojenia w interdyscyplinarnym zespole. Ważna jest bowiem szeroka perspektywa, łącząca różne spojrzenia na kolejność i zakres czynności, które są realizowane przy przezbrojeniu. To właśnie na etapie wstępnej analizy wykonywana jest dokumentacja do zapisów aktualnego stanu przebiegu przezbrojenia.

Rozgraniczenie przezbrojenia wewnętrznego i zewnętrznego

Dzięki odpowiednio zrealizowanemu rozgraniczeniu przezbrojenia wewnętrznego i zewnętrznego zyskuje się do 30-50 proc. redukcji przezbrojenia w odniesieniu do stanu wyjściowego. Na tym etapie konieczne jest zdecydowane oddzielenie przezbrojenia o charakterze zewnętrznym od wewnętrznego oraz wyeliminowanie działań wydłużających zbędne przezbrojenie. Warto podkreślić, że przykładowe czynności stanowiące marnotrawstwo podczas przezbrojeń obejmuje chociażby szukanie narządzi oraz ich zbędny transport, naprawianie narzędzi, oczekiwanie na decyzję, oczekiwanie na logistykę, sortowanie oraz poszukiwanie informacji do przezbrojenia, a także zastanawianie się i wielokrotne kontrolowanie.

Mówiąc o technikach, które wspomagają rozgraniczenie przezbrojenia wewnętrznego i zewnętrznego należy wspomnieć o działaniach wspomagających wdrożenie tego etapu. Chodzi przede wszystkim o karty kontrolne, kontrolę funkcjonalności oraz właściwy transport części i narzędzi do przezbrojeń. Kluczowe miejsce zajmuje karta kontrolna (ang. checklist) będąca formularzem zawierającym informacje na temat składników niezbędnych do poprawnego przeprowadzenia przezbrojenia. Chodzi przede wszystkim o wykaz pracowników przeszkolonych i uprawnionych do wykonania przezbrojenia, wykaz narzędzi, przyrządów i materiałów do przezbrojenia, wartości nastaw na przezbrajanej maszynie lub procesie czy też wykaz procedur i instrukcji do zastosowania.

Przekształcenie przygotowania wewnętrznego na zewnętrzne

W procesie przekształcenia przygotowania wewnętrznego w zewnętrzne z jednej strony bazuje się na ponownej ocenie czynności pod kątem kwalifikacji do danego typu, zaś z drugiej, na poszukiwaniu sposobów przekształcenia przygotowania wewnętrznego na zewnętrzne. Uzyskuje się to dzięki analizie rzeczywistego przebiegu i właściwości realizowanej czynności przygotowawczej. Narzędziami towarzyszącymi jest odpowiednie magazynowanie oraz zarządzanie narzędziami i przyrządami, operacje równoległe, zaciski mocujące, a także eliminowanie regulacji oraz mechanizacja. Odpowiednie magazynowanie i zarządzanie narzędziami i przyrządami do przezbrojeń zapewnia właściwą i jednoznaczną identyfikację narzędzia dzięki uwzględnieniu właściwych symboli. Zwraca się przy tym uwagę na kodowanie kolorami, a także właściwe ich składowanie w odległości, których pokonanie przy transporcie nie wpływa na czas realizowanych czynności.

Podsumowanie

Dla zapewnienia doskonalenia SMED konieczne jest stosowanie działań wykluczających powrót do rozwiązań sprzed udoskonaleń. Celem zapobiegania regresowi należy przede wszystkim szkolić pracowników i wykonywać audyty przezbrojeń. Podczas szkoleń ważne jest objęcie ich zakresem sposobu przezbrajania, instrukcji przestawień oprzyrządowania oraz przepływu strumieni wartości w fabryce.

Audyty powinny obejmować oprócz sprawdzania samego czasu przezbrajania weryfikację instrukcji pracy standaryzowanej dla przezbrojenia, magazynku narzędzi i przyrządów oraz list kontrolnych dla przezbrojeń.