Kolej przyszłości, czyli cyfryzacja polskiej kolei w praktyce!
Ostatnie wydarzenia dywersyjne na infrastrukturze transportowej pokazały, że bezpieczeństwo kolei to nie abstrakcyjny temat, ale realne wyzwanie tu i teraz. Jednocześnie polska kolej intensywnie się cyfryzuje – na liniach pojawiają się systemy ETCS i ERTMS, a ruch pociągów coraz częściej nadzorują zaawansowane systemy informatyczne. Za dużą częścią tych zmian stoją Fundusze Europejskie, które od lat finansują modernizację torów, taboru i systemów sterowania ruchem.
Kolej przyszłości, czyli cyfryzacja polskiej kolei w praktyce!
Ostatnie wydarzenia dywersyjne na infrastrukturze transportowej pokazały, że bezpieczeństwo kolei to nie abstrakcyjny temat, ale realne wyzwanie tu i teraz. Jednocześnie polska kolej intensywnie się cyfryzuje – na liniach pojawiają się systemy ETCS i ERTMS, a ruch pociągów coraz częściej nadzorują zaawansowane systemy informatyczne. Za dużą częścią tych zmian stoją Fundusze Europejskie, które od lat finansują modernizację torów, taboru i systemów sterowania ruchem.
Dlaczego polska kolej jest strategiczna dla państwa i rozwoju gospodarki?
Kolej „spina” w jedną całość miasta, regiony i kluczowe inwestycje infrastrukturalne. Jest niezbędna zarówno dla codziennych dojazdów pasażerów, jak i dla przewozu surowców, produktów przemysłowych czy sprzętu wojskowego.
Dla gospodarki znaczenie kolei widać szczególnie w transporcie towarów – bez niej trudno byłoby obsłużyć budowę wielkich projektów jak nowe linie, węzły logistyczne czy strategiczne inwestycje energetyczne. Kolejowy transport towarów jest też ważny dla logistyki obronnej państwa i utrzymania stabilnych łańcuchów dostaw.
Ciekawostka! Według danych Urzędu Transportu Kolejowego ponad 31% masy ładunków przewożonych koleją w Polsce stanowią surowce energetyczne – węgiel, ropa, gaz. To pokazuje, jak ważna jest sprawna i bezpieczna kolej dla bezpieczeństwa energetycznego.
Z kolei dzięki wsparciu Funduszy Europejskich w całej UE w system ERTMS/ETCS wyposażono już ponad 14 tys. km linii, a dalsze inwestycje liczone są w dziesiątkach miliardów euro.
Technologie przyszłości, czyli ETCS i ERTMS w kontekście cyfryzacji kolei w Polsce
W Polsce ERTMS i ETCS są już stosowane na wybranych liniach, w tym na odcinkach o podwyższonych prędkościach i na trasach o dużym znaczeniu gospodarczym. Stopniowo system jest wdrażany także na innych liniach, w portach oraz na magistralach towarowych.
ETCS (European Train Control System) to system kontroli pociągów, który automatycznie nadzoruje prędkość, hamowanie i reakcję składu na sygnały z infrastruktury. W praktyce oznacza to mniejsze ryzyko błędu człowieka, większe bezpieczeństwo i możliwość prowadzenia pociągów z wyższą prędkością przy zachowaniu wymaganych standardów.
ERTMS (European Rail Traffic Management System) to szerszy, europejski standard zarządzania ruchem kolejowym, którego częścią jest właśnie ETCS. Jego zadaniem jest ujednolicenie zasad i technologii na sieciach kolejowych państw UE, tak aby pociągi mogły bezproblemowo przekraczać granice i korzystać z tych samych systemów sterowania. Dzięki temu łatwiej planować międzynarodowe połączenia, a bezpieczeństwo opiera się na wspólnych, wysokich standardach.
Zobacz, jak działają te systemy w praktyce w tym materiale.
Polska na drodze cyfryzacji kolei – modernizacja infrastruktury informatycznej i wsparcie w ramach Funduszy Europejskich
Cyfryzacja kolei to nie tylko nowe urządzenia w kabinie maszynisty, ale też rozbudowane systemy informatyczne w tle. To centra zarządzania ruchem, sieci telekomunikacyjne, systemy monitoringu, aplikacje dla pasażerów i narzędzia analizy danych.
Wszystko po to, aby szybciej wykrywać zagrożenia, szybciej reagować i jeszcze lepiej planować ruch pociągów.
Program FEnIKS (Fundusze Europejskie na Infrastrukturę, Klimat, Środowisko 2021–2027) jest kontynuacją tego podejścia – wspiera projekty poprawiające bezpieczeństwo, komfort podróży i odporność infrastruktury na zagrożenia.
Na ten moment polska kolej zyskuje nowy tabor z nowoczesnymi systemami pokładowymi, lepszą infrastrukturę teletechniczną i rozwiązania oparte na analizie danych w czasie rzeczywistym. W praktyce oznacza to m.in. sprawniejsze zarządzanie ruchem w sytuacjach kryzysowych, lepszą informację pasażerską i szybsze przywracanie ruchu po awariach.
Aktualny nabór wniosków – FEnIKS. Co musisz wiedzieć o przyszłości kolei w Polsce?
W ramach programu Fundusze Europejskie na Infrastrukturę, Klimat, Środowisko 2021–2027 prowadzone są nabory na projekty związane z koleją – w tym na montaż urządzeń ETCS w pojazdach kolejowych.
Dofinansowanie mogą uzyskać projekty wyposażenia pojazdów z napędem lub z kabiną sterowniczą w nowoczesne urządzenia pokładowe zgodne z aktualnym standardem ETCS, a także powiązane modernizacje techniczne.
To szansa, aby przyspieszyć modernizację taboru, podnieść poziom bezpieczeństwa i przygotować sieć do dalszej cyfryzacji.
Jeśli reprezentujesz samorząd, przewoźnika lub inną instytucję związaną z transportem, warto na bieżąco śledzić aktualnie trwające konkursy w strefie beneficjenta CUPT. To realna możliwość, by przełożyć hasła „cyfryzacja kolei” i „bezpieczeństwo” na konkretne projekty, które będą służyć pasażerom przez kolejne dekady.
Podsumowując, śledź modernizację polskiej kolei, korzystaj z coraz nowocześniejszych połączeń i – jeśli działasz w sektorze transportu – sięgaj po środki unijne, gdy tylko masz taką możliwość. To dzięki nim hasła „Bezpieczna kolej. Cyfrowa kolej. Kolej przyszłości.” stają się w Polsce jak najbardziej realne.
