Koszty (nie tylko) w sądzie
Ze względy na ryzyko porażki, oddanie sprawy do sądu rozpatrującego sprawy cywilne może być ryzykowne, ale niekiedy to jedyne logiczne rozwiązanie. Jednym z argumentów „na nie” jest konieczność poniesienia kosztów sądowych. Samo pojęcie „kosztów sądowych” brzmi dość tajemniczo,...
Na wstępie musimy poczynić pewne rozróżnienie związane z pojęciem ,,kosztów procesu’’ i ,,kosztów sądowych’’. Pojęciem szerszym, którego znaczenie zostało wytłumaczone w Kodeksie postępowania cywilnego, są koszty procesu. Gdy strona prowadzi postępowanie samodzielnie lub przez pełnomocnika nie będącego adwokatem, radcą prawnym lub rzecznikiem patentowym, do wydatków zalicza się koszty sądowe, koszty przejazdów do sądu strony lub jej pełnomocnika oraz równowartość zarobku utraconego wskutek stawiennictwa w sądzie. Suma pieniędzy przeznaczonych na przejazd i równowartość utraconego zarobku nie może przekraczać wynagrodzenia jednego adwokata wykonującego zawód w siedzibie sądu procesowego.
Opłaty i wydatki
Jeśli strona jest reprezentowana przez profesjonalnego pełnomocnika (adwokata lub radcę prawnego) koszty procesu będą stanowiły jego wynagrodzenie. Nie mogą być jednak wyższe niż stawki opłat określone w odrębnych przepisach i wydatki jednego prawnika (adwokata lub radcy prawnego ), koszty sądowe oraz koszty nakazanego przez sąd osobistego stawiennictwa strony.
Pojęcie kosztów sądowych obejmuje opłaty i wydatki. Opłatom podlegają (z pewnymi wyjątkami) wnoszone do sądu pisma. Przykładowy katalog wydatków obejmuje między innymi wynagrodzenie i zwrot kosztów poniesionych przez biegłych, tłumaczy oraz kuratorów ustanowionych dla strony w danej sprawie. Nieuiszczenie wymaganej opłaty lub zapłata w zbyt niskiej wysokości stanowi brak formalny wniesionego pisma. Niewniesienie lub nieuzupełnienie takiej opłaty po wezwaniu przez przewodniczącego w terminie 7 dni spowoduje zwrot pisma stronie, która je wniosła.
Dobre obyczaje
Koszty procesu z reguły ponosi strona, która sprawę przegrała. Jeżeli mamy do czynienia z sytuacją, że sprawa została wygrana częściowo, sąd dzieli koszty proporcjonalnie, w zależności od tego w jakiej części sprawę wygraliśmy, a w jakiej przegraliśmy. Kodeks przyznaje sądowi prawo do nieobciążania strony przegrywającej kosztami procesu lub obciążenie jej jedynie w części, w przypadkach szczególnie uzasadnionych. Każda ze stron w trakcie trwania postępowania zobowiązana jest do wykonywania czynności procesowych zgodnie z dobrymi obyczajami. W przeciwnym razie zgodnie z Kodeksem postępowania cywilnego sąd będzie uprawniony do obciążenia strony obowiązkiem zwrotu kosztów jakie zostały wywołane jej niesumiennym lub niewłaściwym postępowaniem.
Jeśli strona działa w sprawie bez zawodowego pełnomocnika sąd z urzędu orzeka o kosztach procesu bez potrzeby składania jakiegokolwiek wniosku. Natomiast, gdy w imieniu strony działa profesjonalny pełnomocnik, zachodzi konieczność złożenia wniosku o przyznanie kosztów procesu według norm przepisanych lub spisu wydatków – najpóźniej przed zamknięciem rozprawy bezpośrednio poprzedzającej wydanie orzeczenia. W przypadku zaniechania tych czynności, roszczenie o zwrot kosztów wygasa i strona traci uprawnienie żądania zwrotu wydatków.
Opłata za sukces
Opłaty za czynności prawnika występującego w danej sprawie określa indywidualna umowa z klientem. Może to być kwota ryczałtowa, stawka za godzinę pracy prawnika, czy też umowa tzw. success fee, czyli pieniądze zostaną wypłacone dodatkowo w przypadku wygrania sprawy. Od 1. stycznia 2016 roku po zmianie przepisów minimalne stawki za czynności adwokatów i radców prawnych wzrosły o 100 procent.
Ustanowienia adwokata lub radcy prawnego może się domagać osoba prawna lub inna jednostka organizacyjna, której ustawa przyznaje zdolność sądową, niezwolniona przez sąd od kosztów sądowych, jeżeli wykaże, że nie ma dostatecznych środków na poniesienie kosztów wynagrodzenia adwokata lub radcy prawnego. Wniosek należy zgłosić wraz z wnioskiem o zwolnienie od kosztów sądowych lub osobno, na piśmie lub ustnie – do protokołu, w sądzie, w którym sprawa ma być wytoczona lub już się toczy. Osoba fizyczna może złożyć wniosek o ustanowienie adwokata lub radcy prawnego w sądzie rejonowym właściwym ze względu na miejsce swego zamieszkania.
Myśleć przed procesem
Mając na uwadze powyższe rozważania musimy pamiętać, że zanim wytoczymy proces powinniśmy zorientować się jakie koszty się z tym wiążą i jakie mamy szanse aby proces wygrać. Jeśli odniesiemy zwycięstwo, wszystkie koszty poniesie nasz przeciwnik procesowy, dlatego warto we wstępnej rozmowie z prawnikiem ustalić wysokość tych kosztów oraz szanse wygranej.
fot. Fotolia
