Logistyka w e-commerce B2B

Polski rynek e-commerce podczas pandemii rozwija się w bardzo dynamicznym tempie, wartość obrotów e-commerce B2B w Polsce, obejmującego zarówno sprzedaż przez e-sklep lub platformę, jak i bezpośrednią wymianę danych w formie elektronicznej, na koniec zeszłego roku jest oceniana na około 450 mld zł. Z raportu „E-commerce B2B – Biznes w sieci” przygotowanego dla Santander Bank Polska przez Mobile Institute wynika, że w czasie pandemii wartość e-commerce B2B urosła o 30%, a prognozy na 2021 mówią o wzroście o nawet 40%.

Z badania wynika, że potencjał rozwoju e-commerce B2B w Polsce jest bardzo wysoki – wartość obrotów oceniana jest na około 450 mld zł. Twórcy raportu oceniają, że jeśli tempo rozwoju tego sektora utrzyma się w 2021 roku, co potwierdzają deklaracje przedsiębiorstw, na koniec tego roku sprzedaż w tym kanale może osiągnąć wartość nawet 637 mld zł. Tak gwałtowny rozwój handlu internetowego wymusi też zmiany w sektorze logistyki.
Spośród przebadanych firm, które nie posiadają jeszcze rozwiązań e-commerce, 38% ma zamiar je wdrożyć, a połowa z nich zamierza zrobić to w najbliższym roku. Z kolei niemal wszystkie firmy, które już korzystają z rozwiązań e-commerce, zamierzają dalej je rozwijać i zwiększać udział tego kanału sprzedaży w przychodach.
Raport wskazuje, że rynek e-commerce B2B jest złożony, każda branża ma swoją charakterystykę. Zdaniem analityków nadal trudno określić docelowy kształt e-commerce B2B w Polsce ze względu na jego początkową fazę rozwoju. W największym stopniu ukształtują go podmioty, które w danej kategorii, w segmencie B2B offline, należą do liderów. Wśród kluczowych w e-commerce B2B przedsiębiorstw twórcy raportu wymieniają producentów (produktów oraz półproduktów), którzy jako pierwsi wchodzą w e-commerce i tworzą e-sklepy, które potem mogą przekształcić się w platformy e-commerce; dystrybutorów / hurtowników, platformy branżowe e-commerce, które w Polsce jeszcze nie są mocno rozwinięte; platformy wielobranżowe B2B/B2C, jak Allegro; odbiorców profesjonalnych (detalistów i usługodawców, którzy zwykle korzystają z rozwiązań e-commerce B2B innych podmiotów lub sami przedają w modelu B2C); firmy transportowo-logistyczne i platformy logistyczne oraz firmy i platformy opakowaniowe.
Firmy sprzedające B2B prowadzą sprzedaż internetową na trzy sposoby: poprzez bezpośrednią wymianę danych w formie elektronicznej – EDI (21%), własny e-sklep bądź platformę (86%) lub sprzedaż na marketplace’ach innych firm (31%).

Znaczenie logistyki

Dynamiczny rozwój handlu internetowego wymusi zmiany w sektorze logistyki.
– Dostawa towaru zamówionego online jest coraz bardziej istotną składową całego procesu zakupu. Obok ceny czy dostępności towaru to właśnie szybkość dostawy i jej terminowość jest najważniejszym czynnikiem dla firm składających zamówienia w sieci. Rosnące oczekiwania klientów B2B i B2C wobec sektora e-commerce
będą w najbliższych latach oznaczały dla branży logistycznej konieczność inwestycji w digitalizacje, usprawnienie procesów i systemów – wyjaśnia Małgorzata Nesterowicz, dyrektor ds. sektora usług i firm rodzinnych w Santander Bank Polska.
Na pozytywną ocenę e-commerce w dużej mierze wpływa logistyka, około połowa ankietowanych sprzedawców B2B za najważniejsze dla ich klientów uważa szybkość dostaw (54%) oraz ich terminowość (50%).
Dlatego wśród funkcjonalności w obszarze dostaw i logistyki, e-sprzedawcy B2B najczęściej oferują swoim klientom śledzenie statusu zamówienia (59% z nich). Drugą najpopularniejszą opcją jest możliwość zmiany adresu dostawy – oferuje ją 40% e-sprzedawców B2B. Co trzecia badana firma oferuje opcję wysyłki bezpośrednio od producenta (tzw. dropshipping), a co piąta ekspresową dostawę.
Liczba oferowanych funkcjonalności przez e-sprzedawców różni się w zależności od czasu działania firmy w obszarze e-commerce B2B i jej doświadczeń związanych z wdrożeniem handlu internetowego. Zdecydowanie najwięcej wdrożonych funkcjonalności z obszaru logistyki mają firmy, które działają w e-commerce najdłużej – ponad 5 lat. Śledzenie dostawy oferuje swoim odbiorcom 84% firm z tego segmentu, a możliwość zmiany adresu dostawy 54%. Warto też zauważyć, że firmy, które postrzegają wdrożenie e-commerce jako sukces, oferują znacznie więcej funkcjonalności niż pozostałe podmioty.

Jak e-commerce zmieni branżę logistyki?

W związku z rozwojem e-commerce B2B, w obszarze transportu i logistyki coraz bardziej liczy się czas dostawy. Blisko co trzecia firma (29%) zapytana o trendy w e-commerce B2B wskazuje na wzrost jego znaczenia. Wciąż widać w tym aspekcie niedopasowanie między ofertą e-sprzedawców a wymaganiami klientów. Tylko co piąty sprzedawca oferuje ekspresową dostawę, a jednocześnie aż 58% kupujących online w segmencie B2B uznaje tą funkcję za jedną z najbardziej przydatnych.
W związku z coraz większymi oczekiwaniami klientów dotyczących szybkości procesu logistycznego widoczna jest zmiana podejścia i wyraźny trend automatyzacji procesów logistycznych, szczególnie w nowo powstających nowoczesnych centrach logistycznych dedykowanych obsłudze e-commerce.
Kolejnym trendem jest personalizacja oferty. Handel internetowy B2B charakteryzuje się dużymi zamówieniami, na ogół powtarzalnymi, ale jednocześnie wymagającymi indywidualizacji. Już obecnie spośród badanych sektorów gospodarki w transporcie i logistyce można obserwować najgłębszą personalizację oferty. 43% ankietowanych firm transportowo-logistycznych wskazuje, że personalizuje usługi do poziomu pojedynczej firmy, a kolejne 14%, że do poziomu konkretnych działów czy obszarów w firmie klienta. Taka personalizacja wymaga integracji systemów – już 28% dostawców usług logistycznych współpracuje z klientami na zasadzie EDI (wymiana danych w formie elektronicznej).
– Jest jeszcze dużo przestrzeni biznesowej w e-commerce B2B do zagospodarowania przez firmy logistyczne. Wymaga to jednak przedefiniowania ich działalności i podejścia do nowych oczekiwań klientów. Nadal można odnieść wrażenie, że propozycja wielu firm transportowych nie wyróżnia się jeszcze w wystarczający sposób i nie dostrzega specyfiki handlu internetowego. Jest jednak kilka firm, które już zaczynają się specjalizować w obsłudze e-commerce,
ale nadal nie jest ich dużo. Jednym z przykładów rozwiązania tego problemu jest zaangażowanie osób, które są ekspertami w dziedzinie właśnie e-commerce i potrafią dobrze określić potrzeby odbiorców oraz dostawców na tym rynku – uważa Arkadiusz Kawa, dyrektor Łukasiewicz – Instytutu Logistyki i Magazynowania.
Personalizacja usług, a jednocześnie konieczność zapewnienia sprawnego procesu obsługi transportowej, wymusza coraz wyższy poziom digitalizacji firm logistycznych. Już obecnie wśród badanych firm, te z sektora transportu i logistyki są najbardziej zaawansowane w tym obszarze. Tylko 28% ankietowanych z sektora TSL wskazało, że nie wdrożyło zaawansowanych rozwiązań z zakresu digitalizacji, podczas gdy dla wszystkich branż odsetek ten wynosi 42%. Najpopularniejszymi wdrażanymi rozwiązaniami są systemy CRM (60%), systemy do zarządzania treścią CMS (40%), systemy BI wykorzystujące analitykę danych przy wsparciu podejmowania decyzji (36%).
– Jedną z barier dla rozwijającego się sektora obsługi e-commerce może okazać się brak pracowników na krajowym rynku pracy. Wprawdzie w wielu procesach pracę ludzką już dziś zastępuje się zaawansowanymi algorytmami maszynowymi, automatyzacją i na koniec sztuczną inteligencją, niemniej jeszcze przez kilka najbliższych lat pracownicy, a w szczególności kierowcy, będą niezbędni do funkcjonowania łańcuchów transportowych i zapewnienia obsługi m.in. rynku e-commerce. Niestety wszystkie prognozy wskazują, że odczuwalny od dawna brak kierowców będzie się z roku na rok pogłębiać. Tym samym zmniejszy się dostępność pojazdów i nastąpi poważny wzrost stawek frachtów, zwiększając koszty ponoszone przez e-sprzedawców. Kolejnym wyzwaniem będzie sprostanie rosnącej presji ekologicznej. Część zachodnich klientów polskich przedsiębiorstw logistyczno-transportowych już dziś zwraca baczną uwagę na ślad węglowy, jaki pozostawia produkcja i dostawa ich towarów – zauważa Maciej Wroński, prezes Związku Pracodawców Transport Logistyka Polska.
W najbliższych latach należy się spodziewać coraz większego znaczenia aspektów ekologicznych. Obecnie tylko 13% sprzedających w e-commerce B2B oferuje swoim klientom ekologiczne opcje dostawy. Ekologia jest dużo bardziej istotna w segmencie B2C, gdzie aż 76% kupujących zwraca na nią uwagę podczas dostaw. Biorąc pod uwagę przenikanie się trendów między rynkiem e-commerce B2B a B2C, aspekty ekologiczne będą zyskiwały na znaczeniu dla klientów biznesowych, do czego będzie musiała dostosować się oferta firm transportowo-logistycznych. Już obecnie 23% kupujących online w segmencie B2B oczekuje ekologicznych rozwiązań w obszarze dostaw, co wynika z konieczności spełniania regulacji lub standardów, ale też jest istotnym elementem wizerunkowym. Preferencje w tym zakresie mogą być zaspokajane zarówno poprzez oferowanie ekologicznych opakowań, rezygnację z dokumentacji papierowej na rzecz elektronicznej czy wykorzystywanie pojazdów z napędami nisko- lub zeroemisyjnymi.
Obsługa logistyczna e-commerce jest wymagająca – konieczność sprostania szybkości dostaw, wysokie nakłady na digitalizację, personalizacja usług wymagają wysokich kompetencji i specjalizacji. W przeprowadzonych podczas realizacji badania wywiadach pojawia się opinia, że kwestie logistyczne są jednym z większych wyzwań przy wdrażaniu e-commerce. Mimo że największe firmy coraz częściej próbują budować własne zaplecze logistyczne, to dla większości rozproszonych graczy znaczenie outsourcingu tego typu usług będzie rosło. Twórcy raportu zauważają, że przy rozwoju rynku B2B w dwucyfrowym tempie, można spodziewać się porównywalnego wzrostu popytu na usługi logistyczne w tym segmencie. Będą to też usługi coraz bardziej zaawansowane i kompleksowe, a zatem w założeniu wykonywane w ramach długoterminowych umów, przy wykorzystaniu EDI lub własnych platform online. Obecnie 22% ankietowanych dostawców usług logistycznych dla przedsiębiorstw działających w e-commerce oferuje optymalizację łańcucha dostaw, a 14% usługi dodatkowe, jak foliowanie czy metkowanie. Jednocześnie fulfillment oferuje jedynie 2% z nich, co wskazuje na dużą koncentrację i znaczny potencjał rozwoju tego segmentu.

KOMENTARZE

Wprawdzie wraz z rozwojem e-commerce i zmianami nastąpiło przesuniecie w proporcjach B2B/B2C na korzyść tego drugiego segmentu, obsługa B2B pozostaje dla nas bardzo ważnym obszarem działalności. Segment ten daje stabilne wolumeny, które nie podlegają tak dużym fluktuacjom zależnym od nastrojów konsumenckim jak B2C. Planując strategię rozwoju, uwzględniamy potrzeby naszych partnerów biznesowych oraz dostosowujemy ofertę do ich często specyficznych i zarazem rosnących oczekiwań. Na podstawie wieloletnich doświadczeń we współpracy z branżą fashion stworzyliśmy usługę „Dostawy Nocne”, dzięki której sklepy mogą przyjmować towar od autoryzowanego kuriera w godzinach nocnych.
Wzrost segmentu B2B to także szersza potrzeba wspierania e-sklepów w procesie nadawania przesyłki. Wśród innowacyjnych usług dla nadawców dobrze sprawdzają się rozwiązania IT, które pozwalają m.in. szybko tworzyć listy przewozowe, dokonywać kompleksowego rozliczenia procesów logistycznych oraz obsługiwać wysyłki seryjne. Większe sklepy mogą zaś skorzystać z zaawansowanych technologicznie tzw. modułów wysyłkowych. Nasi klienci mają też do dyspozycji sklep z opakowaniami, w którym pojawiły się m.in. biodegradowalne foliopaki (np. Pak Bio) będące odpowiedzią na oczekiwania konsumentów wobec odpowiedzialności firm i wiodących marek za środowisko. Dziś biznes staje cię coraz bardziej zrównoważony i taka też musi być branża kurierska. Optymalizujemy trasy naszych przejazdów przez stawianie kolejnych obiektów, czym ograniczamy emisje oraz rozwijamy elektryczną flotę pojazdów.

Pandemia COVID-19 stała się katalizatorem zmian i akceleratorem transformacji cyfrowej, przez co dzisiaj obserwujemy przyspieszenie digitalizacji każdej dziedziny życia. Pandemia nie jest jednak jedynym czynnikiem zmian, ale są to również globalne trendy, nowe potrzeby konsumentów i biznesów, a przede wszystkim rewolucja przemysłowa. Te aspekty przyczyniły się do rozwoju handlu elektronicznego B2B na całym świecie. Wiele firm zainwestowało w nowe technologie, uruchamiając sprzedaż online i upatrując w tym wiele korzyści i możliwości rozwoju. Naturalnym było w 2020 roku, że z powodu wielu ograniczeń, obostrzeń, lockdown’ów, handel tradycyjny przeniesie się do Internetu. To się udało i dziś obserwujemy dynamiczny wzrost e-commerce zarówno dla B2C, jak i B2B. Tak gwałtowny rozwój handlu internetowego B2B wymusza również zmiany dla logistyki. Są to między innymi zoptymalizowane łańcuchy dostaw, dzięki którym skraca się czas realizacji zamówień, zastosowanie właściwych systemów informatycznych wspierających procesy logistyczne, w tym wymiana danych, możliwość śledzenia transportu w trybie rzeczywistym czy łatwe i wygodne zwroty. Obsługując kanał e-commerce B2B, należy także dostosować sieci magazynowe, tym bardziej, że sprzedaż internetowa B2B przekracza granice państw częściej niż B2C, mam na myśli e-eksport (cross-border e-commerce). Na popularności zyskują także nowe trendy takie jak: dropshipping, czyli transport towarów bezpośrednio od producenta czy dystrybutora do odbiorcy. Nie możemy zapomnieć o ekologii, ponieważ ten aspekt zaczyna odgrywać coraz większą rolę. Z tego też względu, aby nadążyć za zmieniającą się rzeczywistością, z uwagą śledzimy nowe trendy i testujemy coraz to nowsze rozwiązania zarówno technologiczne, jak i operacyjne.

DSV Solutions obsługuje od lat klientów międzynarodowych, klientów branży e-commerce oferujących swoje produkty w wielokanałowo zarówno w obszarze B2B, jak i B2C. Z punktu widzenia operatora logistycznego obsługa kanału B2B w e-commerce może mieć wieloraki wpływ, począwszy od konieczności utrzymywania w systemie różnych stocków dla kanału B2B i B2C, posiadania składu celnego, użytkowania innego typu wózków kompletacyjnych, czy większych stołów pakowczych, po nieco inaczej skonfigurowaną ofertę dystrybucyjną obejmującą także przesyłki paletowe realizowane nie przy udziale firm kurierskich, ale z naszymi partnerami drobnicowymi, takimi jak DSV Road.

Oprac. MW
na podstawie raportu „E-commerce B2B – biznes w sieci”

Artykuł ukazał się w czasopiśmie Eurologistics nr 5/2021.