Na ścieżkach nowych rozwiązań: automatyzacja w łańcuchach dostaw

W sektorze nieruchomości logistycznych można zauważyć pewne braki w dwóch kluczowych obszarach: jednym z nich jest niedobór wykwalifikowanych pracowników, a drugim – zbyt mała podaż powierzchni logistycznych w strategicznych lokalizacjach.

Do tego dodać można także poważny kryzys przepustowości dostaw na ostatniej mili – firmy kurierskie i transportowe nie są już w stanie przewozić większej liczby paczek i zwyczajnie odrzucają zlecenia. Klienci coraz częściej zdają sobie sprawę, że rozwiązaniem tych problemów może być automatyzacja, a kto nie zacznie działać w tym zakresie już teraz, szybko może pozostać w tyle.

Automatyzacja ma realne szanse zrewolucjonizować operacje logistyczne. Jest to widoczne szczególnie teraz, gdy coraz niższe koszty wdrożeń idą w parze z coraz większymi możliwościami wykorzystania tego typu rozwiązań, co w efekcie wpływa na szybszy zwrot z inwestycji. Prologis Research w dwóch raportach dotyczących automatyzacji na rynku nieruchomości logistycznych analizuje obecny poziom automatyzacji w magazynach, jej znaczenie dla stabilności łańcucha dostaw oraz wpływ, jaki automatyzacja wywiera na zmianę wymagań dotyczących nieruchomości logistycznych.

Przyspieszony kurs automatyzacji w trzech krokach

Zwykle transformacja trwa wiele lat, ale obecnie ogromne zmiany w obszary automatyzacji dzieją się w zaledwie kilka miesięcy. Część klientów logistycznych już podejmuje znaczne inwestycje w tym obszarze. Automatyzację w magazynach przyspieszają trzy kluczowe czynniki. Pierwszy jest związany z pandemią COVID-19, która wpłynęła na wyższy poziom absencji w pracy i tym samym jeszcze bardziej uwydatniła problem dostępności pracowników. Drugi wiąże się ze stałym rozwojem technologii, która zwiększa możliwości automatyzacji przy jednoczesnym zmniejszaniu kosztów. Trzeci wynika z szybkiego wzrostu liczby operacji wymagających dużych nakładów pracy, w szczególności w obszarze e-commerce. To właśnie klientom z tego sektora automatyzacja w nieruchomościach logistycznych przynosi ogromne korzyści i to oni wiodą prym w wykorzystaniu tej technologii.

Dynamiczny rozwój automatyzacji w obszarze e-fulfillment

Analitycy Prologis Research szacują, że w ciągu najbliższych 5 lat konieczne jest podwojenie powierzchni przeznaczonych na operacje e-fulfillment. Handel elektroniczny wymaga dodatkowo trzykrotnie większych nakładów pracy niż tradycyjne operacje logistyczne, ponieważ wiąże się z dwukrotnie wyższymi wahaniami sprzedaży niż stacjonarny handel detaliczny. Ponadto e-handel rozwija się w szybkim tempie, co zachęca do podejmowania inwestycji, które pomogą zwiększyć produktywność pracy i ułatwić ją w szczytowych okresach. Operacje w ramach e-commerce wymagają zazwyczaj zatrudnienia więcej niż trzech pracowników na 93 metry kwadratowe. Większość najemców z branży e-commerce, którzy według danych z połowy 2020 roku odpowiadają za około 15% wykorzystania powierzchni logistycznej, wprowadziła już co najmniej jedno rozwiązanie w zakresie automatyzacji. Dla porównania – tradycyjna realizacja zamówień wymaga zatrudnienia średnio jednego pracownika na 93 metry kwadratowe.

Automatyzacja kluczem do klienta końcowego

Automatyzacja może otworzyć drzwi do wysokiej jakości obiektów zlokalizowanych w pobliżu konsumentów, które umożliwiają na szeroką skalę realizację dostaw bezpośrednio pod drzwi klienta końcowego. W wielu przypadkach wybór lokalizacji sprowadza się obecnie do podjęcia decyzji między dostępnością pracowników a bliskością konsumenta końcowego. W coraz bardziej zautomatyzowanym świecie na pierwszy plan może wysunąć się ten drugi czynnik – priorytetem staje się umożliwienie klientom oferowania szybszych dostaw i optymalizacji kosztów transportu.

Automatyzacja w praktyce

Kluczowe operacje logistyczne zwykle obejmują rozładunek i przyjęcie towarów, ich przenoszenie, magazynowanie, kompletowanie, pakowanie oraz załadunek i wysyłkę. W tym celu przez długi czas w branży logistycznej wykorzystywano szeroką gamę sprzętu zwiększającego produktywność, jak systemy regałowe i wózki widłowe.
Chcąc odróżnić technologie automatyzacji od innych rodzajów sprzętu, należy przyjąć podstawowe kryterium, jakim jest autonomiczne działanie, niewymagające kontroli przez człowieka. Na rynku funkcjonują już takie rozwiązania – na przykład rozbudowane systemy przenośnikowe, pneumatyczne przenośniki rolkowe czy pojazdy prowadzone automatycznie.
Jak wynika z badania przeprowadzonego w 2019 roku wśród najemców z branży logistycznej w Stanach Zjednoczonych, około 30% respondentów pracuje w obiektach wyposażonych w najpowszechniejsze technologie – przenośniki lub pionowe regały windowe. W przypadku około 8-10% respondentów w ich miejscu pracy dostępne są pojazdy prowadzone automatycznie lub mobilne roboty autonomiczne. Podobna liczba respondentów wskazała, że w ich miejscu pracy wykorzystuje się technologie pick-to-light lub pick-to-voice (kompletowanie za pomocą urządzeń świetlnych lub kompletowanie głosowe). Stosunkowo niewielu respondentów (3-5%) ma w pracy do czynienia ze stacjonarnymi systemami automatyzacji (jak układnice czy sortery automatyczne). Rozpowszechnienie tych technologii koncentruje się w większych obiektach – budynki wyposażone w układnice lub sortery automatyczne są aż trzykrotnie większe niż przeciętny obiekt.Technologie wykorzystywane w automatyzacji można podzielić na dwie kategorie.

• Stacjonarne rozwiązania w zakresie automatyzacji. Ten rodzaj automatyzacji obejmuje zwykle duże, kosztowne, w pełni lub częściowo dopasowane do potrzeb instalacje o stałej wydajności i ograniczonej elastyczności. Można wśród nich wymienić rozwiązania w pełni stacjonarne takie jak układnice i sortery automatyczne (AS/RS) oraz rozwiązania częściowo stacjonarne jak paletyzatory, wózki do obsługi palet czy pionowe regały windowe.

• Mobilne i półmobilne rozwiązania w zakresie automatyzacji – czyli odrębne urządzenia robotyczne, które mogą funkcjonować w wielu różnych środowiskach i oferują większą elastyczność pod względem zwiększania/zmniejszania skali działalności w zależności od potrzeb. Można wśród nich wymienić pojazdy prowadzone automatycznie, takie jak autonomiczne wózki widłowe (AGV), mobilne roboty autonomiczne, takie jak niektóre roboty współpracujące (AMR) czy wyspecjalizowane urządzenia automatyczne, takie jak automatyczne systemy pakowania i rozładowywania naczep.

Automatyzacja szyta na miarę

Nie ma jednego idealnego rozwiązania w zakresie automatyzacji. Wszystko zależy od celu realizacji jednego lub dwóch z sześciu podstawowych zadań magazynu. Każde z zadań pociąga za sobą różne działania, ma inną zmienność i poziom złożoności oraz wymaga specjalistycznego sprzętu. Szczególnie skomplikowane i kosztowne jest zapewnienie integracji między podstawowymi zadaniami i wszystkimi technologiami automatyzującymi. Na przykład pneumatyczne przenośniki rolkowe mogą służyć jedynie do przenoszenia i kompletowania towarów i są wyposażone w osobne linie dla każdego z tych zadań. Technologie mobilne i roboty współpracujące mają z kolei umożliwić zautomatyzowanie najprostszych funkcji, oferując przy tym najszybszy zwrot z inwestycji i łatwiejszą integrację, a jednocześnie umożliwiając użytkownikom nieruchomości logistycznych angażowanie pracowników do kluczowych operacji.

Automatyzacja a optymalizacja nieruchomości logistycznych

Automatyzacja oferuje większy wybór, jeśli chodzi o lokalizację, ponieważ większość rozwiązań można wprowadzić w dowolnym nowoczesnym budynku. W ramach prowadzonych analiz Prologis zdefiniował dwa kluczowe obszary, w których istnieje potencjał do zmian na rynku nieruchomości logistycznych: wymogi dotyczące funkcjonalności i wymogi dotyczące lokalizacji. Co najważniejsze, automatyzacja zapewnia użytkownikom nieruchomości logistycznych możliwość optymalizacji zajmowanych przez nich budynków.
Wymogi fizyczne związane z automatyzacją nie mają wpływu na szybkość funkcjonalnego starzenia się budynków. Fizyczne cechy nieruchomości nie są już tak istotne, ponieważ technologie oferują coraz większą elastyczność – następuje przejście na rozwiązania mobilne oraz modułowe rozwiązania stacjonarne w zakresie automatyzacji. Większość niezbędnych funkcji można zmodernizować (np. w związku ze zwiększonym zapotrzebowaniem na energię). Więcej informacji na temat pożądanych cech budynków przedstawionych zostało na Rycinie.

Automatyzacja a lokalizacja – nowe możliwości

Automatyzacja otwiera drzwi do nowych i bardziej efektywnych lokalizacji, tym samym oferując możliwość rozszerzenia działalności na rynki, w których zasoby pracowników są ograniczone. W pierwszej chwili może się wydawać, że rozdźwięk między operacjami logistycznymi a potrzebami w zakresie zatrudnienia to problem, który dotyczy obiektów oddalonych od skupisk ludności. Dla większości użytkowników magazynów jednak absolutnie kluczowe znaczenie ma zmniejszenie kosztów transportu i skrócenie dystansu do konsumenta. W związku z tym klienci wykazują większe zainteresowanie automatyzacją, aby móc korzystać z dobrodziejstw lokalizacji typu „infill” i obiektów położonych w obrębie miast, których koszty związane z zatrudnieniem i dostępność pracowników od zawsze stanowiły przeszkodę. Na dojrzewających rynkach dystrybucyjnych, takich jak Europa czy Japonia, ważnym czynnikiem zwiększającym popyt jest modernizacja łańcucha dostaw. Na przykład w Europie zapasy logistyczne w przeliczeniu na gospodarstwo domowe są trzykrotnie mniejsze niż w USA. Trwający proces modernizacji europejskich sieci dystrybucji sprawił, że w ciągu ostatnich dziesięciu lat absorpcja prześcignęła wzrost gospodarczy aż sześciokrotnie. Obecnie rozpowszechnienie automatyzacji jest niewielkie, ale rośnie. W szybko zmieniających się segmentach, takich jak e-fulfilment, automatyzacja jest wprowadzana i rozwijana znacznie częściej. Najszybciej zyskują na popularności te rozwiązania, które są elastyczne, mobilne i w mniejszym stopniu zależą od fizycznych cech budynku. Do tego automatyzacja zmniejsza potrzebę bliskości rynków pracy, przez co umożliwia korzystanie z nowszych, bardziej produktywnych obiektów zlokalizowanych w pobliżu konsumentów końcowych. Tym samym automatyzacja pomaga szybciej przystosować łańcuchy dostaw do wymagań przyszłości – przyszłości, w której dynamiczne, efektywne i dobrze zlokalizowane obiekty logistyczne dosłownie pomagają klientom dostarczać towary.

Automatyzacja kluczem do uwolnienia potencjału logistyki

Użytkownicy nieruchomości logistycznych coraz częściej potrzebują odpowiedniej lokalizacji i odpowiedniego budynku wyposażonego w odpowiednie rozwiązania, aby w pełni wykorzystać możliwości intensywnie rozwijających się łańcuchów dostaw, które stanowią źródło ich przewagi konkurencyjnej. Inwestycje w automatyzację podnoszą wartość nowoczesnych obiektów logistycznych, które wymagają dostosowania do przyszłych łańcuchów dostaw. Wzrost popytu na nieruchomości logistyczne w ciągu najbliższych pięciu lat będzie wyzwaniem dla klientów chcących zwiększyć swoje możliwości, szczególnie w lokalizacjach położonych najbliżej konsumentów końcowych. Pandemia przyspieszyła bowiem odnotowywane trendy strukturalne i ograniczyła podaż, zwiększając prawdopodobieństwo krytycznych niedoborów powierzchni.
Analitycy Prologis Research w raporcie „Automatyzacja na rynku nieruchomości logistycznych” wskazują, że użytkownicy nieruchomości logistycznych inwestują w automatyzację, ponieważ chcą poprawić efektywność operacji i wydajność pracowników, nie dążąc przy tym do zmniejszenia powierzchni. Odpowiednio przeprowadzona automatyzacja zwiększa bowiem produktywność, usprawnia operacje i poprawia bezpieczeństwo pracowników, a przy tym korzystnie wpływa na efektywność pod względem kosztów całkowitych zarówno tych operacyjnych, jak i nakładów inwestycyjnych. Przy wszystkich swoich korzyściach ma dodatkowo potencjał otwierać drzwi do nowych lokalizacji.

KOMENTARZE

Rozwiązania z zakresu automatyzacji mają swoje ograniczenia, ale co ważniejsze, również korzyści, poza oczywistymi wynikającymi z założeń do ROI. Z jednej strony każdy automatyczny system posiada mechaniczny limit tj. wartość w postaci na przykład pojemności lub przepustowości, której nie można przekroczyć bez fizycznej przebudowy systemu i poniesienia związanych z tym dodatkowych nakładów. Z drugiej strony oczekujemy korzyści w postaci elastyczności, zwłaszcza kiedy pojawią się nowe wyzwania związane na przykład ze wzrostem zamówień, co zaobserwowaliśmy w ubiegłym roku w przypadku sektora e-commerce. Automatyzacja procesów realizacji tych zamówień zapewni zwiększoną wydajność bez angażowania dodatkowych zasobów i środków – do mechanicznego limitu. W przypadku procesów manualnych należy je zaplanować i zapewnić z dwutygodniowym wyprzedzeniem.
Podczas planowania lokalizacji nowych centrów logistycznych jednym z najważniejszych czynników wyboru jest sytuacja na rynku pracy. Dla ID Logistics to jest kluczowy element, który analizujemy podczas opracowywania rozwiązań dla naszego klienta. Znając sytuację na rynku pracy, jesteśmy świadomi jak mocno decyzje podjęte na etapie planowania będą wpływać na nasze operacje logistyczne już po ich uruchomieniu. Z pomocą idzie nam automatyka. ID Logistics posiada centralny dział zajmujący się automatyzacją procesów, z którym wspólnie dobieramy rozwiązania, analizując potrzeby klienta. Dzięki temu możemy ograniczyć ryzyko związane z dostępnością pracowników, jednocześnie wybierając lokalizacje bardziej atrakcyjne geograficznie.

Automatyzacja staje się codziennością dla coraz większej liczby firm w Polsce, ale zazwyczaj jest częściowa – obejmuje wybrane procesy. Większość budynków logistycznych, których najemcy inwestują w automatyzację na większą skalę, powstaje w formule BTS. W tej sytuacji jednym z kluczowych wyzwań jest wyszukanie działki nie tylko w dobrej lokalizacji, ale też ze statusem prawnym umożliwiającym realizację budynku o ponadstandardowych parametrach, dostosowanych do procesów produkcyjnych czy magazynowych danego użytkownika.
W naszym najnowszym standardzie nieruchomości realizowanych spekulacyjnie – GLP Design Standard – wprowadziliśmy rozwiązania, które ułatwiają procesy automatyzacji również w budynkach tego typu. To między innymi zwiększona do 12 metrów wysokość hal oraz wzmocniona posadzka, która umożliwia zastosowanie wózków systemowych prowadzonych pętlą indukcyjną i wytrzymuje nacisk ciężkich maszyn. Pierwszy taki obiekt o powierzchni 32 tys. mkw. zostanie oddany do użytku w tym miesiącu w podwarszawskich Wypędach. Budowa kolejnego, w Lędzinach na Górnym Śląsku, właśnie się rozpoczęła.
Dodatkowo, warto podkreślić, że automatyzacja prowadzi zazwyczaj do zmniejszenia liczby pracowników, którzy do tej pory przebywali w hali – część z nich potrzebuje natomiast miejsc do pracy biurowej czy kontroli pracujących maszyn i pojazdów sprzed ekranu komputera. Dlatego rośnie znaczenie wygodniejszych i bardziej reprezentacyjnych przestrzeni biurowych zintegrowanych z częścią magazynowo-produkcyjną.

W ostatnim czasie, kiedy u wielu przedsiębiorców coraz większego znaczenia nabiera potrzeba utrzymania stabilności łańcuchów dostaw, coraz bardziej istotny staje się również najem powierzchni magazynowej, która zapewni firmom ciągłość operacyjną oraz efektywność biznesową. Obecnie, gdy to głównie klient końcowy nadaje kierunek rozwoju logistyce, wymagając szybkiej dostawy, czasem nawet tego samego dnia, co złożone zamówienie, nieoceniona staje się digitalizacja i automatyzacja, które pomagają zapewnić płynność przepływu towarów. U wielu naszych klientów znacząco wzrosła świadomość tego, jak nowoczesne technologie wpływają na optymalizację procesów logistycznych i jaki kryje się za nimi potencjał. SEGRO inwestuje w obiekty pozwalające na wprowadzenie automatyki w procesach, dzięki czemu nasi klienci mają gwarancję użyteczności korzystania z powierzchni magazynowych oraz obniżenia kosztów ich użytkowania. Wśród zastosowanych przez nas rozwiązań PropTech, które przyczyniają się do usprawnienia pracy, znajduje się między innymi system kontroli dostępu, który automatycznie odczytuje tablice rejestracyjne, zapewniając tym samym większe bezpieczeństwo oraz płynność komunikacyjną pracowników i stałych dostawców. Mimo wprowadzonej automatyzacji, lokalizacja w dalszym ciągu ma dla klientów duże znaczenie – umiejscowienie magazynu w pobliżu dobrze przygotowanych szlaków komunikacyjnych oraz w niedalekiej odległości od odbiorców końcowych gwarantuje bowiem optymalizację procesów logistycznych, a ponadto wpływa na odpowiednio wysoki potencjał rekrutacyjny.