Nowe wzory umów pomogą spedytorom

Zerwane łańcuchy dostaw, opóźnienia czy nieprzewidziane przeszkody na trasach, to tylko niektóre z wyzwań, z jakimi na co dzień mierzy się krajowa branża spedycji. Przygotowana przez Polską Izbę Spedycji i Logistyki najnowsza wersja Ogólnych Polskich Warunków Spedycji 2022 pomoże krajowym firmom nawigować w nowej, transportowej rzeczywistości.

Ogólne Polskie Warunki Spedycji 2022 (OPWS 2022) to najnowsza edycja zbioru postanowień dotyczących praw i obowiązków dla firm z branży spedycji przy zawieraniu umów z kontrahentami. Jasne określenie warunków współpracy między spedytorem a zleceniodawcą jest szczególnie istotne teraz, kiedy po gwałtownych zaburzeniach spowodowanych pandemią oraz wojną w Ukrainie, branża transportowa na nowo określa zasady działania. – Od ostatniego, opublikowanego przez PISiL, wzoru umowy minęło ponad 10 lat. Obecna sytuacja w branży, tak samo jak w całej gospodarce, jest diametralnie inna. Z jednej strony wdrażane są innowacyjne rozwiązania technologiczne, z drugiej codziennością są zakłócenia w łańcuchu dostaw, które byłyby nie do wyobrażenia w 2012 r. Dokument ma na celu wsparcie firm spedycyjnych w bieżącej działalności oferując gotowe, praktyczne regulacje wypracowane przez prawników, wspólnie z ekspertami i praktykami branży – mówi Marek Tarczyński, przewodniczący Polskiej Izby Spedycji i Logistyki.

Bez automatycznej zgody

Jedna z takich praktycznych regulacji dotyczy sposobu akceptacji umów, które w branży najczęściej są zawierane mailowo, w odpowiedzi na ofertę złożoną zleceniodawcy przez spedytora. Zgodnie z zapisami kodeksu cywilnego, jeśli strony pozostają w stałych stosunkach biznesowych, brak niezwłocznej odpowiedzi na przedstawioną ofertą oznacza jej akceptację. Ten zapis stanowi spore wyzwanie dla przedsiębiorców zwłaszcza teraz, przy wysokiej częstotliwości wysyłanych ofert, wynikającej z dynamicznie zmieniających się czynników operacyjnych i rynkowych. Często się zdarza, że klienci składając kontrofertę, narzucają niekorzystne dla drugiej strony warunki. Dlatego w OPWS 2022 znalazły się postanowienia zabezpieczające przed automatycznym akceptowaniem kontroferty zleceniodawcy, co chroni spedytorów m.in. przed nierealnymi terminami wykonania usługi, karami umownymi czy znacznym zwiększeniem zakresu odpowiedzialności.

Gdzie jest granica odpowiedzialności

Właśnie zapisy dot. odpowiedzialności zostały znacznie zmodyfikowane w stosunku do wcześniejszej wersji. Przede wszystkim rozszerzony został katalog przesłanek, które zwalniają spedytora z odpowiedzialności. Nowe postanowienia obejmują wyłączenia szkód powstałych m.in. w wyniku przerwania lub ryzyka zerwania łańcucha chłodniczego, działania siły wyższej (określonej przez katalog otwarty), czy opóźnień spowodowanych nieterminową pracą terminalu kontenerowego. Nowe wzory umów pomogą spedytorom – Wprowadzenie kolejnych regulacji jest podyktowane doświadczeniami spedytorów, takimi jak brak współpracy przewoźników przy udostępnianiu odczytów z urządzeń rejestrujących temperaturę podczas przemieszczania przesyłki, brak przepustowości terminali. Pandemia oraz działania wojenne przekładają się na wiele niespodziewanych czynników w branży logistycznej, ograniczając możliwości korzystania z infrastruktury, za które firma spedycyjna nie może ponosić odpowiedzialności – tłumaczy Juliusz Skurewicz, sekretarz rady Polskiej Izby Spedycji i Logistyki.

OPWS 2022 wprowadzają także ważne dla branży, bo mające praktyczne zastosowanie, wyłączenie odpowiedzialności spedytora za załadunek i rozładunek towaru, chyba że zleceniobiorca z własnej woli, z uwagi na specyfikę świadczonej usługi (np. przesyłka drobnicowa) podejmie się tej czynności.

Transport intermodalny: doprecyzowany

Nowością w porównaniu z poprzednią edycją OPWS jest cały rozdział dotyczący transportu intermodalnego, w którym jest również zawarty słowniczek poszczególnych pojęć. Dodatkowo, została uregulowana także kwestia zabezpieczenia towarów. – Zgodnie z opracowanymi wytycznymi, odpowiednie zamknięcie oraz zabezpieczenie przesyłki intermodalnej należy do obowiązków zleceniodawcy. Przesyłkę warto zabezpieczyć m.in. poprzez podanie operatorowi numeru plomby kontenerowej. W przypadku uszkodzenia przesyłki, ten numer pozwoli na ustalenie przez spedytora na jakim etapie transportu doszło do szkody i kto za nią odpowiada – wyjaśnia Skurewicz.

Jak dobrze się rozliczyć

W ciągu ostatnich lat dochodziło do wielu sporów o rozliczenia między spedytorami a zleceniodawcami. Dotyczyły one przede wszystkim nadplanowych usług nieobjętych ustalonym wynagrodzeniem, ale poniesionych przez spedytora ze względu na dodatkowe koszty wynikające z realizacji zlecenia (np. opłaty za przetrzymanie kontenera czy przesyłki). Stąd OPWS 2022 jasno i wyczerpująco opisują zasady rozliczeń między stronami oraz przyznają spedytorowi m.in. możliwość wymagania zaliczki lub żądania bezpośredniej wpłaty na rzecz podwykonawcy spedytora. Wdrożenie tych postanowień, może okazać się bardzo korzystne, w przypadku rozliczenia wysokich kosztów demurrage lub detention, które zazwyczaj stanowią ogromne obciążenie dla firmy spedycyjnej.

Wzór, nie prawo

OPWS 2022 są rekomendowanym zbiorem postanowień oraz regulacji i nie stanowią przepisów prawa. Jeśli mają być obowiązujące, powinny być odpowiednio włączone do umowy, a zadbanie o ich uwzględnienie w finalnym kontrakcie leży po stronie spedytora. Z pełną treścią dokumentu OPWS 2022 można zapoznać się klikając na ten link.