Odzyskaj VAT od samochodu dla przedstawiciela handlowego

O tym, że wydatki związane z nabyciem oraz eksploatacją samochodu, stanowią znaczącą pozycję w budżecie firmy wie każdy specjalista ds. administracji czy menedżer floty. Wiedza wynika nie tylko ze znajomości przepisów, ale i nierzadkiej presji ze strony kierownictwa. Presji związanej z nieustannych poszukiwaniem oszczędności. Pozwalam sobie podsunąć jedną z możliwości, o której dotychczas nie było zbyt głośno.

Logika nie ma znaczenia

Rozumując logicznie, dla firm będących czynnymi podatnikami VAT, teoretycznie nie powinno stanowić problemu obniżenie kosztów o jego wartość. Ustawodawca wprowadził jednak znaczące ograniczenia w tym zakresie. Odliczenie pełnej wartości podatku VAT z faktury za zakup samochodu oraz paliwa, dotyczy jedynie pojazdów o dopuszczalnej masie całkowitej przekraczającej 3,5 tony oraz innych nietypowych pojazdów wymienionych w art. 86a. ust. 2 Ustawy o VAT.

Według aktualnego stanu prawnego, poniesienie kosztów związanych z nabyciem i eksploatacją samochodów osobowych typu sedan, hatchback lub kombi, daje możliwość jedynie częściowego odliczenia podatku VAT (art. 3-6 Ustawy z dnia 16 grudnia 2010r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz ustawy o transporcie drogowym). Przepisy te miały obowiązywać do 31. grudnia 2012 roku, jednak ze względu na sytuację ekonomiczną kraju, przedłużono ten termin do końca 2013 roku. W przypadku nabycia takich pojazdów, kwotę podatku naliczonego, stanowi 60 procent kwoty podatku określonej na fakturze, jednak nie więcej niż 6000 zł. Jednocześnie zapis art. 4, wyklucza możliwość obniżenia podatku należnego, o kwotę podatku VAT, z faktur dokumentujących zakup paliwa do tych pojazdów.

Działalność poboczna

Inaczej kształtuje się sytuacja firmy, która zajmuje się sprzedażą lub wynajmem aut. Art. 86a ust. 3, znosi powyższe ograniczenie w stosunku do „przypadków, gdy odsprzedaż lub oddanie w odpłatne używanie tych samochodów (pojazdów) na podstawie umowy najmu, dzierżawy, leasingu lub innych umów o podobnym charakterze stanowi przedmiot działalności podatnika”. Wynika z tego, że firma posiadająca w zakresie działalności wynajem aut (PKD 77.11.Z), kupując dowolny samochód osobowy i oddając go w odpłatne użytkowanie, może umniejszyć VAT należny o całą wartość tego podatku, wykazaną na fakturze zakupu.

Podkreślić należy, że wspomniany wyżej „wynajem”, nie oznacza „przedmiotu działalności w sensie generalnym, lecz w kontekście zadysponowania konkretnym samochodem w ściśle określony sposób” (Interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi z dnia 19 października 2012 r. nr IPTPP4/443-499/12-7/OS). Oznacza to, że „wynajem” nie musi być głównym przedmiotem działalności, a stanowić działalność uboczną lub dodatkową. Warunkiem skorzystania z wyłączenia, jest oddanie samochodu w odpłatne użytkowanie przez okres nie krótszy niż sześć miesięcy (art. 3 ust. 2 pkt 7b ustawy o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz ustawy o transporcie drogowym). W tym czasie, auto nie może być wykorzystywane na inne cele. Analogicznie, zakup paliwa nie będzie rodził ograniczeń, jakie niesie przywołany wcześniej przepis. Taki stan faktyczny, implikuje pewne rozwiązania zakupu samochodów z przeznaczeniem na działalność handlową.

Czynsz w kosztach paliwa

Część firm podejmuje współpracę z przedstawicielami handlowymi w formie umowy cywilnoprawnej. Przedstawiciel w ramach samozatrudnienia staje się samodzielnym podmiotem, natomiast przedsiębiorstwo wyposaża go w narzędzia pracy lub wypłaca ekwiwalent za użytkowanie własnych. W przypadku, gdy podmiot gospodarczy decyduje się na zakup samochodu, nic nie stoi na przeszkodzie, aby oddał go przedstawicielowi w odpłatne użytkowanie, na podstawie umowy najmu.

Dzięki temu korzysta z odliczenia całości VAT od ceny zakupu. Następnie, strony ustalają stawkę czynszu na poziomie cen rynkowych i auto zostaje przekazane do dyspozycji przedstawiciela, przez okres przynajmniej sześciu miesięcy. Po upływie pół roku, firma nadal korzysta z dotychczasowego rozwiązania lub przeznacza samochód na inne cele (np. potrzeby zarządu, sprzedaż). Nie rodzi to konsekwencji zwrotu podatku VAT, który został wcześniej odliczony. Co więcej, strony mogą uzgodnić między sobą, że w czynsz będą wliczać koszty paliwa.

Wówczas przedstawiciel tankuje wynajmowane auto w imieniu i na rzecz firmy, pobiera na nią faktury dokumentujące zakup paliwa, pamiętając o wskazaniu na fakturze numeru rejestracyjnego wynajmowanego auta. Faktury przekazuje przedsiębiorstwie, które odlicza w całości VAT.

Zdaniem Urzędu Skarbowego

Takie stanowisko potwierdzają również organy skarbowe. Pierwszy Mazowiecki Urząd Skarbowy w Warszawie w piśmie z 22 grudnia 2006 r. nr 1471/NUR2/443-372/06/JP stwierdził m.in.: (…) “Zakaz odliczania podatku od paliwa, o którym mowa w art. 88 ust. l pkt 3, nie odnosi się do paliwa wykorzystywanego do napędu pojazdów wymienionych w art. 86 ust. 4 pkt 7 ustawy o VAT. Pojazdy te nie stanowią bowiem samochodów osobowych oraz innych pojazdów samochodowych, o których mowa w art. 86 ust. 3 ustawy o VAT. Mając powyższe na uwadze, stwierdzić należy, że spółce przysługuje prawo do odliczenia podatku naliczonego zawartego w cenie paliwa kupowanego do samochodów służących do wynajmu na zasadach ogólnych”. Reasumując, firma ma prawo do odliczenia całości podatku VAT z faktur dokumentujących zakup samochodu przeznaczonego na wynajem oraz paliwa tankowanego w celu realizacji umowy najmu.

Skutki dla pracownika

Nieco inaczej przedstawia się sytuacja z punktu widzenia przedstawiciela handlowego. Jako najemca samochodu nie może w pełni korzystać z odliczenia VAT. Ograniczenie sprowadza się do wspomnianych wcześniej 60 procent wartości faktury i maksymalnie 6000 zł. Zaznaczyć należy, że część podatku VAT, która nie podlega odliczeniu, przedstawiciel zalicza do kosztów uzyskania przychodów. Aby móc to uczynić, musi jednak prowadzić ewidencję przebiegu pojazdu.

Jak uznał NSA (wyrok z dnia 25 marca 2010 sygn. akt II FSK 1890/08), wydatki z tytułu używania dla potrzeb działalności gospodarczej, samochodu osobowego niewprowadzonego do ewidencji środków trwałych, zalicza się do kosztów podatkowych, w części nieprzekraczającej kwoty wynikającej z ewidencji przebiegu pojazdów. Kwestie dotyczące wzajemnego rozliczania, strony uzgadniają w łączących je umowach o współpracy. Pomimo pewnych ograniczeń, oszczędności, jakie niesie za sobą powyższe rozwiązanie, są znaczne. Najlepiej zilustruje to przykład zamieszczony w ramce.

Korzyści dla firmy

Firma dokonuje zakupu samochodu o wartości 50 000 zł netto. Przeznacza go na wynajem, w związku z czym przysługuje jej prawo do odliczenia 11 500 zł podatku VAT. Czynsz najmu zostaje ustalony na poziomie 2500 zł netto. Przyjmując średni miesięczny koszt paliwa 500 zł netto, odliczenie podatku VAT w skali 6 miesięcy wynosi 690 zł (115 zł x 6). Aby zbilansować rozliczenia, do ustalonego przez strony wynagrodzenia, przedstawiciel handlowy dolicza kwotę 2500 zł. W tym momencie następuje rekompensata podatku VAT od faktury najmu wystawionej przez firmę. Jednocześnie przedstawiciel „traci” 40 procent z otrzymanej faktury najmu, czyli 230 zł, co przez okres sześciu miesięcy daje kwotę 1380 zł. Aby przedstawiciel nie był stratny, firma wypłaca mu tę różnicę w postaci np. dodatkowej premii. Ostateczne oszczędności dla firmy: 11 500 zł + 690 zł – 1380 zł = 9430 zł

Od redakcji

Rozmawialiśmy z kilkoma menedżerami flot na temat tej swego rodzaju „furtki”. Część z nich potwierdza, że faktycznie istnieje taka możliwość, inni przestrzegają, że Urzędy Skarbowe wcale nie podejdą do tego w optymistyczny sposób i mogą powstać z tego problemy. Czekamy więc ma komentarze Czytelników – być może ktoś zastosował już to rozwiązanie, bądź próba zakończyła się niepowodzeniem.

Fot. Citroën