Oszczędzamy nie tylko paliwo

Producenci i dystrybutorzy współczesnych pojazdów ciężarowych proponują nie tylko szkolenia w zakresie ekonomicznej jazdy, lecz także urządzenia wspierające kierowcę na co dzień w tym zakresie. Przykładem mogą być właśnie rozwiązania firmy DAF Trucks.

Wyzbyć się rutyny

Jak wyjaśnił trener Jarosław Ożyński, jazda samochodem to jak chodzenie – działa na zasadzie odruchów. W ciągu całego dnia pracy kierowca prowadzi pojazd świadomie maksymalnie jedynie 5 minut, to znaczy wtedy, gdy coś szczególnego dzieje się na drodze, co wytrąca z normalnego trybu jazdy. Z tego wynika, że kierowcy nie mają świadomości popełnianych błędów, a dopiero nagranie wideo tego, co się faktycznie dzieje na drodze i w kabinie pokazuje szoferowi jego rutynę za kierownicą.

Wielokrotnie kierowcy po szkoleniu w DAF EcoDrive mówili, że nie wiedzieli, że jadą z nogą na pedale sprzęgła, mają niewłaściwą pozycję za kierownicą, czy też niepotrzebnie trzymają rękę na dźwigni zmiany biegów. Te z pozoru błahe błędy generują z czasem uszkodzenia pojazdu, bądź nawet mogą spowodować zagrożenia na drodze.

Co daje szkolenie kierowców?

Najłatwiej zauważalnym jest niższe zużycie paliwa. Jeśli trwały efekt ze szkolenia to tylko 5 proc. mniej zużytego ON, to przy rocznych przebiegach 120.000 km uzyskane oszczędności to ok. 2000 litrów. Przy flocie 30 pojazdów dostajemy jeden ciągnik siodłowy gratis już po roku.

Wielu przewoźników uważa, że szkolenie przynosi efekt dlatego, że kierowcy zaczynają jeździć wolniej. Trener DAF EcoDrive twierdzi, że jest to błędne przekonanie. Szkolenie uczy jazdy płynnej – tzn. tańszej i niejednokrotnie właśnie szybszej niż dotychczas. Wskazują na to wyniki osiągane przez uczestników. Mniej spektakularne, ale równie wymierne są oszczędności w kosztach napraw i obsługi, bowiem świadomy kierowca lepiej wykorzystuje pojazd. Rzadziej zatem wymieniamy sprzęgło, hamulce, synchronizatory, itd.

Właściwie eksploatowany pojazd powinien całe swoje techniczne życie przejechać na fabrycznie zamontowanym sprzęgle, tzn. nawet 1,6 mln km! Pojazd z retarderem powinien osiągnąć przebieg 1,2 mln kilometrów na oryginalnych klockach i tarczach hamulcowych. Te przebiegi są naprawdę możliwe, a przykłady są wzięte z przebiegów raportowanych przez tych transportowców, którzy zdecydowali się na przeprowadzenie szkoleń.

Szkolenie DAF EcoDrive to dwa przejazdy. Jeden tak, jak kierowca zawsze jeździ, drugi pod dyktando instruktora. Wybierana jest zawsze trudna trasa, która wymaga od kierowcy wykazania się umiejętnościami. Po pierwszym przejeździe kierowca często nie jest w stanie dotknąć kół pojazdu z powodu rozgrzanych hamulców. Po drugim zwykle dotyka tarczy hamulcowej. Jednorazowe rozgrzanie tarcz hamulcowych do 600 st. C to 4 mm okładzin hamulcowych mniej, a to znaczy, że nie wyszkolony kierowca może zużyć hamulce w czasie jednego wyjazdu na Słowację.

Dziennikarze odbyli jazdy próbne załadowanym zestawem z naczepą na kilkudziesięciokilometrowej, pagórkowatej trasie w okolicach Bielska-Białej. Pierwszy przejazd według uznania kierowcy, a drugi pod dyktando trenera – w tym drugim przypadku spalanie było o kilka litrów na 100 km mniejsze.

Dobrze wyszkolony kierowca to też mniej kolizji. Ponadto świadomy kierowca lepiej planuje trasę, jest mniej zmęczony, zatem wykorzystuje czas bardziej efektywnie.

Jeśli chcemy osiągnąć doskonałe wyniki w postaci trwałej redukcji kosztów i zwiększenia poziomu bezpieczeństwa, ważne jest, aby w praktyce funkcjonował system motywacyjny kierowców

Utrwalanie dobrych nawyków

To, czy nowe umiejętności zostaną przyswojone, a następnie zastosowane w praktyce zależy od wielu czynników. Jeśli szkolenie jest jednorazowym spotkaniem, to skutkuje to tym, że jego efekty nie mogą być w pełni wykorzystane, a sama treść szkolenia może być szybko zapomniana. Jeśli chcemy osiągnąć doskonałe wyniki w postaci trwałej redukcji kosztów i zwiększenia poziomu bezpieczeństwa, ważne jest, aby w praktyce funkcjonował system motywacyjny kierowców. Firmy, w których kierowcy mają realne korzyści z oszczędzania poprawiają swoje wyniki po każdym kolejnym szkoleniu. Zainteresowani kierowcy zostają wtedy po szkoleniu, dopytują, szukają odpowiedzi jak jeździć taniej.

W takich przypadkach efekty są większe po każdym szkoleniu i bardziej trwałe, niż wtedy, kiedy uczestnictwo w szkoleniu jest tylko koniecznością „bo szef tak kazał”. Ważnym elementem procesu szkolenia jest waga, jaką do jakości pracy przykłada szef/właściciel firmy. Jakże często spotykaną jest sytuacja, kiedy pojazd z naczepą wart ponad 500 tys. zł, z ładunkiem – którego wartość przekracza niejednokrotnie cenę pojazdu – dostaje kierowca, o którego umiejętnościach wiemy jedynie to, co sam powiedział.

Regularne szkolenia dla kierowców są też coraz częściej wymagane przez poważnych spedytorów, którzy doceniają zalety wynikające z edukowania kierowców. Firma, która nie prowadzi polityki szkoleniowej po prostu nie może rozpocząć współpracy przy wymagających kontraktach. Wychodząc temu naprzeciw od 2013 roku DAF EcoDrive oferuje też dodatkowe moduły szkoleniowe, które obejmują np. czas pracy, zagadnienia, jak sobie radzić w czasie kontroli i szereg innych zarówno dla kierowców, jak i przedsiębiorców.

Szkolenie jest procesem, w którym ważne jest powtarzanie treningów, ponieważ kierowcy będą wracać do rutyny. Największe efekty uzyskuje się wtedy, kiedy pracodawcy angażują się w szkolenie i wspólnie z kierowcami działają na rzecz oszczędności i motywują swoich pracowników. Zdecydowanie najlepiej jest, jeśli kierowcy też odczuwają efekty oszczędzania w postaci nagród bądź wyższych zarobków, przy czym jeszcze korzystniej wpływa tzw. duch rywalizacji. Jeśli system motywacyjny zależy od postępów i wyników współzawodnictwa między kierowcami, pozytywne efekty są odczuwalne i trwałe.

Elektroniczny pomocnik w kabinie

Najnowsze ciężarówki wyposażane są w systemy elektroniczne wspomagające kierowców na co dzień w zakresie ekonomicznej jazdy, oceniając ich styl jazdy i podpowiadając, jak prowadzić pojazd. W przypadku DAF-a jest to System Driver Performance Assistant (DPA). Główny wyświetlacz na desce rozdzielczej przekazuje informacje dotyczące bieżącego zużycia paliwa. Na ekranie informacyjnym są automatycznie wyświetlane komunikaty, które zalecając kierowcy zmianę biegu, pomagają w bardziej ekonomicznym prowadzeniu pojazdu. System DPA udziela kierowcy wskazówek dotyczących właściwego ciśnienia w oponach i pozycji spoilera.

Jak widać, szkolenia i elektroniczni asystenci w kabinie uzupełniają się wzajemnie i korzystanie z obu sprzyja utrwaleniu efektów nauki oszczędnej jazdy.

Fot. Jerzy Kłosiński