Pakiet mobilności – powiew optymizmu

Co słychać w pakiecie mobilności? Podczas livechatu na Konferencji Transportowej ITD-PIP najnowsze informacje przedstawiła Margareta Przybyła, doradca ds. europejskich. Zmiany dotyczą zasad delegowania kierowców, wykonywania zawodu przewoźnika oraz czasu jazdy i odpoczynków. Ustawodawcy przyjrzeli się również tematom związanym z nowymi tachografami, bezpiecznymi parkingami oraz Europejskiemu Urzędowi Pracy (ELA).

I. Zasady delegowania kierowców

1) Wynagrodzenie oraz dodatki jak w kraju przyjmującym – delegowany kierowca wykonujący kabotaż lub załadunek lub rozładunek na terytorium Francji musi otrzymać takie samo wynagrodzenie, dodatki oraz należności z tytułu podróży służbowej (diety i ryczałty) jak kierowca francuski.

2) Dodatki związane z delegowaniem wypłacane tytułem lub na poczet kosztów podróży, wyżywienia i noclegu nie będzie można zaliczyć do płacy minimalnej. Jeśli polski ustawodawca wprowadziłby do naszego porządku prawnego dodatek do oddelegowania (np. rozłąkowe), które nie byłoby związane z kosztami podróży (diety i ryczałty), to taki dodatek podlegałby zaliczeniu do płacy minimalnej, nawet jeśli nie podlegałby oskładkowaniu.

3) Delegowanie nie będzie rozumiane jak dotychczas.

a) delegowanie będzie miało miejsce w przypadku:

– operacji kabotażowych (w tym zakresie nie było wątpliwości, gdyż wynikało to już z dotychczas obowiązujących rozporządzeń),

– operacji cross-trade (ani miejsce załadunku, ani miejsce dostawy nie znajduje się w Polsce), czyli statystycznie najwięcej wykonywanych przez polskich przewoźników,

– transportu kombinowanego, gdzie delegowaniem będzie objęty odcinek drogowy na terytorium kraju przyjmującego.

b) delegowanie nie będzie miało miejsca w przypadku:

– tranzytu, czyli przejazdu przez terytorium danego kraju bez załadunku lub rozładunku,

– operacji bilateralnych (miejsce załadunku lub rozładunku znajduje się w Polsce) – zmiana in plus na rzecz polskiego transportu,

– w ramach operacji bilateralnych będzie możliwość wykonania jednego doładunku i/lub załadunku („1 plus 1”),

– w ramach operacji bilateralnych będzie możliwość wykonania dwóch doładunków i/lub rozładunków („0 plus 2”) w drodze powrotnej, jeśli w drodze z Polski nie wykonano operacji cross-trade,

– transportu kombinowanego, odcinek drogowy będzie traktowany jako operacja bilateralna.

4) Unijny system teleinformatyczny IMI – system za pomocą którego składane będą deklaracje delegowania, jak również wszelkie inne dokumenty związane z oddelegowaniem (np. paski wynagrodzeń, umowy o pracę, etc.), na żądanie organów zagranicznych; obowiązek ten będzie należało wykonać maksymalnie w ciągu 8 tygodniu od zgłoszenia takiego żądania.

Deklaracja delegowania powinna zawierać następujące informacje:

a) dane przewoźnika (np. wspólnotowy numer licencji),

b) dane menadżera transportu lub osoby do kontaktu w Polsce w przypadku konieczności kontaktu z organami w kraju przyjmującym oraz w celu wymiany informacji i dokumentów,

c) dane kierowcy, adres miejsca zamieszkania oraz numer prawa jazdy,

d) data rozpoczęcia umowy o pracę oraz prawo właściwe dla umowy,

e) przewidywana data rozpoczęcia oraz zakończenia delegowania,

f) numery rejestracyjne pojazdu(ów),

g) rodzaj operacji transportowej: przewóz towarów, przewóz osób, transport międzynarodowy, kabotaż.

Deklaracja powinna być aktualizowana w przypadku zajścia jakichkolwiek zmian, a wszystkie dane, na wypadek kontroli, powinny być przechowywane w systemie teleinformatycznym IMI przez okres 24 miesięcy.

5) Dokumenty na pokładzie pojazdu – kopia deklaracji delegowania, zapisy z tachografu, dokumenty przewozowe – zarówno w wersji papierowej jak i elektronicznej.

II. Zasady wykonywania zawodu przewoźnika

1) Powrót do jednej z baz operacyjnych w Polsce co najmniej raz w ciągu 8 tygodni od opuszczenia kraju – przewozy będą musiały być organizowane w taki sposób, aby obowiązek ten mógł zostać wykonany. Co prawda, Komisja Europejska negatywnie oceniła ten wymóg w kontekście zwiększonego oddziaływania emisji spalin na środowisko, jednakże szanse są niewielkie, aby przekonać Parlament Europejski oraz Radę UE do zniesienia tego obowiązku.

2) Pojazdy lekkie od 2,5t do 3,5t będą musiał spełnić te same wymagania w zakresie wykonywania zawodu przewoźnika, co pojazdy pow. 3,5t (licencja, wymogi finansowe, tachograf).

3) Nowe zasady dot. wykonywania operacji kabotażowych:

a) max. trzy operacje kabotażowe w ciągu siedmiu dni – w tym przypadku zostały utrzymane dotychczasowe zasady,

b) wprowadzenie okresu „cooling off” – zakaz wykonania kolejnych operacji kabotażowych w tym samym kraju i przy użyciu tego samego pojazdu przez 4 dni następujące po zakończeniu ostatniej operacji kabotażowej,

c) możliwość wydłużenia lub skrócenia powyższych okresów przez poszczególne państwa członkowskie dla transportu kombinowanego, którego odcinek krajowy może być traktowany jako kabotaż.

III. Czas jazdy i odpoczynków

1) W okresie 2 tygodni kierowca powinien odebrać przynajmniej 2 odpoczynki regularne lub 1 odpoczynek regularny i 1 odpoczynek skrócony co najmniej 24 godzinny.

2) Odpoczynek tygodniowy powinien rozpocząć się nie później niż po zakończeniu sześciu 24 godzinnych okresów następujących po poprzednim odpoczynku tygodniowym.

3) Praca kierowców powinna być organizowana w ten sposób, aby kierowca w ciągu 4 tygodni mógł wrócić do bazy operacyjnej lub miejsca zamieszkania, gdzie rozpocznie odpoczynek tygodniowy.

4) Możliwość odebrania 2 odpoczynków skróconych pod rząd, jeśli kierowca rozpocznie odbiór rekompensaty przed rozpoczęciem kolejnego tygodniowego odpoczynku w miejscu zamieszkania lub w centrum operacyjnym firmy (powrót co 3 tygodnie) – wyjątek w przypadku międzynarodowego transportu towarów.

5) Odpoczynki regularne oraz odpoczynki dłuższe niż 45 godzin powinny odbywać się w miejscu z odpowiednią infrastrukturą (nie powinny być odbierane w pojeździe), a koszty związane z zakwaterowaniem mają być pokrywane przez pracodawcę.

6) W przypadku jazdy w podwójnej obsadzie – kierowca ma możliwość odebrania przerwy 45 minutowej w pojeździe pod warunkiem, że nie jest zaangażowany w asystowanie kierowcy, który w tym czasie prowadzi pojazd.

7) Możliwość wydłużenia dziennego lub tygodniowego czasu jazdy o maksymalnie jedną godzinę, aby dojechać do bazy operacyjnej lub miejsca zamieszkania celem odebrania tygodniowego odpoczynku; w takim samym przypadku kierowca może wydłużyć czas jazdy o maksymalnie dwie godziny, pod warunkiem odebrania 30 minutowej przerwy przed dodatkowym czasem jazdy, aby dojechać do bazy operacyjnej lub miejsca zamieszkania celem odebrania tygodniowego regularnego odpoczynku.

8) W przypadku podróży promem lub pociągiem – możliwość odebrania na ich pokładzie regularnego dziennego okresu odpoczynku lub skróconego tygodniowego okresu odpoczynku, o ile kierowca posiada dostęp do kabiny sypialnej, łóżka lub kuszetki; możliwość dwukrotnego przerwania odpoczynku na okres całkowity wynoszący maksymalnie jedną godzinę. Jeżeli podróż promem lub pociągiem trwa 8h lub dłużej – istnieje możliwość odbioru odpoczynku regularnego tygodniowego, o ile kierowca posiada dostęp do kabiny sypialnej.

IV. Pozostałe nowe regulacje

1) Obowiązkowa instalacja inteligentnych tachografów :

a) 2024 r. – dot. pojazdów wyposażonych w tachografy analogowe w tachografy cyfrowe zgodnie z Rozporządzeniem 3821/85,

b) 2025 r. – dot. pojazdów wyposażonych w tachografy cyfrowe zgodnie z Rozporządzeniem 2016/799,

c) 2026 r. – dot. pojazdów lekkich,

2) Bezpieczne parkingi – Komisja Europejska ma zapewnić dostęp do informacji o bezpiecznych parkingach i w tym celu opublikować na swojej stronie internetowej listę bezpiecznych, certyfikowanych parkingów.

3) Zakaz wypłacania bonusów lub dodatków do wynagrodzenia za przejechany dystans, szybkość dostawy, czy też ilość przewiezionych towarów.

4) ELA – Europejski Urząd Pracy, którego celem jest m.in.:

a) lepsze poznanie systemu prawa w danym państwie członkowskim,

b) wspólne inspekcje – bardziej skuteczne kontrole,

c) pośredniczenie pomiędzy organami państw członkowskich,

d) wspieranie koordynacji między państwami członkowskimi w zakresie transgranicznego egzekwowania przepisów prawa Unii.

Co dalej z Pakietem?

– Porozumienie w sprawie Pakietu Mobilności, wypracowane 12 grudnia 2019 r., musi zostać jeszcze przyjęte przez Parlament Europejski oraz Radę UE, co nastąpi zapewne w pierwszym kwartale 2020 r. Po opublikowaniu zrewidowanych aktów prawnych, branża transportowa będzie miała 18 miesięcy na przygotowanie się do zmian (okres przejściowy). Szacuje się, że Pakiet Mobilności wejdzie w życie w ostatnim kwartale 2021 r. Jedynie zasady dotyczące czasu jazdy i odpoczynku będą obowiązywać wcześniej, tj. po upływie 20 dni po publikacji w Dzienniku Urzędowym UE – komentuje Mariusz Hendzel, ekspert Kancelarii Transportowej ITD-PIP.