Pilnowanie czasu to pieniądz

Drugim z kolei składnikiem jest czas, który strony ściśle regulują – od czasu na przyjęcia zlecenia, czasu na załadunek i rozładunek, czasu wolnego i opłat postojowych, do zapłaty za transport itp.

Wyjątkowe jest prawo transportowe

Każdy kto działa w branży transportowej, wie, że nie wystarczy wykonać usługę przewozową czyli dowieźć towar bez uszkodzenia do miejsca przeznaczenia. Wszyscy dobrze wiedzą, że w skrajnych przypadkach nie tyle dowiezienie towaru do miejsca rozładunku jest problemem co dochowanie różnego rodzaju terminów i czasowych oczekiwać zleceniodawcy. Sprawa dodatkowo komplikuje się z powodu zawiłych, czasami przestarzałych i odmiennych regulacji prawnych, innych niż te które obowiązują w pozostałych branżach gospodarki.

Można powiedzieć (z lekkim przymrużeniem oka), że polskie prawo dzieli się na cywilne, karne, administracyjne i transportowe, ponieważ to ostatnie „nie pasuje” do żadnego z wcześniej wymienionych. Ilość wyjątków, specyficznych regulacji, skróconych terminów jest tak wielka, że nawet prawnikom, którzy nie zajmują się na co dzień prawem transportowym, przysparza to wielu problemów. Dlatego też niniejszy artykuł ma na celu zebranie w jednym miejscu praw i obowiązków związanych z transportem, które zostały uszeregowane w zależności od czasu jaki z tym się wiąże. Zestawienie obejmuje najważniejsze dla przewoźnika terminy związane z przewozem towarów, przy czym nie ujęto w nim czasu pracy kierowców albowiem ilość terminów jakie przewidziano w tym zakresie jest zbyt szeroka i zbyt zawiła. Jako wyjaśnienie proszę pamiętać, iż jeśli nie ma podanej wprost informacji czy dany termin dotyczy transportu krajowego czy międzynarodowego, dany okres czasu stosuje się do wszystkich transportów (krajowych i międzynarodowych):

7 dni

1. Przewozów kabotażowy – w tym okresie przewoźnik kabotażowy może wykonać maksymalnie 3 przewozów, od daty rozładunku rzeczy w transporcie międzynarodowym, na terytorium danego państwa członkowskiego UE.

2. Ustalenie stanu przesyłki w transporcie krajowym – „Jeżeli po wydaniu przesyłki ujawniono ubytek lub uszkodzenie nie dające się z zewnątrz zauważyć przy odbiorze, przewoźnik ustala stan przesyłki na żądanie uprawnionego zgłoszone niezwłocznie po ujawnieniu szkody, nie później jednak niż w ciągu 7 dni od dnia odbioru przesyłki”.

3. Ustalenie stanu przesyłki w transporcie międzynarodowym – „Jeżeli odbiorca przyjął towar, nie sprawdziwszy wraz z przewoźnikiem jego stanu albo nie zgłosiwszy przewoźnikowi zastrzeżeń wskazujących ogólnie rodzaj braku lub uszkodzenia najpóźniej w chwili dostawy, jeśli idzie o widoczne braki lub uszkodzenia albo w siedem dni od daty dostawy, nie wliczając niedziel i dni świątecznych, jeśli idzie o braki lub uszkodzenia niewidoczne – domniemywa się, jeżeli nie ma dowodu przeciwnego, że otrzymał towar w stanie opisanym w liście przewozowym. Zastrzeżenia przewidziane wyżej powinny być dokonane na piśmie, jeśli idzie o braki lub uszkodzenia niewidoczne”.

14 dni

1. Odwołanie od kary administracyjnej nałożonej np. przez ITD lub Urząd Celny (ew. wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy), termin liczony jest od daty odebrania decyzji o nałożeniu kary przez przewoźnika (data wydania decyzji nie jest istotna).

2. Zgłoszenie zmian do licencji. Zgłaszanie musi być przekazane na piśmie organowi, który udzielił licencji transportowej. Dotyczy to zmian danych:

a. oznaczenia przedsiębiorcy, jego siedziby i adresu,

b. numeru w rejestrze przedsiębiorców albo w ewidencji działalności gospodarczej,

1. numeru identyfikacji podatkowej (NIP),

d. certyfikatu kompetencji zawodowych przedsiębiorcy lub osoby zarządzającej transportem drogowym w przedsiębiorstwie,

e. niekaralności,

f. spełnienia wymogów dotyczących posiadania sytuacji finansowej zapewniającej podjęcie i prowadzenie działalności gospodarczej w zakresie transportu drogowego,

g. wykazu pojazdów samochodowych wraz z kserokopiami krajowych dokumentów dopuszczających pojazd do ruchu, a w przypadku gdy przedsiębiorca nie jest właścicielem tych pojazdów – również dokument potwierdzający prawo do dysponowania nimi.

1. Przewoźnik drogowy zawieszający wykonywanie transportu drogowego jest obowiązany w terminie 14 dni od dnia, w którym rozpoczęty został okres zawieszenia, zawiadomić organ, który udzielił licencji o zawieszeniu wykonywania transportu drogowego oraz podać okres na jaki zawieszono działalność, a także zwrócić odpowiednie wypisy z licencji.

21 dni

1. Ostateczny termin zapłaty kar w postępowaniu administracyjnym (nakładanych np. przez ITD lub Urząd Celny) chyba, że złożono i zatwierdzono wniosek o wstrzymanie natychmiastowej wykonalności.

2. Ostateczny termin na zgłoszenie roszczeń za nieterminowe dostarczenie towaru w transporcie międzynarodowym – „Opóźnienie dostawy może stanowić podstawę do odszkodowania tylko wówczas, gdy zastrzeżenie zostało skierowane na piśmie w terminie 21 dni od dnia postawienia towaru do dyspozycji odbiorcy”.

30 dni

1. Rozpoczęcie egzekucji administracyjnej w przypadku braku zapłaty kary lub nieodebrania zatrzymanego pojazdu.

2. Termin na złożenie skargi do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego na decyzję wydaną przez organ drugiej instancji (np. GITD lub SKO).

3. Uznanie przesyłki za utraconą – „Przesyłkę, która nie nadeszła do miejsca przeznaczenia wskazanego w liście przewozowym w ciągu 30 dni od upływu terminu przewozu, uważa się za utraconą”.

2 miesiące

1. Opóźnienie w dostawie w transporcie krajowym – „Roszczenia z tytułu zwłoki w przewozie, która nie spowodowała ubytku lub uszkodzenia przesyłki, przedawniają się z upływem 2 miesięcy od dnia wydania przesyłki”

3 miesiące

1. Proces reklamacyjny w transporcie krajowym – „Reklamację lub wezwanie do zapłaty uważa się za bezskuteczne, jeżeli dłużnik nie zapłacił dochodzonych należności w terminie 3 miesięcy od dnia doręczenia reklamacji lub wezwania do zapłaty”.

6 miesięcy

1. Roszczenia przysługujące przewoźnikowi przeciwko innym przewoźnikom przedawniają się z upływem 6 miesięcy od dnia, w którym przewoźnik naprawił szkodę, albo od dnia, w którym wytoczono przeciwko niemu powództwo.

2. Roszczenia przysługujące spedytorowi przeciwko przewoźnikom i dalszym spedytorom, którymi się posługiwał przy przewozie przesyłki, przedawniają się z upływem sześciu miesięcy od dnia, kiedy spedytor naprawił szkodę, albo od dnia, kiedy wytoczono przeciwko niemu powództwo. Przepis ten stosuje się odpowiednio do wymienionych roszczeń między osobami, którymi spedytor posługiwał się przy przewozie przesyłki.

1 rok

1. Przedawnienie roszczeń z tytułu:

a. utraty przesyłki – liczone od dnia, w którym uprawniony mógł uznać przesyłkę za utraconą (w praktyce liczone po 30 dniach od daty, w której przesyła miała być dostarczona),

b. ubytku, uszkodzenia lub zwłoki w dostarczeniu – liczone od dnia wydania przesyłki,

1. szkód nie dających się z zewnątrz zauważyć – liczone od dnia protokolarnego ustalenia szkody,

d. zapłaty lub zwrotu należności – liczone od dnia zapłaty, a gdy jej nie było – od dnia, w którym powinna była nastąpić (z wyjątkiem transportów międzynarodowych),

e. innych zdarzeń prawnych – liczone od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne (z wyjątkiem transportów międzynarodowych),

2. Przedawnienie roszczeń spedycyjnych. Termin przedawnienia zaczyna biec: w wypadku roszczeń z tytułu uszkodzenia lub ubytku przesyłki – od dnia dostarczenia przesyłki; w wypadku całkowitej utraty przesyłki lub jej dostarczenia z opóźnieniem – od dnia, w którym przesyłka miała być dostarczona; we wszystkich innych wypadkach – od dnia wykonania zlecenia.

15 miesięcy

1. przedawnienie przewoźnego w transporcie międzynarodowym – liczone jest wyłącznie od dnia zawarcia (podpisania) umowy przewozu / zlecenia transportowego (data wystawienia faktury jak i termin płatności faktury nie mają znaczenia w zakresie przedawnienia przewoźnego). Wezwanie do zapłaty nie przedłuża tego terminu, jedynie czynności przed sądem (ewentualnie ugoda).

3 lata

1. Ponowne wydanie licencji – „w przypadku cofnięcie licencji transportowej nie może być ona ponownie wydana wcześniej niż po upływie 3 lat od daty uprawomocnienia się decyzji o cofnięciu licencji. Dotyczy także zezwoleń, zaświadczeń na niezarobkowy przewóz drogowy”.

2. Przedawnienie roszczeń odszkodowawczych – Roszczenia z umowy ubezpieczenia przedawniają się z upływem lat trzech.

Odpowiedzialność nie przedawnia się

W kontekście wykonanych, a nie opłaconych usług przewozowym należy zwrócić szczególną uwagę na terminy 6 miesięczne, roczne i 15 miesięczne. Zupełnie inaczej liczy się termin przedawnienia przewoźnego dla transportów krajowych i międzynarodowych, a jeszcze inaczej dla usług spedycji. Przewoźnicy często zapominają także, lub nie wiedzą, że zmiany danych, które były podawane w trakcie uzyskiwania licencji transportowej, także muszą być aktualizowane. Dotyczy to nie tylko informowania o nowych pojazdach we flocie przewoźnika, ale także zwrotu odpisów licencji w przypadku, gdy nie są już aktualne albowiem za niedostarczenie ich w terminie organ administracyjny może nałożyć karę finansową ponad 1 tys. zł. Z kolei w przypadku odmowy wypłaty odszkodowania przez ubezpieczyciela przewoźnik ma 3 lata na ewentualne pozwanie ubezpieczyciela przed sądem na podstawie zawartej polisy (oczywiście sama odpowiedzialność przewoźnika nie może się przedawnić więc należy dodatkowo przypilnować „rocznego” terminu przedawnienia odszkodowania za uszkodzony lub utracony towar wobec przewoźnika lub półrocznego względem podwykonawców).