Polska Wschodnia – potencjał dla logistyki

Polska Wschodnia, czyli makroregion obejmujący województwa lubelskie, podlaskie, podkarpackie, świętokrzyskie i warmińsko-mazurskie, ma duże znaczenie dla polskiej gospodarki przede wszystkim z powodu położenia geograficznego. Sąsiaduje z pięcioma państwami – od północy z Rosją i Litwą, czyli krajami z perspektywicznymi portami morskimi w Kaliningradzie i Kłajpedzie, w środkowej części regionu z Białorusią, państwem członkowskim WNP, od wschodu – z Ukrainą, posiadającą dostęp do Morza Czarnego, od południa natomiast – ze Słowacją. O znaczeniu makroregionu świadczy również ilościowy i cenowy potencjał gruntów komercyjnych, dostęp do dużych zasobów siły roboczej oraz postęp rozbudowy infrastruktury transportowej.

Wartość Polski Wschodniej dla gospodarki rośnie z roku na rok. W ciągu ostatnich kilku lat region odnotował sporo nowych inwestycji w sektor produkcyjny, zostało też zrealizowanych wiele projektów infrastrukturalnych. Przyczyniły się do tego programy rozwojowe z unijnym dofinansowaniem – Program Operacyjny Polska Wschodnia (POPW), Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko (POIiŚ), instrument „Łącząc Europę” (CEF) czy pięć wojewódzkich programów regionalnych.

Infrastruktura Polski Wschodniej

Projekty transportowe, na które w perspektywie 2014-2020 z budżetu POIiŚ przeznaczono 27,4 mld euro, są realizowane w ramach trzech priorytetów. Pierwszy i najważniejszy to rozwój sieci TEN-T, polegający na rozbudowie i modernizacji sieci drogowej, lotniczej, kolejowej, morskiej, a także śródlądowych dróg wodnych. Drugi priorytet to infrastruktura drogowa dla miast, czyli zwiększenie dostępności transportowej aglomeracji leżących w sieci drogowej TEN-T, odciążenie miast od nadmiernego ruchu drogowego oraz zwiększenie przepustowości infrastruktury drogowej. Trzeci, równie istotny dla rozwoju regionu wschodniego, to rozbudowa transportu kolejowego. W grę wchodzi poprawa stanu połączeń kolejowych między głównymi miastami Polski, modernizacja istniejących szlaków kolejowych w sieci TEN-T, podłączenie do niej ważnych odcinków, łączących ośrodki przemysłowe, porty morskie i lotnicze z zapleczem gospodarczym.

Konkurencyjność firm w zakresie internacjonalizacji i poprawy efektywności układów transportowych w makroregionie wschodnim wspiera budżet POPW. W okresie od 2016 do 2020 roku inwestycje w infrastrukturę drogową wyniosły prawie 2 mld zł. Dodatkowe 1,55 mld zł przeznaczono na rozwój infrastruktury kolejowej i 1 mld zł na rozwój przedsiębiorczości. Dodatkowe 16 mld złotych Ministerstwo Inwestycji i Rozwoju zainwestuje w województwach regionu w sektor kolejowy.

Wpływ na inwestycje

Poprawa infrastruktury i bliskie sąsiedztwo z rynkami wschodnimi, atrakcyjnymi obecnie z powodu potoku ładunków z Chin, przykuwa uwagę inwestorów. W strukturze popytu dominują dziś operatorzy logistyczni, sieci handlowe, e-commerce i tzw. lekka produkcja. Z analiz CBRE wynika, że w 2018 roku w budowie znajdowało się ponad 1,8 mln mkw. powierzchni magazynowych, co jest najwyższym wynikiem w historii. W ubiegłym roku w centrum zainteresowania inwestorów nadal były tereny zachodnie, choć wzrosło również zainteresowanie miastami Polski Wschodniej – Białymstokiem, Kielcami czy Olsztynkiem.

Województwo podlaskie ze względu m.in. na rozwijającą się infrastrukturę transportową oraz sąsiedztwo z Rosją, Litwą i Białorusią – to obszar cieszący się największą popularnością inwestorów. W połowie lutego br. Urząd Marszałkowski rozstrzygnął konkurs na budowę i przebudowę łącznie czterech centrów logistycznych w okolicy. Jedno z nich za ponad 8 mln zł wybuduje firma JMP Wózki Widłowe, drugie – Cenergo Logistyka, która zainwestuje w projekt 30 mln zł. Ponadto zostaną rozbudowane też dwa już istniejące centra logistyczne: jedno za 4,6 mln zł rozbuduje Agencja Celna „Terminus”, drugie za 3,2 mln – spółka Bilax.

Wszystkie projekty są częściowo finansowane ze środków unijnych. Ponadto w pobliżu kolejowego przejścia granicznego Siemianówka/Swisłocz na granicy Polski i Białorusi powstanie centrum logistyczne firmy Onico. W ubiegłym roku budowę nowoczesnego parku logistycznego klasy A o powierzchni 41 tys. mkw. rozpoczęła także firma Panattoni Europe. Na terenie Panattoni Park Białystok już powstał nowy zakład koncernu NSG Group, produkujący szyby zespolone o powierzchni ok. 10 tys. mkw.

Inwestorzy dostrzegają też atrakcyjność Suwalskiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej (SSSE). Swoim zasięgiem obejmuje ona całe województwo podlaskie, 2 powiaty województwa warmińsko-mazurskiego oraz 4 powiaty województwa mazowieckiego. Strefa jest położona w dobrejlokalizacji – w sąsiedztwie Rosji, Litwy i Białorusi. Przecinają się tu główne szlaki komunikacyjne i transportowe, wiodące z północy na południe i ze wschodu na zachód Europy oraz ważne drogi tranzytowe, np. Berlin – Warszawa – Grodno – Sankt Petersburg, Warszawa – Tallinn (część Via Baltica), czy odcinek trasy Via Carpatia. Do najnowszych inwestycji na terenie SSSE należy fabryka firmy Nibe – Biawar, produkującej podgrzewacze wody, kotły peletowe i pompy ciepła. W planach koncernu są hale produkcyjne, zaplecze i biura na obszarze 30 tys. mkw.

Na początku roku o rozbudowie zakładu produkcyjnego poinformowała firma Biazet S.A., która od 1970 roku produkuje części elektroniczne. Spółka obecnie posiada fabrykę o powierzchni 18 tys. mkw., ale nowe projekty od klientów skłoniły ją do rozbudowy zakładu. Nowoczesną fabrykę płyt wiórowych otwarto w ubiegłym roku również w Suwałkach. Kolejny duży zakład powstał w Zabłudowie pod Białymstokiem – wybudowała go firma SaMASZ, producent maszyn rolniczych oraz komunalnych.

Nowymi inwestycjami poszczycić się może również województwo podkarpackie. Spółka Galicja Tomaszek przygotowała realizację centrum logistycznego w miejscowości Krzemienica na Podkarpaciu. W ramach przedsięwzięcia powstanie kompleks o kubaturze ponad 57 tys. metrów sześciennych. Nowoczesne centrum logistyczne w Zawadzie koło Dębicy zbuduje również FFiL Śnieżka. Budynek o powierzchni 44 tys. mkw. pomieści ok. 55 tys. palet (o wadze do 800 kg towaru), składowanego na ośmiopoziomowych regałach. Z kolei w Rzeszowie powstanie centrum logistyczne 7R. Pod inwestycję przeznaczone zostaną nieruchomości w dzielnicy Przybyszówka o łącznej wielkości ponad 10 ha, na których powstaną dwie hale magazynowe o powierzchni 30 tys. i 19 tys. mkw.

Centrum logistyczne 7R Park Kielce powstanie także na ponad 15-hektarowej działce przy trasie S7 i węźle Chęciny w województwie świętokrzyskim. Jak informuje inwestor, realizacja może kosztować 100 mln zł. Tymczasem w Kielcach zakończono rozbudowę zakładu produkcyjnego FCPK Bytów, w którym powstają komponenty dla branży metalowej i maszynowej. W Kielcach także powstanie fabryka firmy PROHACCP, zajmującej się dostarczaniem produktów spełniających zasady HACCP. Pod koniec ubiegłego roku w Kielcach zakończono budowę ogromnej inwestycji produkcyjno-magazynowej Panattoni Park Kielce. Park składa się z 3 budynków o łącznej powierzchni ponad 75 tys. mkw. Obecnie firma oferuje wynajem prawie 33 tys. mkw. powierzchni magazynowej.

Grupa Porta KMI Poland, największy producent drzwi w Europie Środkowo-Wschodniej, rozpoczęła budowę magazynu centralnego w Nidzicy, w województwie warmińsko-mazurskim. Obiekt powstaje w ramach wartego ok. 40 mln zł projektu inwestycyjnego. Z kolei firma Zalando we współpracy ze spółką Hillwood zbuduje za 60 mln euro centrum logistyczne o powierzchni 130 tys. mkw. w Olsztynku. Miasto jest atrakcyjne dla producenta ze względu na korzystne położenie i dostępność pracowników. Na terenie województwa powstaje również nowa fabryka płyt meblowych Grupy EGGER. Z kolei Olsztynem zainteresował się koncern Michelin, który wybudował na terenie miasta nowy zakład. Celem projektu jest zwiększenie produkcji najnowszych gum opon klasy premium do 5 mln opon rocznie.

W ubiegłym roku w okolicy węzła obwodnicy miasta Lublin, w sąsiedztwie międzynarodowego portu lotniczego, terminala kolejowego oraz w niedużej odległości od wschodniej granicy Unii Europejskiej, powstało kolejne już centrum logistyczne Panattoni Park Lublin II o powierzchni magazynowej ponad 71 tys. mkw. W pobliżu miasta niedługo powstanie także centrum logistyczne MLP Group. Jego budowa jest przewidziana przy drodze ekspresowej S12 i S17, stanowiącej obwodnicę Lublina i jednocześnie główną oś transportową województwa lubelskiego, łączącą m.in. Warszawę i Piotrków Trybunalski z Ukrainą. W ramach projektu przygotowywana jest budowa trzech obiektów o łącznej powierzchni około 51,5 tys. mkw.

Zasoby powierzchni magazynowej

Makroregion Polski Wschodniej od lat był na szarym końcu w rankingu województw, jeśli chodzi przemysł i infrastrukturę. Jeszcze w 2010 roku województwa wschodnie borykały się z problemami na rynku pracy i przemysłu. Z tego właśnie powodu już od prawie dekady trwa promocja gospodarcza regionu, której celem jest pobudzenie wzrostu gospodarczego makroregionu i przyciągnięcie krajowych i zagranicznych inwestorów. Jak dotąd głównym powodem braku zainteresowania był brak infrastruktury i zaplecza logistycznego. Tymczasem sytuacja uległa znacznej zmianie. Już na półmetku perspektywy finansowej POPW 2014-2020 makroregion był liderem wśród krajowych programów finansowanych z funduszy europejskich. W 2017 roku rozdysponowano już 70% budżetu programu, z czego większość – w rozwój infrastruktury. Efekt jest już zauważalny. Zgodnie z danymi Cushman & Wakefield, zasoby nowoczesnej powierzchni magazynowo-przemysłowej w Polsce Wschodniej wynoszą 400 tys. mkw., z czego większość – 265 tys. mkw. – stanowią obiekty nowe, powstałe w ciągu ostatnich trzech lat.

Pomimo tego, iż zapotrzebowanie na powierzchnie ogranicza się wciąż do niewielkich transakcji, z których większość nie przekracza 3 tys. mkw., trend ten ulega zmianie w związku z kluczowymi inwestycjami włączającymi makroregion wschodni do nowoczesnej sieć transportowej w skali międzynarodowej. Zdaniem ekspertów, nowe szlaki transportowe pobudzą gospodarkę Europy Wschodniej od Bałtyku aż po Morze Egejskie. Potwierdzają to działania naszych wschodnich sąsiadów. Białoruś, chcąc zwiększyć atrakcyjność tranzytową kraju, zwolniła w 2019 roku zagranicznych, czyli głównie polskich, przewoźników z opłat drogowych. Ukraina z kolei zadecydowała o budowie 10 autostrad, z których aż siedem ma przebiegać od wschodnich i południowych granic kraju do zachodnich z Unią Europejską.