Pożar w zakładzie produkcyjnym

Według danych Komendy Głównej Państwowej Straży Pożarnej w 2018 roku w Polsce odnotowano 2506 pożarów obiektów produkcyjnych (o 252 więcej niż w 2017r.) oraz 1205 pożarów hal magazynowych (o 206 więcej niż rok wcześniej – to aż o 21 proc więcej!). Gdyby dodać takie zdarzenia z budynków produkcyjnych do tych w halach magazynowych, statystycznie ogień wybucha w nich 9 razy każdego dnia.

Gaszenie i ograniczanie pożarów w miejscach, gdzie składowane są substancje łatwopalne, jest bardzo trudne. Coraz częściej stosuje się tam tzw. pianę lekką. Brak odpowiedniego systemu przeciwpożarowego to nie tylko ryzyko strat, ale też poważna przeszkoda w wypłacie ubezpieczenia.

Przyczyny pożarów

Najczęstsze przyczyny to w przypadku obiektów produkcyjnych wady urządzeń i instalacji elektrycznych, podpalenia i Nieostrożność Osób Dorosłych (tzw. NOD) przy posługiwaniu się ogniem otwartym. W przypadku przestrzeni magazynowych to głównie podpalenia, NOD przy posługiwaniu się ogniem otwartym i wady urządzeń i instalacji elektrycznych. Inne powody to także wyładowania elektryczne spowodowane niedostosowaniem odpowiednich powłok antyelektrostatycznych, bądź nie przestrzeganie zasad z tym związanych.

Systemy wykrywania stają się standardem

Systemy wykrywania i sygnalizacji pożaru są często postrzegane jako oczywisty element każdego budynku. Dyskretnie zainstalowane, przez wiele miesięcy lub lat pozostają niezauważone. Jednak w sytuacjach zagrożenia ich efektywność może decydować o życiu.

Zaawansowane systemy sygnalizacji pożaru (SSP) to urządzenia pozwalające tworzyć kompleksowe rozwiązania w zakresie ochrony przeciwpożarowej. Wśród dostępnych systemów należy wyróżnić także aktywny system wczesnej detekcji dymu, który w sposób ciągły pobiera do analizy powietrze z nadzorowanej strefy w celu zweryfikowania poziomu zadymienia. Znajduje on swoje zastosowanie przede wszystkim tam, gdzie konieczne jest zapewnienie jak najszybszej detekcji dymu w chronionej strefie, ze względu na procesy krytyczne, których nie można przerwać (np. urządzenia przemysłowe do produkcji ciągłej); wykrycie dymu może być utrudnione ze względów architektonicznych i występują zmienne warunki środowiskowe.

Jak wygląda gaszenie ?

– W systemach gaszenia obiektów przemysłowych coraz częściej odchodzi się od gaszenia za pomocą samej wody za pomocą tryskaczy na rzecz piany, a konkretnie piany lekkiej. Szczególnie pożądane jest to w miejscach składowania cieczy niebezpiecznych. Należą do nich wszystkie substancje ropo- i benzynopochodne, ale także właśnie farby, lakiery czy żywica stosowana do produkcji armatury, oraz środki zawierające alkohole. Generalnie ciecze o niskiej temperaturze zapłonu. Są to substancje określone rygorystycznymi, ale jednocześnie niedoprecyzowanymi wymaganiami ppoż. – właściciel takiego magazynu ma dowolność w wyborze systemu gaszenia, czyli jednocześnie trudność w zdecydowaniu czy gasi pianą, mgłą wodną czy tryskaczami z dodatkiem środka pianotwórczego. Piana lekka jest uważana za najbardziej funkcjonalne rozwiązanie i jest coraz częściej stosowana. Czujki w takiej instalacji wykrywają ogień bądź temperaturę w ułamku sekundy i uruchamiają system. Zapewnia to błyskawiczną reakcję na powstały pożar – mówi Michał Brzeziński, kierownik ds. kluczowych klientów Fire Protection w SPIE Building Solutions.

Wg eksperta piana lekka pozwala na większą dowolność składowania substancji, wymaga mniej rygorystycznych warunków. Piana szybko wypełnia pomieszczenie (od 2 do 7 minut) wypychając jednocześnie tlen, odbierając ciepło i zmniejszając pożar. Wodny roztwór środka pianotwórczego jest bardziej wydajny – z 1m3 wodnego roztworu środka pianotwórczego w zależności od generatora uzyskuje się nawet do 1000m3 piany.

Wymaganą do powstrzymania ognia wydajność instalacji zapewniają pompy pożarowe z silnikiem diesla, generujące nawet 40 tys. litrów wodnego roztworu środka pianotwórczego na minutę – dla porównania standardowa instalacja tryskaczowa wydaje jedynie ok. 7 tys. l/min.

 – W przypadku tryskaczy ważne są także same pojemniki, w których zmagazynowana jest ciecz. Zostały opracowane normy, jednak są one bardzo rygorystyczne, jeżeli chodzi o sposób składowania i ilości. W dodatku stosowanie tryskaczy powoduje dodatkowe zagrożenie: możliwość uszkodzenia ich przez magazynierów zdejmując lub wkładając paletę. W przypadku tryskaczy najczęściej umieszcza się je w każdym rzędzie regału. To jednak dosyć kosztowne rozwiązanie – mówi Michał Brzeziński ze SPIE Building Solutions.

Problemy z ubezpieczeniem

Rodzaj systemu gaśniczego jest bardzo istotny nie tylko ze względu na szybkość i skuteczność ograniczania pożaru. Systemami gaśniczymi bardzo mocno interesują się także przedstawiciele firmy ubezpieczeniowej, w której polisę ma wykupiony właściciel obiektu. Tzw. risk managerowie towarzystwa ubezpieczeniowego biorą aktywny udział w ocenie budynku i doborze odpowiedniego systemu ppoż. Jako system wydajniejszy i skuteczniejszy, a zatem też preferowany przez ubezpieczycieli uważa się pianę lekką.

– Dokładna analiza zagrożeń oraz zapobiegających ich wystąpieniu i skutkom zabezpieczeń, jest podstawą tworzenia skutecznego systemu ochrony ubezpieczeniowej dla przedsiębiorstwa. System przeciwpożarowy jest jednym z pierwszych, które są sprawdzane. Następnie należy dobrać odpowiedni zakres i sumy ubezpieczenia, które pozwolą na likwidację ewentualnych szkód. Rozwiązaniem, na które szczególnie polecamy zwrócić uwagę, jest ubezpieczenie przerw w działalności. Pozwala ono na utrzymanie sytuacji finansowej przedsiębiorstwa po szkodzie na niezmienionym poziomie poprzez zapewnienie przez ubezpieczyciela środków na pokrycie kosztów stałych i rekompensujących zysk księgowy brutto, co pozwala m.in. utrzymać zatrudnienie i szybciej powrócić do pełnej sprawności produkcyjnej – zauważa Łukasz Zoń, prezes Stowarzyszenie Polskich Brokerów Ubezpieczeniowych i Reasekuracyjnych.

Zlekceważenie zaleceń ubezpieczyciela lub brak odpowiedniej konserwacji i serwisu urządzeń do gaszenia może być powodem do zmniejszenia lub nawet odmowy wypłaty odszkodowania. W przypadku tryskaczy, takie konsekwencje może mieć także niestosowanie się do zaleceń i normy w sposobie składowania, wg której zbudowana została instalacja ppoż.