Prawdziwe koszty transportu w świetle zrównoważonego rozwoju

     W życiu codziennym powyższe kwestie nie są brane przez nas jednak pod uwagę, wsiadając do samochodu nie zastanawiamy się nad zanieczyszczeniem środowiska, zatłoczeniem dróg i innymi pojawiającymi się ryzykami. W polityce transportowej natomiast kwestie te nabierają coraz większego znaczenia. Uznawane są za zewnętrzne czynniki systemu transportowego gdyż powodowane są przez użytkowników transportu ale nie są przez nich opłacane. Oznacza to, iż koszt użytkowania prywatnego samochodu jest niższy niż być powinien gdyż nie obejmuje części opłat, co m.in. zaburza konkurencję pomiędzy innymi środkami transportu i powoduje dalszy wzrost ruchu pojazdów na drogach.

     Chociaż istnieją możliwości oszacowania kosztów zewnętrznych transportu i ich wyrażania w jednostkach pieniężnych, jak i metody pobierania tych opłat choćby poprzez zastosowanie określonych obciążeń podatkowych to nie są one wystarczająco wykorzystywane przy kształtowaniu polityki transportowej. Celem polityki transportowej regionów, miast jest dążenie do osiągnięcia zrównoważonego rozwoju transportu. Rozpatrywane jest ono najczęściej pod kątem gospodarczym, przestrzennym, ekologicznym i społecznym. Ostatnie dwa elementy związane są głównie z negatywnymi skutkami nadmiernego ruchu samochodowego, takimi jak wysoki poziom emisji zanieczyszczeń i hałasu, czy duża liczba wypadków i kolizji drogowych. Wskaźniki i metody szacowania kosztów zewnętrznych można wykorzystać przy planowaniu różnorodnych projektów transportowych, w tym przy projektach dotyczących tzw. internalizacji kosztów zewnętrznych transportu. Projekty te polegają głównie na przenoszeniu kosztów emitowanego zanieczyszczenia i hałasu na podmiot wytwarzający te negatywne skutki, zgodnie z zasadą „zanieczyszczający płaci”.

    W związku z coraz większym zainteresowaniem kwestią szacowania kosztów zewnętrznych transportu podjęto w ostatnich latach szereg działań mających na celu zebranie i zdefiniowanie tych metod. W 2012 roku rozpoczęto realizację międzynarodowego projektu ECOTALE, którego Polska jest jednym z partnerów, reprezentowanych przez Instytut Logistyki i Magazynowania oraz Urząd Miasta Poznania. Celem projektu jest wykorzystanie doświadczeń europejskich dotyczących estymacji kosztów środowiskowych i społecznych przy planowaniu i wdrażaniu projektów internalizacji kosztów transportu. Dobre przykłady takich działań zostaną zidentyfikowane a następnie udostępnione do możliwego wdrożenia. Ponadto wybrane praktyki i wytyczne do ich planowania zostaną przetestowane w miastach partnerów projektu.

    Wynikiem projektu ECOTALE będzie przewodnik po dobrych praktykach projektów internalizacji kosztów zewnętrznych transportu. Dokument ten będzie opisywał najlepsze praktyki oraz obejmie wytyczne, wskazówki dla ich szczegółowego planowania i wdrażania, w tym szczegóły dotyczące szacowania kosztów zewnętrznych. Więcej informacji o projekcie znaleźć można na stronie www.ecotale.eu

Kontakt:

Anna Dorna

Instytut Logistyki i Magazynowania

Anna.Dorna@ilim.poznan.pl