Problem ostatniej mili. Czym jest i jak go rozwiązać?

Dostawa ostatniej mili pochłania aż 41% kosztów łańcucha dostaw — tak wynika z badań CapGemini. Są to ogromne koszty dla logistyki, a zainteresowanie dostawami „od drzwi do drzwi” rośnie z roku na rok. Niemniej klienci nie są skorzy do opłacania kosztów przesyłek, a wymagają coraz lepszej obsługi klienta w tym zakresie. Ostatnia mila jest najdroższym elementem dostawy, dlatego w artykule omówimy, czym ona dokładnie jest oraz jak wygenerować oszczędności na tym odcinku trasy.  

Czym jest ostatnia mila?

Ostatnia mila jest niczym innym jak finalnym etapem łańcucha dostaw. Nie jest to oczywiście dosłownie ostatnia mila, jest to po prostu odcinek, który muszą pokonać kierowcy, dostawcy czy kurierzy, aby doręczyć produkty do klienta końcowego. W skrócie jest to droga od magazynu do klienta.

Dlaczego jednak tzw. ostatnia mila jest najdroższym odcinkiem trasy? Niektóre produkty są wytwarzane w odległych krajach, a nawet na innych kontynentach skąd muszą zostać przewiezione do kraju destynacji, a i tak końcowy etap jest najdroższy? Tak, a dodatkowo jest to dylemat matematyczny, który od lat ludzie próbują rozwiązać — problem komiwojażera. Polega on na wyznaczeniu jak najkrótszej drogi pomiędzy punktami, tak aby każdy punkt został odwiedzony jedynie raz, a koszt trasy pozostał optymalny.

Dlaczego ostatni etap trasy jest tak kosztowny?

Dobrym przykładem pokazującym kosztowność ostatniej mili jest przypadek firmy rozwożącej diety pudełkowe przy użyciu własnej floty. Posiłki wykonywane są w jednym miejscu i do niego są dowożone produkty spożywcze. Jako że produkty do ich wykonania są przywożone w dużych ilościach, to ich transport staje się tańszy. Inaczej wygląda to jednak w przypadku gotowych dań, gdzie każda dzienna porcja musi być dostarczona w inne miejsce.

Taka firma caterignowa boryka się z wieloma zmiennymi: trasa codziennie ulega zmianie przez dochodzenie nowych klientów, odchodzenie innych oraz czasowe zawieszanie diet. Kierowca musi wykonać jednego dnia dziesiątki, a nawet setki dostaw pod same drzwi, a sytuacja na drodze jest dynamiczna — korki, zmiany w organizacji ruchu, brak wolnych miejsc parkingowych. 

Elementy te mają znaczny wpływ na wydłużenie czasu dostawy i generuje dodatkowe koszty związane ze zużycie paliwa i części pojazdu oraz zwiększonego czasu pracy kierowców. Tym samym koszty bezpośredniej dostawy są zdecydowanie wyższe, niż wcześniejsze etapy produkcji. Co jednak realnie możemy zrobić, aby zmniejszyć koszty dostaw?

Uwaga! Zwróć uwagę, czy ten problem dotyczy Twojej branży!

Problem ostatniej mili będzie dotykał Twojej branży, jeżeli posiadasz flotę pojazdów i samodzielnie dostarczasz zamówienia do klientów końcowych. Branżami, które potrzebują optymalizacji w zakresie ostatniej mili są:

• firmy kurierskie przewożące zamówienia ze sklepów internetowych i platform B2B,
• dostawcy przewożący dobra na żądanie w krótkim czasie,
• lokalni kurierzy typu „goniec”,
• firmy z własną dostawą zamówień — kwiaciarnie, restauracje, cateringi, sklepy spożywcze, meblowe, odzieżowe itp.,
• firmy usługowe dojeżdżające do klientów — usługi serwisowo-instalacyjne, odbiór odpadów, wizyty handlowców itp.

Wysokie koszty końcowego etapu dostawy dotyczą wszystkich firm z własną flotą, zarówno tych dysponujących dużym taborem, jak i kilkoma pojazdami. Problem ostatniej mili dotyka przewozów dalekobieżnych, ale również, i w zasadzie przede wszystkim, dostaw w terenie miejskim. Dzieje się tak ze względu na wspomnianą zmienność tras i warunków na drodze. 

Jak zmniejszyć koszty ostatniej mili?

Badanie Capgemini zwraca uwagę na inną istotną kwestię: 99% konsumentów nie chce ponosić kosztów dostawy, natomiast tylko 80% kosztów łańcucha dostaw jest odzyskiwanych przez dostawców. Oznacza to, że dostawcy stale muszą „dokładać do biznesu”, co, choć nie jest to w porządku, zupełnie nic nie obchodzi klientów. Firmy dostawcze są zmuszone do oferowania tanich lub darmowych przejazdów, aby móc być konkurencyjne.

Niemniej koszty ostatniej mili można w prosty sposób redukować przy wykorzystaniu inteligentnych systemów do układania i optymalizacji tras. Planery tras wykorzystują algorytmy i najnowsze rozwiązania programistyczne, aby radzić sobie z wieloma zagadnieniami jednocześnie i obniżać koszty finalnego etapu dostawy.

Funkcje planerów tras rozwiązują liczne problemy i redukują koszty:

• planowanie dostaw w przedziałach czasowych — system układa trasę tak, aby dostawa została zrealizowania w wyznaczonym czasie i bez nadkładania trasy,
• dopasowywanie ładunków do typu pojazdu — ta funkcja optymalizuje wykorzystanie pojazdów i niweluje koszty związane z oczekiwaniem na zwolnienie odpowiedniego typu pojazdu np.samochodu chłodni,
• monitoring w czasie rzeczywistym — niezwykle przydatny w przypadku awarii pojazdu, korków lub stłuczki — problemy mogą być szybko zgłaszane i rozwiązywane na bieżąco,
• ogólna redukcja kosztów floty — zadaniem planerów tras jest zmniejszanie kosztów. Trasy, które są układane w sposób automatyczny (z minimalnym wkładem tylko jednej osoby) i przy uwzględnieniu wielu różnych czynników są zdecydowanie tańsze od tras planowanych ręcznie. W takim wypadku zużywane jest mniej paliwa, pracownicy pracują krócej lub mogą realizować więcej zadań, a opony i inne części pojazdów są wymieniane rzadziej ze względu na mniejsze zużycie.

Rozwiązanie problemu ostatniej mili jest bliżej niż myślisz

Klienci są przyzwyczajeni do darmowych i szybkich dostaw i to się nie zmieni. Zmienić jednak można metody zarządzania flotą, które przełożą się na redukcje kosztów. Problem ostatniej mili nie zostanie rozwiązany za stuknięciem czarodziejskiej różdżki, jednak warto skorzystać z pracy matematyków oraz nowoczesnych technologii, które mają ogromny wpływ na usprawnienie łańcucha dostaw. A co najważniejsze — skuteczność optymalizatorów tras została dowiedziona przez setki tysięcy firm z całego świata.

Jeżeli chcesz optymalnie zarządzać flotą pojazdów i trasami, zachęcamy do zapoznania się optymalizatorem tras — Routimo. Skorzystaj z bezpłatnego i niezobowiązującego testu oprogramowania: routimo.com/#kontakt

Źródło: Capgemini Research Institute, 2019, The last-mile delivery challenge, dostęp 15.01.2022: https://bit.ly/3K8Fw3v