Refakturowanie kosztów podatku VAT

Jeszcze do niedawna powszechne było refakturowanie przez leasingodawców kosztów ubezpieczenia przedmiotu leasingu ze zwolnieniem z podatku VAT. W szczególności chodzi tu o refakturowanie kosztów ubezpieczenia Auto Casco samochodów będących w leasingu. Podstawą do takich rozliczeń było traktowanie usługi ubezpieczeniowej jako usługi odrębnej, niezależnej od umowy leasingu. Takie podejście sankcjonowała uchwała Sądu Najwyższego z 15 października 1998 roku (sygn. akt III ZP 8/1998). W uchwale tej Sąd Najwyższy stwierdził, że w przypadku umowy leasingu możliwe jest refakturowanie usług ubezpieczenia samochodu pod warunkiem, że koszty ubezpieczenia rozliczone zostaną odrębnie i zastosowana zostanie taka sama stawka podatku VAT (lub zwolnienie), jaka zastosowana została na fakturze wystawionej przez ubezpieczyciela. Rozwiązanie to funkcjonowało przez całą dekadę i dotyczyło setek tysięcy samochodów, leasingowanych przez mniejsze i większe firmy w całym kraju.

Pod koniec 2008 roku w tej kwestii wypowiedział się Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu. Orzekł, że w przypadku świadczenia usług leasingu wraz z ubezpieczeniem przedmiotu leasingu mamy do czynienia z jedną kompleksową usługą i dlatego do podstawy opodatkowania podatkiem od towarów i usług należy również wliczyć koszty ubezpieczenia przedmiotu leasingu, a dla całej usługi zastosować jednolitą stawkę podatku VAT, właściwą dla usługi leasingu. Podobnie zaczęły orzekać również inne WSA, choć równie często zdarzały się wyroki uznające usługę ubezpieczenia przedmiotu leasingu za usługę odrębną, a zatem podlegającą zwolnieniu z VAT.

Niejednolite stanowisko Wojewódzkich Sądów Administracyjnych rozstrzygnęła uchwała NSA z 8 listopada 2010 roku. Naczelny Sąd Administracyjny ostatecznie potwierdził, że ubezpieczenie przedmiotu leasingu – jeśli występuje w ramach świadczenia umowy leasingu – jest ściśle związane z realizacją umowy leasingu, zabezpieczając interesy leasingodawcy i leasingobiorcy. Wyodrębnianie go dla celów podatkowych stanowiłoby zabieg sztuczny, pozostający w sprzeczności z gospodarczym celem leasingu, a ubezpieczenie przedmiotu leasingu nie jest celem samym w sobie i bez świadczenia głównego nie ma racji bytu. Zatem – według orzeczenia NSA – należy zastosować stawkę VAT taką, jak dla umowy leasingu, czyli obecnie 23%.

Pogląd wyrażony przez Naczelny Sąd Administracyjny nie znajduje zrozumienia u wielu podatników, zwłaszcza tych, którzy przez szereg lat korzystali ze zwolnienia, opierając się nota bene na podstawie orzeczeń Sądu Najwyższego i interpretacji organów skarbowych. Uchwała NSA jest również poglądem odosobnionym w kontekście prawa europejskiego. W orzecznictwie ETS usługa ubezpieczenia nie jest traktowana, jako usługa pomocnicza do usługi leasingu.

Uzasadniona wydaje się być również teza, że listopadowy wyrok polskiego sądu stoi w sprzeczności z kierunkami rozwoju prawodawstwa unijnego, ponieważ – zgodnie z przedstawionymi przez Komisję Europejską propozycjami zmian do dyrektywy VAT (projekt z 28 listopada 2007 r.) – doprecyzowana ma być definicja usług ubezpieczeniowych w brzmieniu: “…jeżeli złożona transakcja zawiera w sobie określony osobno element ubezpieczenia, ubezpieczenie to jest traktowane jako oddzielna usługa, zwolniona na mocy ust. 1 lit a…”. W uzasadnieniu swojego wniosku KE wskazuje, że w zakresie usług finansowych zmiany te mają jedynie charakter doprecyzowujący, aby uniknąć rozbieżnych interpretacji w poszczególnych państwach UE w zakresie takich samych transakcji.

Członkowie Polskiego Związku Wynajmu i Leasingu Pojazdów wyrażają nadzieję, że Ministerstwo Finansów ponownie rozważy zasadność decyzji o podjęciu działań niezgodnych z unijną praktyką.