Rynek dojrzewa do MES

Ekonomiści Banku Światowego miało nadzieję, że gospodarka w strefie euro przyspieszy w połowie roku 2013 – według prognozy Banku Światowego, polskie PKB wzrośnie w tym roku o 1 proc. Wiele firm czeka z inwestycjami na poprawę wskaźników makroekonomicznych. Tymczasem to właśnie firmy, które w dobie kryzysu inwestują w innowacje i zaawansowane rozwiązania, stają się bardziej konkurencyjne na rynku polskim i globalnym.

MES na świecie

W dobie „odchudzania produkcji“ poprzez wdrażanie metodologii Lean Manufacturing, niemal niezbędnymi stają się odpowiednie narzędzia informatyczne, pomagające efektywnie zarządzać produkcją oraz analizować jej wydajność, w czym upatruje się spodziewany wzrost popytu na systemy MES.

Na Zachodzie wdrożenie systemu zarządzania produkcją uważane jest za strategiczną inwestycję w firmie

Na Zachodzie wdrożenie systemu zarządzania produkcją uważane jest za strategiczną inwestycję w firmie. Presja na ograniczanie kosztów i czasu produkcji oraz możliwość błyskawicznej adaptacji produkcji do potrzeb rynku skłania światowe zakłady produkcyjne do stosowania takich rozwiązań – wynika z badań AMR Research. Według danych z raportu Aberdeen Report* w grupie firm Best-in-Class*, system zarządzania produkcją w czasie rzeczywistym MES wykorzystuje 38 proc. firm. Wśród powodów, dla których przedsiębiorstwa uwzględnione w Aberdeen Report zainwestowały w system MES, 79 proc. firm na liście potrzeb umieściło redukcję kosztów produkcji. W dalszej kolejności wymieniano standaryzację procesów oraz integrację systemu ERP z produkcją.

MES w Polsce

Analitycy z firmy ASTOR zapytali polskie firmy produkcyjne o inwestycje w systemy informatyczne. Na system MES zdecydowało się 16 proc. wszystkich firm biorących udział w badaniu – wynika z najnowszego raportu ASTOR**. Natomiast wśród ankietowanych z firm obracających ponad 1 mld złotych, tylko 14 proc. nie stosuje oprogramowania do wsparcia zarządzania produkcją. – Na podstawie obserwacji rynku prowadzonych przez firmę ASTOR, można powiedzieć, że głównym czynnikiem powstrzymującym polskie firmy przed implementacją systemu klasy MES jest brak pełnej świadomości o wszystkich możliwościach i sposobach jego pełnego wykorzystania – opowiada Grzegorz Fijałka, Zastępca Dyrektora ASTOR Consulting. – Nadal widać ten brak, mimo iż świadomość ta jest dużo większa niż pięć lat temu. Często również brakuje wiedzy o metodologii przygotowania projektu wdrożenia systemu MES – poczynając od celu i uzasadnienia biznesowego, przez dobór odpowiedniego oprogramowania, aż po miękką część projektu, czyli powiązania informacji, jakie daje MES, ze strategią zarządzania i doskonalenia produkcji. Źle przygotowane założenia i nieodpowiednio dostosowane do skali potrzeb rozwiązanie powodują częstokroć niepotrzebny wzrost szacowanych kosztów wdrożenia, co również wstrzymuje uruchomienie projektu. Uzasadnienie MES nie jest tak intuicyjne, jak zwiększenie mocy produkcyjnych przez np. zakup dodatkowej linii. Dlatego priorytety inwestycyjne często postawione są w innym obszarze. Mimo iż projekty MES średnio zwracają się w okresie od roku do dwóch lat, znam firmy, w których wewnętrzne rozmowy o implementacji toczą się trzeci rok. – dodaje Grzegorz Fijałka.

MES w polskich firmach

Branżą, która wykorzystuje nowoczesne systemy dla produkcji, jest m.in. branża spożywcza. Oprogramowanie MES wspomagało m.in. zarządzanie pakowaniem serków wiejskich w OSM Piątnica. – Na podstawie raportu pokazującego stopień wykorzystania maszyny, szef produkcji jest w stanie wyliczyć rezerwowe moce produkcyjne, a tym samym zwiększyć wydajność linii. (…) Wiedzieliśmy, że jest to możliwe, ale nie sądziliśmy, że poprawa może być aż tak duża. Uspokoiło nas to przy zwiększeniu produkcji, że linia nie będzie ‘wąskim gardłem‘ ograniczającym zdolności produkcyjne. – przekonuje Główny Automatyk zakładu w Piątnicy. Dzięki usprawnieniu procesu pakowania Okręgowa Spółdzielnia Mleczarska Piątnica zwiększyła wskaźnik OEE o 8 proc.

Uzasadnienie MES (w Polsce przyp. red.) nie jest tak intuicyjne, jak zwiększenie mocy produkcyjnych przez np. zakup dodatkowej linii

Głównym celem biznesowym przyświecającym decyzji o implementacji MES producenta zdrowej żywności – GOOD FOOD – było zwiększenie mocy produkcyjnych firmy poprzez wzrost wydajności produkcji i zwiększenie dostępności czasowej linii produkcyjnej. Dzięki wdrożeniu firma zwiększyła wydajność produkcji o 10 proc.

Jeden z największych producentów opakowań dla przemysłu mięsnego – Nomanet – zdecydował się na integrację systemu ERP z MES. W rezultacie firma zyskała automatyczny przepływ między produkcją a sferą finansowo-księgową, dostęp do raportów z poziomu przeglądarki internetowej i wzrost efektywności produkcji.

Dzięki funkcjonalności systemu MES można uzyskać natychmiastowy sygnał zwrotny o stopniu realizacji produkcji, reagować na bieżąco na nieprawidłowości pojawiające się w czasie procesu produkcyjnego. Pozyskane w ten sposób dane z procesu produkcyjnego pozwalają na analizę kluczowych wskaźników wydajności na produkcji i uzyskanie prawdziwego obrazu wykorzystania zdolności produkcyjnych.

Prognozy dla rynku MES w Polsce

Można powiedzieć, że nasz rynek ciągle dojrzewa do MES. W Polsce inwestorzy ciągle z dystansem podchodzą do tego typu inwestycji. Potwierdzają to dane przedstawione w 2010 roku przez Frost & Sullivan. Polska stanowiła w 2009 roku 1,7 proc. przychodów z dostaw MES w skali całego rynku europejskiego (Niemcy – dla porównania – 24 proc.). Prognozy na 2016 zakładają, że udział Polski w rynku europejskim zwiększy się do 2 proc., przy spadku udziału Niemiec do 22,5 proc. – co jest naturalną konsekwencją powolnego nasycenia większości niemieckich zakładów systemami klasy MES – podsumowuje Grzegorz Fijałka.

Definicja systemów klasy MES wprowadzona przez organizację MESA International: “System MES (Manufacturing Execution System) ma na celu dostarczenie informacji, która pozwala na optymalizację operacji produkcyjnych – począwszy od procesu zamówienia, aż do etapu dostarczenia produktów gotowych”.

Jakie są korzyści z wdrożenia MES?

1. wzrost produktywności,
2. skrócenie cyklu produkcyjnego,
3. obniżenie kosztów produkcji nawet o 15%,
4. poprawa jakości produktów,
5. zwiększenie efektywności wykorzystania zdolności produkcyjnych.