Siła wyższa – Niemcy
Niemieckie prawo cywilne nie uznaje wprost siły wyższej jako przesłanki zwalniającej dłużnika z odpowiedzialności, jednakże daje swobodę w kształtowaniu umów, w tym dopuszcza stosowanie tzw. „Klauzuli siły wyższej”.
Klauzule siły wyższej określają warunki dla sytuacji, w których wykonanie umowy będzie niemożliwe z powodu okoliczności niezależnych i będących poza kontrolą stron umowy. Za siłę wyższą uznawane są standardowo klęski żywiołowe. Pandemia koronawirusa może prowadzić jednak do różnych zakłóceń w stosunkach umownych, alogicznych jak w przypadku wystąpienia klęski żywiołowej.
Autorzy niemieckich opracować twierdzą, że zakłócenia mogą wynikać np. z braku wymaganych surowców lub części, zamknięcia granic lub zakładów, a także przeszkody spowodowana przez oficjalne zakazy. W obecnym czasie zalecają również nadanie klauzuli siły wyższej takiej treści, aby obejmowała ona wprost również skutki wywołane epidemią koronawirusa.
W przypadku, gdy umowa nie zawiera klauzuli siły wyższej, odwołuje wprost do przepisów określonych w kodeksie cywilnym (BGB). Jest to o tyle trudniejsze, że niemiecki kodeks cywilny nie statuuje siły wyższej jako przesłanki wyłączającej odpowiedzialność stron umów cywilnoprawnych. Autorzy twierdzą, że jeżeli zawarta umowa nie zawiera żadnych regulacji dotyczących „siły wyższej”, w opisanych powyżej sytuacjach zastosowanie znajdą przepisy kodeksu cywilnego, jak np. § 275 (brak możliwości wykonania umowy), § 286 (opóźnienia w wykonaniu umowy), § 313 BGB (zakłócenie działalności), § 314 BGB (rozwiązanie umowy z ważnego powodu) oraz inne.
W każdym przypadku od stron umowy wymaga się udowodnienia, że wykonanie umowy nie było możliwe z powodu okoliczności niezależnych i będących poza ich kontrolą. W relacjach cywilnoprawnych nie wymaga się, aby okoliczność zwalniająca z odpowiedzialności zawierała element nieprzewidywalności, co rozszerza zakres ustawowego wyłączenia w stosunku do przepisów polskich i francuskich.
