Standardy w zarządzaniu

Systemy mają za zadanie coraz skuteczniejsze i bardziej efektywne wspomaganie zarządzania produkcją wraz z obszarami otoczenia produkcji, w tym z utrzymaniem ruchu oraz systemami informacji o stanie parku maszyn. W działach utrzymania ruchu służą one do zapewnienia ciągłości w działaniu, co w sposób oczywisty wpływa na wskaźniki produkcji.

Integralna część zarządzania

Zakłady produkcyjne dążą do ciągłego doskonalenia przebiegających na ich terenie procesów, uzyskania maksymalnej efektywności działań oraz jakości produktów. Odbywa się to w warunkach przyjaznych pracownikowi.

Takie podejście wymaga obecnie stosowania skutecznych systemów informatycznych umożliwiających jednoczesne gromadzenie wielu informacji, ich przetwarzanie i analizę. Służą do tego zwłaszcza systemy wspomagające podejmowanie decyzji w procesach eksploatacyjnych i pomocniczych klasy CMMS (ang. Computer Aided Maintenance Menagement System). Dostawcy systemów prześcigają się w propozycjach rozwiązań dedykowanych dla poszczególnych dziedzin, gałęzi działalności czy firm. Zagrożeniem dla sprawnego zarządzania jest wybór oprogramowania, które nie spełnia wymagań lub spełnia je w stopniu ograniczonym.

Zagrożeniem dla sprawnego zarządzania jest wybór oprogramowania, które nie spełnia wymagań lub spełnia je w stopniu ograniczonym.

Systemy informatyczne są obecnie integralną częścią procesu zarządzania przedsiębiorstwami, a aktualizowanie ich oprogramowania często jest priorytetem decydującym o przewadze konkurencyjnej. Oprogramowanie wspiera w sposób kompleksowy zarządzanie procesami i ma decydujący wpływ na precyzję decyzji i skuteczność realizacji zadań logistycznych. Umożliwia ponadto tworzenie raportów i zestawień, dzięki którym przedsiębiorstwa dysponują dokładnymi analizami. Fabryki mogą dzięki temu odnotować poprawność procesów, redukować koszty i osiągać zyski. Nowoczesne oprogramowania mają możliwość współdziałania z już wcześniej wdrożonymi innymi systemami i noszą nazwę zintegrowanych.

System Informatyczny Zarządzania

Między innymi z tych powodów systemy informatyczne stanowią jedno z głównych kryteriów oceny wartości każdego przedsiębiorstwa. System informacyjny pozwala na przetwarzanie określonych danych na wejściu i pozyskanie oczekiwanych informacji na wyjściu za pomocą odpowiednich struktur i procedur. Dzięki uzyskanym wynikom podejmowane są odpowiednie decyzje. System informacyjny można rozpatrywać jako wielopoziomową strukturę i element łańcucha decyzyjnego funkcjonujący w systemie zarządzania.

System zarządzania stanowi zbiór zadań, które obejmują pełen cykl procesu zarządzania czyli organizowanie, kontrolowanie, planowanie i podejmowanie decyzji, w tym zarządzanie kadrami.

System Informatyczny Zarządzania (SIZ) jest to modułowo zorganizowany system informatyczny, który obsługuje wszystkie sfery działalności firmy. SIZ stanowi zaawansowane połączenie zasobów ludzkich, procedur, instrukcji, sprzętu i oprogramowania. Do głównych cech takiego systemu zalicza się dużą funkcjonalność w obszarach technicznym i ekonomicznym, elastyczność funkcjonalną i strukturalną oraz możliwość swobodnej implementacji kolejnych modułów.

Zastosowanie SIZ w procesach logistycznych wpływa szczególnie korzystnie na usprawnienie relacji strategicznego znaczenia (z dostawcami i klientami) i dostęp do aktualnych informacji, które są niezbędne do skutecznego zarządzania.

W dużych przedsiębiorstwach czynnikami szczególnie wpływającymi na potrzebę zastosowania systemów gromadzenia danych jest rozszerzająca się struktura organizacyjna i globalizacja działalności przedsiębiorstwa oraz niepewne i zmieniające się otoczenie.

Zastosowanie SIZ w procesach logistycznych wpływa szczególnie korzystnie na usprawnienie relacji strategicznego znaczenia (z dostawcami i klientami) i dostęp do aktualnych informacji, które są niezbędne do skutecznego zarządzania. Przyczynia się również do skrócenia czasu przebiegu informacji między działami przedsiębiorstwa i ułatwienia pracy pracowników na wszystkich szczeblach przedsiębiorstwa.

Rozwój systemów informatycznych

Od momentu, w którym dostrzeżono potrzebę wsparcia zarządzania systemami informatycznymi obserwowany jest ich dynamiczny rozwój (rysunek 2), Stosowanie pakietów wspomagających procesy logistyczne umożliwia przedsiębiorstwu osiąganie lepszych wyników operacyjnych i strategicznych.

Historycznie rzecz ujmując, kolejno były to następujące systemy:

• IC (ang. Inventor Control) – lata 60-te XX wieku – kontrola zapasów magazynowych,
• MRP (ang. Material Requirements Planning) – planowanie potrzeb materiałowych na podstawie harmonogramu produkcji w celu zaplanowania zaopatrzenia w materiały niezbędne do wytwarzania produktów,
• MRP II (ang. Manufacturing Resource Planning) – planowanie zasobów produkcyjnych umożliwiające analizę różnych wariantów planu tych zasobów,
• ERP (ang. Enterprise Resource Planning) – planowanie zasobów przedsiębiorstwa przez rozbudowanie systemu o moduły księgowe, gospodarki środkami trwałymi itp.; systemy klasy ERP posiadają również moduły CRM (ang. Customer Relationship Menagement) służące do zarządzania kontaktami z klientami,
• ERP II (ang. Enterprise Resource Planning) – obecnie stanowią najwyższą formę zintegrowania systemów, wychodząc poza przyjęte organizacyjno-techniczne ramy przedsiębiorstwa i łącząc się z szeroko rozumianym otoczeniem.

W celu optymalizacji procesów w przedsiębiorstwach obecnie stosuje się systemy różnych klas.

MES – ang. Manufacturing Excution System – systemy realizacji produkcji, łączą w sobie technologie informatyczne, specjalistyczne oprogramowania i urządzania peryferyjne, zbierające informacje z wybranych działów przedsiębiorstwa. W procesach wytwarzania systemy MES bazują na informatyce i urządzeniach automatyki, gromadząc informacje ze stanowisk produkcyjnych w czasie rzeczywistym na potrzeby kierowników działów technicznych i biznesowych. Informacje te dotyczą produkcji w toku oraz wydajności pracy maszyn i operatorów, przyczyn planowanych i nieplanowanych przestojów maszyn, oraz innych danych z obszaru strategicznego zarządzania operacyjnego.

Stosowanie pakietów wspomagających procesy logistyczne umożliwia przedsiębiorstwu osiąganie lepszych wyników operacyjnych i strategicznych.

Korzyścią tego rozwiązania jest możliwość dostarczenia natychmiastowej informacji zwrotnej dotyczącej stopnia realizacji produkcji a także możliwość interwencji w przypadku wystąpienia awarii w produkcji. Gromadzone dane można stosować też do tworzenia wskaźników wydajności produkcji. W efekcie uzyskuje się obniżenie kosztów produkcji i eksploatacji maszyn oraz kontrolę przepływu produktów pomiędzy procesami. Stosowane obecnie aplikacje umożliwiają wymianę danych z systemami klasy MRP/ERP w kierunku wertykalnym i horyzontalnym.

EAM – ang. Enterprise Asset Management – systemy służące do zarządzania majątkiem przedsiębiorstwa. Pozwalają one na optymalizację obsługi technicznej i poprawiają efektywność pracy utrzymania ruchu generując wskaźniki KPI (ang. Key Performance Indicators). Wskaźniki te służą do pomiaru i oceny aktualnego stanu procesów. Na tej podstawie istnieją szerokie możliwości porównań i benchmarkingu przedsiębiorstwa, diagnozy i analizy SWOT. KPI pozwalają też na śledzenie i planowanie usprawnień, zmian oraz monitorowanie pracy pracowników. Umożliwiają ponadto analizowanie i raportowanie czynności przeglądowo-remontowych.

Systemy EAM obejmują szerszy zakres funkcjonalny np. zarządzania finansami, magazynem i siłą roboczą.

Takie same funkcje realizowane są też przez systemy klasy ERP (ang. Enterprise Resource Planning – Planowanie Zasobów Przedsiębiorstwa). Korzystanie z dwóch odrębnych aplikacji EAM i ERP bez współdzielenia informacji skutkuje pewnymi trudnościami. W celu uniknięcia takich sytuacji konieczne jest połączenie obu tych systemów.

Systemy EAM mają obecnie dostępne wszystkie cechy narzędzi ,,enterprise’’, w tym niezależność od systemu i sprzętu oraz dostępność z dowolnego miejsca; niezawodność, poufność, bezpieczeństwo i gwarancję spójności danych oraz elastyczność oraz przyjazną, intuicyjną obsługę.

CMMS – ang. Computerised Maintenance Management System – to komputerowo wspomagane systemy zarządzania eksploatacją i utrzymaniem ruchu. Pomysłem i ideą systemów CMMS były zinformatyzowane istniejące tzw. analogowe wersje systemów zarządzania czasem w utrzymaniu ruchu. Wszystkie działania podejmowane przez specjalistów – inżynierów w działach utrzymania ruchu – były, są i będą rozliczane w jednostce czasu dlatego systemy tej klasy umożliwiają przeliczanie eksploatacji bezpośrednio na zysk pieniężny.

Zwykle system taki składa się z modułów umożliwiających kontrolę zleceń pracy (ang. Work Order Control), przeglądy profilaktyczne (ang. Preventive Maintenance), szeroko rozumianą gospodarkę magazynową (ang. Inventory Control), a także ewidencję i historię środków trwałych (ang. Equipment History). Obszary te czynią systemy klasy CMMS interesującym narzędziem codziennego stosowania.

APS – ang. Advanced Planning System (lub też Advanced Planning Scheduling) to od czasu ich powstania nieustannie doskonalone rozwinięcie systemów informatycznych klasy ERP pozwalające na zaawansowane działania optymalizujące wszystkie operacje związane szczególnie z logistyką procesu wytwarzania, zwłaszcza w zakresie planowania w czasie rzeczywistym, oraz różnego rodzaju symulacje procesu. Zwłaszcza ta ostatnia funkcja pozwala na możliwość lepszego przewidywania przyszłości i tym samym, na optymalizację działań.

Systemy APS pozwalają na synchronizację procesów i kolejkowanie działań. W powiązaniu z dostępnością zasobów oraz aktualnie posiadanych materiałów ich stosowanie przekłada się na optymalizację sterowania procesami wytwarzania w takich obszarach, jak np. kontrola zapasów i usuwanie nadwyżek magazynowych, pomoc w procesach produkcyjnych o dużej dynamice zmian czy ostatnio szczególnie często występującym prowadzeniu produkcji skastomizowanej na zamówienie w ramach znajdującego ekonomiczne uzasadnienie indywidualizmu masowego.

APS są systemami wymagającymi stosunkowo długiego czasu implementacji w środowisku, ale są niezwykle użyteczne wszędzie tam, gdzie nie radzą sobie proste systemy oparte na mniej złożonych algorytmach.

Informatyczne systemy komputerowego wspomagania zarządzania logistyką, produkcją i utrzymaniem ruchu są swoistym układem nerwowym każdego przedsiębiorstwa, bez którego egzystencja organizmu gospodarczego stała się niemożliwa.