Strategia paliwowa w transporcie drogowym

Cena paliwa to jedna z tych pozycji kosztowych w transporcie, która nieustannie się zmienia. Ze względu na kraj czy miasto, w którym realizujemy przewozy, ale też z powodu wielu czynników zewnętrznych, na które przedsiębiorca nie ma wpływu. Na co ma więc wpływ? Z pewnością na planowanie tankowań, których dokonuje kierowca w trasie.

Można powiedzieć, że 2022 rok był punktem zwrotnym w podejściu do zakupu paliwa w branży TSL. W końcu w tamtym okresie w Europie ceny płynnego złota były niemal dwukrotnie wyższe niż rok wcześniej.  Po tych wydarzeniach przedsiębiorcy zaczęli zwracać większą uwagę na to, gdzie i kiedy kierowca kupuje paliwo, a także częściej decydują się na przekazanie tego zadania dyspozytorom czy spedytorom. Dlaczego? Ponieważ wyposażeni w technologie są w stanie spojrzeć na dany kurs z szerszej perspektywy i wskazać najbardziej korzystne miejsce i czas na tankowanie. To wszystko składa się na przemyślaną strategię paliwową, która może przynieść firmie od kilku do kilkuset tysięcy złotych oszczędności w skali roku. Co powinniśmy uwzględnić w takim planie? Jak ograniczyć wydatki na paliwo do minimum? Na pytania odpowiadają eksperci Grupy Inelo i Eurowag.

Koszt paliwa jest jednym z największych wydatków firmy przewozowej, sięgającym nawet do 40 proc. wszystkich opłat danego przedsiębiorstwa. Przy zakupie paliwa istotna jest nie tylko jego cena za każdy litr, ale również właściwe planowanie tankowań w poszczególnych krajach i aktywne obserwowanie zmian cen paliw na europejskich rynkach, by świadomie dokonywać trafnych decyzji. Jakie kroki podjąć, by zaoszczędzić na paliwie od kilku do nawet kilkuset tysięcy złotych w skali roku?

Monitoruj ceny paliw na stacjach

Pierwszy krok może wydawać się prosty i oczywisty, ale często jest decydujący w całym procesie. Ceny paliw na stacjach mogą różnić się względem siebie nawet o kilka lub kilkanaście eurocentów, dlatego bardzo ważnym kryterium wyboru jest odpowiednie zaplanowanie miejsc, w których kierowca tankuje pojazd. Przykładowo w Polsce cena za litr diesla kosztuje 1,38 euro, podczas gdy jego cena w Niemczech wynosi już 1,59 euro (aktualizacja na dn. 21.06.2023)  .

– Niebagatelne znaczenie ma to, na jakiej stacji zatrzyma się kierowca, za jaką cenę zatankuje paliwo oraz to, czy bak pojazdu uzupełni o 30 czy 100 litrów, bo w transporcie wszystko robi skalę. Choć 10 eurocentów, czyli około 0,50 gr różnicy w cenie za każdy litr paliwa wydaję się być niedużym obciążeniem dla przewoźnika, to pomnożony przez ilość zatankowanego paliwa, a także liczbę podobnych zdarzeń w miesiącu, może dawać już znaczący, dodatkowy wydatek, którego nie da się tak łatwo zignorować. Z tego względu istotna jest kontrola cen paliw na poszczególnych stacjach na bieżąco za pomocą dedykowanych do tego rozwiązań technologicznych np. aplikacji – mówi Tomasz Czyż, Główny ekspert ds. rozwiązań technologicznych, Grupa Inelo i dodaje, że otrzymaną listę stacji z aktualnymi cenami paliw dyspozytorzy czy spedytorzy mogą zaimportować do systemu telematycznego, a wówczas będą widzieć obecną lokalizację pojazdu w trasie, najbliższe stacje, które kierowca będzie mijał po drodze, a te informacje mogą skorelować z bieżącymi cenami paliw. Wówczas otrzymają oni niezbędny pakiet danych do podjęcia jak najkorzystniejszej decyzji.

Planuj tankowania

Przemyślana strategia paliwowa wymaga od przewoźnika zastanowienia się i podjęcia decyzji, kto tak właściwie będzie zajmował się procesem planowania tankowań. Choć wcześniej to kierowca, będący w trasie, głównie decydował o tym, gdzie uzupełnić paliwo i o ile litrów, to w ostatnim czasie można zauważyć, że ta tendencja się zmienia.

– Zauważalna jest zmiana podejścia przewoźników do planowania zakupu paliwa, którzy zaczynają to zadanie delegować spedytorom lub w większej firmie – dyspozytorom. Osoby zarządzające transporterem mają większy dostęp do nowoczesnych technologii, a dzięki temu mogą od razu zorientować się w sytuacji, gdzie najlepiej byłoby zatankować i taką informację szybko przekazać kierowcy. Jeśli kierowca przebywa w Belgii i do końca nie jest w stanie oszacować, ile litrów powinien zatankować, żeby dojechać do Polski, to spedytor za pomocą systemu GBox może wysłać komunikat o dokładnej liczbie litrów paliwa, niezbędnej na dojazd do celu. Dlaczego jest to takie ważne? Jeśli chcemy zredukować koszty do minimum, to kierowca powinien wracać z jak najmniejszą ilością paliwa do bazy, a zaplanowanie tego nie jest trudne do wdrożenia, ale wymaga pewnej, powtarzalnej strategii i bycia konsekwentnym w podejściu do zakupów paliwa – komentuje Tomasz Czyż z Grupy Inelo.

Nie zapominaj o narzędziach

Warto zaznaczyć, że ciężko byłoby zaplanować właściwą strategię paliwową bez wsparcia odpowiednich technologii do kontroli zużycia paliwa i ograniczania kosztów. Mogłoby to się okazać wręcz niemożliwe do realizacji. W jakie technologie dobrze jest się wyposażyć, aby skutecznie planować tankowania?

Zainwestuj w sondę paliwową

W ostatnim czasie renesans przeżywają sondy paliwowe, które ponownie zaczęły się cieszyć dużym zainteresowaniem wśród przewoźników. Trzeba zaznaczyć, że przestały one być traktowane głównie jako zabezpieczenie przed kradzieżą paliwa, a częściej są wykorzystywane do kontroli jego zużycia.

– Sondy paliwowe pozwalają uzyskać dokładniejsze dane na temat poboru paliwa w obu zbiornikach niż te, które możemy otrzymać na podstawie informacji z szyny CAN pojazdu i wskazaniach pływaka w jednym zbiorniku paliwa. Warto tutaj zaznaczyć, że sondy paliwowe są dość precyzyjne, ponieważ mówimy o dokładności 2-3 proc. maksymalnego błędu pomiarowego, co z pewnością przełoży się na możliwość podejmowania bardziej świadomych decyzji w zakresie planowania tankowań. Więcej na ten temat można posłuchać na naszym ostatnim webinarze, który jest cały czas dostępny na stronie Inelo, w zakładce wydarzenia: https://inelo.pl/wydarzenia/ – zaznacza ekspert Grupy Inelo.

Skorzystaj z bezgotówkowych płatności

Karty paliwowe pozwalają zaoszczędzić przewoźnikom na paliwie czy na dodatkowych usługach związanych np. z serwisowaniem pojazdu. Dodatkowo firmom przewozowym znacznie ułatwiają monitorowanie wydatków związanych z zakupem paliwa dla całej floty.

Jednym z podstawowych zalet kart paliwowych jest ograniczanie kosztów przedsiębiorstwa za pomocą oferowanych zniżek na paliwo. Mogą one dostarczyć znacznych oszczędności, które zależą m.in. od wielkości posiadanej floty.

– Wysokość dostępnych zniżek na paliwo jest zróżnicowana i zależna m.in. od kraju, wyboru stacji, wielkości floty czy ilości tankowanego paliwa, ale zazwyczaj waha się w granicach 20-30 gr. na litr paliwa. Jeżeli posiadamy flotę kilkunastu pojazdów, wówczas skala oszczędności może wynieść od kilku do nawet kilkunastu tysięcy złotych. Warto również dodać, że tańsze paliwo to nie jedyna korzyść, wynikająca ze stosowania kart paliwowych w firmie transportowej. Dostawcy oferują rabaty również na inne usługi związane z branżą TSL, takie jak naprawę i mycie pojazdów ciężarowych, czyszczenie zbiorników czy parkowanie – komentuje Radosław Tatarski, VP of Sales Operations & PMI, Grupa Eurowag

Kontrola wydatków na paliwo

Dzięki temu, że osoby zarządzające transportem otrzymują zestawienie wszystkich transakcji za cały okres rozliczeniowy na jednym dokumencie, to mogą efektywniej kontrolować wszystkie wydatki za paliwo dla całej floty niezależnie od rodzaju zakupionego paliwa czy miejsca tankowania.

– Decydując się na wybór dostawcy kart paliwowych, warto zwrócić uwagę na to, czy oferuje on funkcje raportowania w czasie rzeczywistym. Takie rozwiązanie jest niezwykle przydatne w przedsiębiorstwie transportowym, ponieważ pozwala pracownikom reagować na bieżąco w sytuacji, gdy zauważą oni rozbieżności w płatnościach. Bardzo ważnym aspektem jest również możliwość nałożenia na kartę paliwową pewnych ograniczeń. Przewoźnicy czy spedytorzy mogą ustalić miesięczny limit wydatków dla danej karty, który dla każdego klienta jest sprawą indywidualną i ustalaną wedle potrzeb firmy, a takie działanie może zapobiec nieautoryzowanemu tankowaniu, a nawet kradzieży – mówi Radosław Tatarski, Grupa Eurowag.

Co ma wspólnego TMS i telematyka z oszczędzaniem paliwa?

Systemy klasy TMS pozwalają na zaimportowanie danych dotyczących zakupów paliwa z kart paliwowych, zbiornika na bazie, jak i z systemów telematycznych, co znacząco ułatwia kontrolę zużycia oleju napędowego.

–  Spedytor konieczność zatankowania może uwzględnić w formie zadania, które kierowca otrzyma w aplikacji lub komputerze pokładowym umieszczonym w pojeździe. Wówczas kierowca musi zaraportować osobie zarządzającej transportem, że wywiązał się z realizacji tego zadania np. poprzez system telematyczny, co oznacza, że spedytor w czasie rzeczywistym będzie wiedział o tankowaniu zanim dostanie fakturę od wybranego operatora karty paliwowej. W systemach klasy TMS otrzymane dane od kierowcy spedytorzy mogą porównywać z raportami z plików kart paliwowych, które zazwyczaj mogą być trudne w odbiorze, ponieważ zawierają płatności za opłaty drogowe i inne koszty. Należy jednak pamiętać o tym, że dane za tankowania powinny być odpowiednio skonfigurowane w systemie. Plik powinien być w poprawnym formacie, aby system automatycznie przyporządkował tankowania do właściwego pojazdu, a dzięki temu możemy podglądać rentowność przejazdów w danym miesiącu – podsumowuje Tomasz Czyż.

Komentarz

W dzisiejszych czasach, w obliczu wzrastającej potrzeby optymalizacji zużycia paliwa w dziedzinie transportu drogowego, strategia paliwowa odgrywa kluczową rolę w osiąganiu efektywności operacyjnej oraz redukcji negatywnego wpływu na środowisko.  Współczesne rozwiązania telematyczne oferują szerokie możliwości w zakresie planowania i optymalizacji kosztów paliwa, zarówno w zakresie kosztów zakupu, zużycia, monitorowania poziomu czy kontrolowania ewentualnych nieuczciwych zachowań.

Począwszy od kosztów zakupu – firmy transportowe często korzystają z sieci wybranych stacji paliw, o preferencyjnych cenach paliwa. Lista taka może być zaimportowana do systemu telematycznego.

Dzięki temu dyspozytorzy, posiadając informacje o poziomie paliwa w samochodzie, jego średnim zużyciu, mogą przewidzieć zasięg pojazdu i zaplanować tankowanie w miejscach i krajach gdzie ceny paliwa będą najbardziej korzystne. Kierowcy dysponujący systemami telematycznymi wyposażonymi w nawigacje, mając dostęp do preferowanej sieci stacji paliw mogą również odnaleźć najbliższą lub optymalną dla realizowanej trasy.

Drugim niezwykle istotnym aspektem optymalizacji kosztów paliwa są systemy analizy stylu jazdy. Przykładem może być system Performance Portal będący składową telematyki Trimble. System analizuje wiele parametrów jazdy mających bezpośredni wpływ nie tylko na zużycie paliwa, emisję CO₂, ale także na zużycie elementów eksploatacyjnych samochodu oraz na bezpieczeństwo. Styl jazdy podlega ocenie punktowej, klasyfikuje kierowców wg zadanych kryteriów, premiując najlepszych, a dla tych z gorszymi wynikami dysponuje modułem szkoleniowym. Dostęp do wyników oceny stylu jazdy ma również kierowca, program automatycznie przekazuje mu informacje zwrotne i daje odpowiednie wskazówki, co powinien w swoim stylu jazdy zmienić.

Kolejnym bardzo istotnym rozwiązaniem dostarczanym przez Trimble jest system Video Intelligence – wszechstronne rozwiązanie kamer, które można skierować m.in. w stronę zbiorników paliwa i rejestrować ewentualne próby kradzieży. System potrafi na podstawie zmiany poziomu paliwa automatycznie wysłać nagranie na serwer, dzięki czemu osoby po stronie biurowej mogą mieć natychmiast zobaczyć zarejestrowany materiał video.

Do w/w rozwiązań dochodzą również inne systemy jak monitorowanie poziomu paliwa przy użyciu sond paliwowych, instalowanie fizycznych zabezpieczeń wlewów czy monitorowanie otwarcia korków paliwa w nieautoryzowanych miejscach.

Podsumowując, strategia paliwowa w transporcie drogowym staje się nieodłącznym elementem zrównoważonego rozwoju tego sektora. Wykorzystanie narzędzi oferowanych przez zaawansowane systemy telematycznne przyczynia się do skuteczniejszego wdrażania strategii, generując oszczędności paliwa, redukcję kosztów operacyjnych, wzrost bezpieczeństwa oraz pozytywny wpływ na środowisko.

Artykuł ukazał się w czasopiśmie Eurologistics 3/3023