Sukces w przewozach intermodalnych

Istnieje jednak duża grupa klientów, którzy nadal nie odkryli korzyści tej gałęzi transportu, a głównym czynnikiem odstraszającym ich od korzystania z przewozów intermodalnych jest wysoka cena. Zatem, co trzeba uczynić, aby transport intermodalny był możliwy wewnątrz kraju i jakie warunki należy spełnić, aby to się udało?

Multimodalny czy intermodalny

Transport intermodalny bardzo często określa się zamiennie multimodalny lub kombinowany. Tymczasem każde z tych pojęć dotyczy osobnego typu transportu. Warto więc wyjaśnić wszystkie te pojęcia, aby nie było wątpliwości, co to jest transport intermodalny. Zgodnie z terminologią Europejskiej Komisji Gospodarczej ONZ, Europejskiej Konferencji Ministrów Transportu oraz Komisji Europejskiej, nadrzędnym pojęciem jest transport multimodalny, czyli taki, który realizowany jest przy użyciu co najmniej dwóch gałęzi transportu. Przewożąc towar w głównej mierze drogą kolejową, żeglugą śródlądową lub morską, a krótki odcinek początkowy i/lub końcowy wykonując transportem samochodowym – realizujemy transport kombinowany. Jeśli przy tym wykorzystuje się te same jednostki ładunkowe np. kontenery lub nadwozia wymienne, powstanie transport intermodalny.

Transport intermodalny w Polsce

W roku 2014 w portach polskich przeładowano 2,16 mln TEU. W tym samym roku koleją przewieziono 1,11 mln TEU. Transport intermodalny w Polsce realizowany jest głównie w komunikacji międzynarodowej, gdyż zaledwie 28% ładunków przewożonych jest wewnątrz kraju. 70% wszystkich przewożonych kontenerów stanowią kontenery ładowne, a zatem 30% to potencjał do wykorzystania w transporcie krajowym ładunków.

Koszty obsługi kontenera na terminalu potrafią niejednokrotnie przewyższyć koszty transportu kolejowego

Transport intermodalny w Polsce coraz częściej realizowany jest przy wykorzystaniu połączeń kolejowych. Najwięcej kontenerów przewożonych jest w relacjach porty morskie – terminale kolejowe wewnątrz kraju. Połączenia te charakteryzuje duża częstotliwość odjazdów oraz porównywalny z transportem drogowym czas tranzytu. Na tych trasach przewożone są kontenery morskie 20’ i 40’, które dodatkowo skomunikowane są z serwisami morskimi. Osobną grupę stanowią połączenia pomiędzy terminalami kolejowymi. Na tych trasach dowożone są kontenery z głębi kraju do hubów, które zasilają główne połączenia kolejowe do portów morskich. Klienci nie mogą w tym przypadku liczyć na tak częste terminy odjazdów, jak to się dzieje dla połączeń „portowych”.

Zasadność ekonomiczna transportu intermodalnego rozpoczyna się na odcinkach kolejowych dłuższych niż 300 km

Coraz szybciej rozwijającą się grupą połączeń są połączenia kolejowe w relacji wschód–zachód. Operatorzy intermodalni stwarzają swoim klientom możliwość przewozu na swoich pociągach ładunków nie tylko do portów zachodnioeuropejskich, ale również do terminali kolejowych w głębi lądu. Dodatkowo dzięki zaangażowaniu specjalistycznego taboru kolejowego oferują przewozy kontenerów 45’ PW oraz naczep drogowych. Takie rozwiązania stanowią alternatywę dla konwencjonalnego transportu drogowego ładunków i doskonale wpisują się w politykę Unii Europejskiej, która zakłada przenoszenie coraz większego wolumenu ładunków z dróg na inne środki transportu, w tym kolej. Cieszą się one w Polsce coraz większym zainteresowaniem, co wyraźnie widać w statystykach ilości przewożonych jednostek transportowych.

Intermodal to złożony proces

Aby zrozumieć złożoność tematu transportu intermodalnego, należy przyjrzeć się ścieżce, jaką przebywa kontener. W klasycznym przykładzie operacja rozpoczyna się od pobrania próżnego kontenera z terminala kolejowego i podstawienia go – za pośrednictwem transportu drogowego – do magazynu pod załadunek. Po przewiezieniu go z powrotem na terminal kontener ładowany jest na pociąg, który przewozi go do innego terminala, skąd kontener jest przejmowany i ponownie – przy pomocy transportu drogowego – podstawiany pod rozładunek w magazynie docelowym. Po rozładowaniu próżny kontener trafia na terminal kontenerowy. Wszystko wydaje się proste, gdyby nie koszty związane z tymi operacjami. Nie dotyczą one tylko opłat za transport drogowy i kolejowy, ale również kosztów operacji przeładunkowych na terminalach kolejowych (3 per terminal) oraz opłat pick up i drop off stosowanych przez armatorów, czyli właścicieli kontenerów. Te ostatnie wiążą się z pokryciem kosztów ewentualnego przewozu próżnych kontenerów z terminali kolejowych do portów. Koszty obsługi kontenera na terminalu potrafią niejednokrotnie przewyższyć koszty transportu kolejowego, który – jak mogłoby się wydawać – powinien stanowić największą część kosztów. Jeśli więc transport intermodalny zostanie przeprowadzony w nieumiejętny sposób, wszystkie te koszty będą musiały zostać pokryte przez klienta.

Ekonomi intermodalu

W związku z tym, jakie aspekty należy uwzględnić, aby transport intermodalny był ekonomicznie optymalny? W pierwszej kolejności warto zastanowić się, czy na trasie, która nas interesuje – transport intermodalny rzeczywiście zda egzamin. Analizy wskazują bowiem, że zasadność ekonomiczna transportu intermodalnego rozpoczyna się na odcinkach kolejowych dłuższych niż 300 km. Czas tranzytu na takim dystansie wynosi ok. 18 godzin, a dodając do tego czas potrzebny na operacje terminalowe i dowóz kontenera pod wskazany adres, można przekroczyć już czas o dobę. A zatem określenie optymalnego czasu dostawy ma zasadnicze znaczenie. Duże znaczenie ma również położenie terminala kontenerowego, z którego zamierza się skorzystać. Czas potrzebny na dotarcie do terminala znajduje bezpośrednie przełożenie na stawkę transportu, która w przypadku terminali położonych w centrum miasta nie zawsze odzwierciedla rzeczywiste koszty związane z obsługą transportu.

Im większe zaangażowanie klienta i operatora w realizację projektu transportu intermodalnego, tym większe prawdopodobieństwo, że zakończy się on sukcesem

Wszystkie te aspekty są często niezależne od klienta i nie zawsze ma on dostęp do takich informacji jeszcze przed realizacją transportu. Zawsze jednak klient ma wpływ na komunikację ze swoim operatorem intermodalnym. Im większe zaangażowanie klienta i operatora w realizację projektu transportu intermodalnego, tym większe prawdopodobieństwo, że zakończy się on sukcesem. Obopólna analiza potrzeb i ich zrozumienie są przy tym bardzo pomocne. Transport intermodalny jest na tyle złożonym procesem, że wymaga zaangażowania obu stron. Potrzebna jest do tego pełna wymiana informacji. Podejmując ten wysiłek zwiększamy prawdopodobieństwo sukcesu.