Test – Scania R440 XPI Topline Euro 5 EGR – wytrwałość opłacają się

Układ napędowy. Nowe pojazdy znajdują się w grupie modeli o pojemności skokowej od 11,7 l do 12,7 l. Proponowane cztery wielkości mocy silnika: 360, 400, 440, 480 KM. Wartości te są osiągane przy 1900 obr./min, a korzystne rozmiary pojazdu pozwalają kierowcy na dysponowanie już prawie 98 proc. tej mocy. Silniki są dostosowane do ekologicznych norm Euro5 dzięki systemowi EGR.

Duże znaczenie liczb
Pomówmy o najważniejszym, czyli o wartościach maksymalnego momentu obrotowego, które przedstawiają się następująco: 1900, 2100, 2300 i 2500 Nm. Ostatnia wartość uzyskana w modelu R480 jest podobna do tej z silnika V8 o mocy 500 KM, który jest w wersji (tymczasowo) SCR. Dla porównania testowany właśnie model R440 posiada 220 Nm więcej niż jego poprzednik R420 w wersji Euro4. Ta tendencja wzrostowa względem mocy silnika i maksymalnego momentu obrotowego potwierdza się również w modelu R480, który oferuje 250 Nm więcej niż poprzednia wersja 480 Euro4. Zmiany tego typu w zakresie prędkości obrotowej silnika, niosą ze sobą nowe wartości od 1000 do 1300 obr./min, czyli nie jak w poprzednim modelu od 1100 do 1400 obr./min. Wszystko zmierza więc do zmniejszenia zużycia paliwa. Na etapie konstrukcyjnym pojazdu można wyodrębnić trzy filary jego budowy: system elektronicznego wtrysku, turbo przy zmiennej geometrii i system EGR na dwóch poziomach.
W kwestii bezpieczeństwa należy powiedzieć, że hamulec na wydechu poprawił swoje wyniki z 247 kW (360 KM) na 262 kW (356 KM), cały czas przy prędkości obrotowej 2400 obr./min. Hamulec ten jest idealnie uzupełniany przez spowalniacz o dużo większej mocy, co pozwala na zahamowanie w każdej sytuacji bez konieczności użycia hamulca klasycznego.
W dziale nowych technologii na usługi kierowcy oprócz ESP, systemu LDW (ostrzeżenie o zmianie nawierzchni), ACC (Cruise Control Adaptatif) oddano tym razem TPM (Tyre Pressure Monitor – system kontroli ciśnienia w oponach). Jak jego nazwa wskazuje, każda różnica w ciśnieniu opon podnosi alarm na tablicy rozdzielczej. A jak wiemy prawidłowe ciśnienie w oponach jest niezwykle ważne dla bezpieczeństwa i poziomu zużycia paliwa.

Majestatyczny Topline
Ergonomia i komfort. Do środka wchodzi się po trzech stałych stopniach, przy czym należy uważać na niewielkie wycięcie w trzecim stopniu. Miejsce pracy kierowcy i tablica rozdzielcza Scanii od dawna są jej wizytówką, a w związku z tym, oprócz centralnego wyświetlacza, niewiele się tutaj pojawiło zmian. Sam wyświetlacz natomiast jest teraz doskonale czytelny w każdym momencie, nawet jeśli słońce świeci z lewego boku kierowcy.
Wiele informacji można otrzymać za pośrednictwem menu, do którego dostęp jest za pośrednictwem przycisków w kierownicy. Uzupełniają się one idealnie z przyciskami z automatycznej skrzyni biegów, które są umieszczone po prawej stronie kierownicy (Scania była prekursorem w tej dziedzinie). Regulacja kierownicy odbywa się na swój sposób za pomocą przycisku umieszczonego wzdłuż układu kierowniczego.
Ustawienia podłokietników są wystarczające ale nic poza tym, docenić należy w szczególności platformę umieszczoną wokół centralnej konsoli wyposażoną w matę antypoślizgową z uniesionym bokiem z jednej strony. Pod spodem jest jeszcze jedna półka do dyspozycji, można na niej umieścić różne rzeczy. Składana podkładka przed fotelem kierowcy pozwala na przykład na zjedzenie posiłku na siedząco, ale nie da się jej umieścić przed kierownicą. Również praktyczna półka na dokumenty umieszczona jest nad kierowcą i daje szybki i łatwy dostęp do dokumentów pojazdu.
Rozdział ten można zakończyć podkreślając wysoką jakość produkcji i wykończenia wnętrza, co niezmiennie podkreśla reputację szwedzkiej marki. Niezaprzeczalny sukces kabiny Highline pozwala prawie zapomnieć o istnieniu wersji Topline na szczycie gamy. Różnica polega oczywiście na wysokości wnętrza, które wzrosło z 1900 mm do 2220 mm.  Można nawet mówić o wysokości 2230 mm jeśli weźmiemy pod uwagę miejsca, w których nie ma tunelu silnika. Poza szerszą przestrzenią życiową ta różnica jest przede wszystkim wykorzystana, aby zwiększyć zakres ustawień poręczy, w szczególności nad przednią szybą.
Zamykane szafki zastąpiły wreszcie otwartą półkę, która dawała mniej możliwości schowania czegokolwiek. Rozwiązanie takie jest możliwe od kiedy kuszetka zajęła swoje główne miejsce za fotelem kierowcy. Górna kuszetka, tym razem dobrze widoczna, może zostać zastąpiona przez rządek szafek, bardzo przydatnych do schowania różnego rodzaju rzeczy, które kierowca może potrzebować na długich trasach.
Miejsce na odpoczynek i to nie jest żadna nowość, jest cały czas drugą (gorszą) stroną medalu idealnego miejsca pracy kierowcy, a to za sprawą maksymalnego odsunięcia fotela kierowcy. Dolna kuszetka, która w oczekiwaniu na nowe, lepsze rozwiązania, dostała tylko nowy, grubszy materac, wymaga kilku przygotowań zanim będzie gotowa do użycia (przesunięcie do przodu foteli i wysunięcie jednej ze składanych części łóżka). Rozmiary tej kuszetki wynoszą 2050/1960 mm x 800, natomiast górna nie jest już tak szeroka i mierzy 700 mm, ale jest za to zbudowana z jednej całości i przez to jest wygodniejsza.
Rodzynkiem w tym dziale są nowe zewnętrzne bagażniki, które są większe i szerzej otwierane: 600 mm x 376 mm. Klienci wreszcie doczekali się hojnych rozmiarów schowków a ich konstruktorzy natychmiast trafili na listę najlepszych pod tym względem.

Wysokie parametry
Parametry i zużycie paliwa. Oczekiwanie na przeprowadzenie testu z nowym silnikiem Euro 5 EGR wywołało wiele wątpliwości i każdy z niecierpliwością czekał na rezultaty. Model R480 testowany w zeszłym roku uzyskał doskonały rezultat czasowy i to w bardzo dobrym stylu. Wynik 29,34 l (pomniejszony do 28,58 l jeśli usuniemy 10 litrów paliwa AdBlue tylko teoretycznie niezbędnego dla systemu SCR a w tym przypadku kompletnie niezużytego) ma prawo zadziwić.  Do tego należy zaznaczyć, że średnia prędkość była więcej niż dobra: 85,33 km/godz. Tym razem model R440 nie tylko obronił swoją pozycje, ale jeszcze uzyskał naprawdę dobry wynik: 29,83 l/100 km (29,16 po wycofaniu paliwa AdBlue) przy większej prędkości przelotowej: 86,23 km/godz. Obydwa rezultaty należy oczywiście porównać i znaleźć autora tego sukcesu czyli nową pompę wtrysku XPI. Wydaje się, że ta nowa metoda sprawdza się, ponieważ są to najlepsze wyniki tej marki jakie kiedykolwiek udało się uzyskać podczas testów.

Wrażenie podczas jazdy. Moment, w którym kierowca siada za kierownicą Scanii musi być niewątpliwie dużym przeżyciem dla niego. Przed wyruszeniem w trasę, jeśli kierowca uważa za stosowne założyć pasy bezpieczeństwa (jest to istotnie doskonały moment na ten skąd inąd konieczny ruch) musi najpierw uruchomić silnik, gdyż bez tego pasy pozostają zablokowane ! Istotnie niezaprzeczalna ciekawostka.
Następnie, po uprzednim włączeniu silnika cichy dźwięk (dyskretny przypominacz) przypomina kierowcy o konieczności wciśnięcia pedału sprzęgła, gdyż bez tego manewru nie ruszy z miejsca. Scania jest jedyną marką, która obecnie proponuje takie rozwiązanie we wszystkich swoich pojazdach wyposażonych w automatyczna skrzynie biegów Opticruise. Obecność tego pedału zawsze rodzi dyskusje. Zwolennicy przekonują, że jest on bardzo przydatny w konkretnych przypadkach, kiedy kierowca wykonuje bardziej delikatne i wymagające precyzji manewry. Jednakże, należy uczciwie stwierdzić, że w przypadku kiedy kierowca nie znajduje się na autostradzie, wielce denerwująca jest konieczność wciskania pedału sprzęgła przy każdorazowym ruszaniu, a w szczególności podczas całkowitego zahamowania pojazdu. Niestety w przypadku zignorowania tego ruchu można spodziewać się niemiłej niespodzianki. Faktem jest, że w modelach przeznaczonych do pracy na krótkich dystansach, klient może wybrać wersję z lub bez tego pedału. Bardziej udoskonalony model skrzyni biegów Opticruise powinien, logicznie myśląc, pojawić się za jakiś czas, po to aby użycie pedału sprzęgła nie było obligatoryjne.
Komfort jazdy w modelu R440 jest doskonały, a jednym z mocnych punktów jest niewątpliwie wspaniałe wyciszenie pojazdu uzyskane dzięki podwójnej grubości bocznych szyb. Skrzynia biegów Opticruise może rywalizować z najlepszymi. Dzięki przedłużonemu działaniu spowalniacz idealnie uzupełnia się z hamulcem silnikowym, który sam w sobie jest trochę za słaby do samodzielnego zatrzymywania pojazdu. Całościowe parametry są więcej niż wystarczające do funkcjonowania tego systemu, a to za sprawą przycisków w kierownicy, dźwigni zmiany biegów umieszczonej po prawej stronie, czy wreszcie pedału hamulcowego. Podsumowując, jego ciche działanie w pełni zasługuje na pochwałę.
Jeśli chodzi o wygody przewidziane w kabinie, w skład których wchodzi ekran Interactor, kierowca musi aktualnie zadowolić się wersją 500, gdyż wersja 600 jeszcze nie istnieje. Oferując z pewnością mniej możliwości (koniec z oglądaniem telewizji i filmów na DVD) jest w zamian bardziej przystępny cenowo, dla tego kierowcy, który chciałby dołączyć do wyposażenia swojego pojazdu ten kosztowny przyrząd.

Wiatr w żagle

Podsumowanie. Scania dostała wiatr w żagle. Pomijając kwestię 40 świec w silniku V8 (1969-2009), wyczyn jakim było wygranie zakładu Euro 5 z systemem EGR okupiony był ciężką pracą konstruktorów. Silnik XPI dwukrotnie już udowodnił, że wspaniale funkcjonuje zwłaszcza jeśli chodzi o zużycie paliwa.

Bilans liczbowy   

Odcinek      Średnia prędkość       Średnie zużycie paliwa           Rezultat ekonomiczny

km             km/h                       l/100 km 
174,9         87,32                       27,25                                  3,204
196,3         86,82                       30,46                                  2,850
205,7         86,01                       31,00                                  2,775
172,6         84,70                       30,43                                  2,783
Razem:

749,5           86,23                               29,16                                             2,975

Rezultaty poprzednich testów
Marka/Model                                  Prędkość    Zużycie paliwa       Iloraz ekonomiczny

                                                    km/h         l/100 km
Renault Magnum 460 – Euro5          85,33         28,84                   2 847
Mercedes Actros 1844 – Euro5          84,09         28,81                   2 919
DAF XF105 460 – Euro5                   84,11         30,52                   2 756
Volvo FH 480 – Euro5                      82,79         29,90                   2 768
Iveco Stralis AS3 450 – Euro5           82,78         29,12                   2 843
Scania R480 Highline – Euro5           85,33         29,34                   2 908
Iveco Stralis AS3 500 – Euro5           86,36        29,76                   2 902

                                           
Opis techniczny

Silnik
Typ                                                   DC 13 10
Poziom Euro                                       Euro 5 EGR
Konfiguracja podwozia                         6 cylindrowy rzędowy
Wtrysk                                              Scania XPI/wysokie ciśnienie
Średnica cylindra x moment obrotowy    130 x 160 mm
Pojemność skokowa                            12.700 cm sześc.
Kompresja                                         17 : 1
Maksymalna moc                               440 KM
Przy prędkości obr. silnika                   1.900 obr./min.
Maksymalny moment obrotowy            2.300 Nm
Przy prędkości obr. silnika                   1.000-1.300 obr/min
Elektryczność
Napięcie robocze                                24 V
Baterie                                              2 x 12v/ 220 Ag
Alternator                                          28 V/ 80 A
Rozrusznik                                        6,2 kW
Sprzęgło
Typ                                                  jednotarczowy suchy
Charakterystyka                                manualna, pneumatyczna
Średnica                                           430 mm
Skrzynia biegów
Typ                                                 Opticruise GRS 905 R
Biegi                                               12 + 2
Redukcja pierwszego biegu                11,32
Redukcja wyższego biegu                    1,00
Redukcja wstecznego biegu                14,77
Oś przednia
Typ                                                  Scania AM740
Kąt obrotu                                        48°
Nośność                                           7.500 kg
Oś tylna
Typ                                                  R 780
Redukcja                                          2,71
Nośność                                           11.500 kg
Układ kierowniczy
Charakterystyka                                ZF 8098
Średnica kierownicy                           450 mm
Zawieszenie
Charakterystyka przednia                   resory na listwach parabolicznych
Charakterystyka tylna                        pneumatyczne na 4 miechy powietrza
Hamulce   
Charakterystyka                                Tarczowe wentylowane
Hamulec bezpieczeństwa                    ABS/EBS/ESP + Scania Retarder
Hamulec ręczny                                 resory/4 koła
Hamulec silnika                                 262 kW/2.400 obr./min.   
Koła i opony
Rozmiar wieńcy koła (rozmiar felg)      Alcoa 22,5 x 9,00
Rozmiar opon                                   315/80 R22,5
Kabina
Typ                                                 CR19 TL (Topliwe)
Zawieszenie                                     powietrzne: 4 poduszki
Fotel kierowcy                                   luksusowy
Podstawowe wyposażenie
ACC + TPM + LDW + komputer pokładowy Interactor, lodówka 500

Rozmiary i waga ciągnika
Ciężar według ustawienia biegów         7.390 kg
DMC                                               44.000 kg
Długość                                            6.000 mm
Rozstaw osi kół                                 3.700 mm
Szerokość                                         2.550 mm
Wysokość                                         3.890 mm
Szerokość użytkowa                           2.130 mm
Wysokość użytkowa                           2.230/2220 mm
Szerokość użytkowa schodów              410/400/390/270 mm
Kuszetka dolna                                 2.050/1.960 x 800/700 mm
Kuszetka górna                                 2.000 x 700 mm
Ustawienia                                        7.191