Transportem po Europie: Portugalia, Andora

 Portugalia

Jednym z interesujących aspektów portugalskiego systemu transportowego jest sposób działania tamtejszego zarządu dróg. Instytucja, która w 2007 roku została przekształcona w spółkę akcyjną z przedsiębiorstwa publicznego Estradas de Portugal E.P.E umieszcza na swojej głównej stronie internetowej mapy z bieżącą informacją drogową. W ramach Stowarzyszenia dla Bezpieczeństwa Drogowego (Prevenção Rodoviária Portuguesa) udostępnia też witrynę „Symulatory prędkości” (http://www.velocidade.prp.pt) z mini-programem pokazującym drogę hamowania w zależności od prędkości, czasu reakcji kierowcy i warunków atmosferycznych oraz grą-quizem dotyczącym obowiązujących ograniczeń[1].

Obszar zabudowany

Na uwagę zasługują ograniczenia na obszarze zabudowanym. Kierowców samochodów osobowych i pojazdów ciężarowych obowiązuje standardowe 50 km/h. Limit ten zmniejszono jednak do 40 km/h między innymi dla „ciężkich samochodów towarowych z przyczepą” i quadów. Pojazdy osobowe i towarowe podzielono na lekkie i ciężkie. Powstały z tego następujące kategorie:

• Lekkie samochody osobowe i „mieszane”, czyli osobowo-towarowe (Automóveis ligeiros de passageiros e mistos),
• Lekkie samochody towarowe (Automóveis ligeiros de mercadorias),
• Ciężkie samochody osobowe (Automóveis pesados de passageiros),
• Ciężkie samochody towarowe (Automóveis pesados de mercadorias).

W każdej z tych kategorii zdefiniowano ograniczenia dla pojazdu z przyczepą (com reboque) i bez przyczepy (sem reboque), przy czym w ciężkich samochodach towarowych naczepa nie jest traktowana jak przyczepa.

Autostrady i nie tylko Na autostradach lekkie pojazdy towarowe mogą poruszać się z prędkością 110 km/h lub, ciągnąc przyczepę 90 km/h. Kierowców ciężkich aut towarowych obowiązują limity 90 km/h (z przyczepą 80 km/h). Na drogach zarezerwowanych dla samochodów i motocykli, lekkie auta towarowe bez przyczepy mogą osiągać 100 km/h (z przyczepą 80 km/h). Dla samochodów ciężkich limity wynoszą odpowiednio 80 i 70 km/h. Na pozostałych drogach publicznych, niezależnie od masy środka lokomocji/transportu, ograniczenia wynoszą 80 km/h dla pojazdów towarowych bez przyczepy oraz 70 km/h dla tych z przyczepą.

Lekkie i ciężkie

Podstawowym pytaniem pozostaje jednak to, jak dokładnie wygląda podział samochodów na „lekkie” i „ciężkie”[2]. Pojazdy ciężkie to takie, których „masa brutto” przekracza 3,5 t lub z maksymalną liczbą przewożonych osób (wliczając kierowcę) większą niż dziewięć. W „Código Da Estrada” (Kodeksie drogowym) nie występują regulacje dotyczące opon zimowych. Znalazł się w nim natomiast wymóg, by pojazd wraz z ładunkiem nie przekraczał 4 m wysokości[3].

Niebezpieczne Rozporządzenie

Pozostałe limity określono w Rozporządzeniu ustalającym maksymalne dopuszczalne masy i wymiary dla pojazdów[4] zmienionym poprzez Dekret z mocą ustawy nr 133/2014 z 5 września 2014. Główną modyfikacją było zwiększenie limitu DMC pojazdów mających pięć lub więcej osi do 60 t. Spotkało się to z krytyką w sąsiedniej Hiszpanii jak i w samej Portugalii. Negatywną opinię wystosowały wspólnie hiszpańska Narodowa Federacja Stowarzyszeń Przewoźników (FENADISMER- Federación Nacional de Asociaciones de Transporte de España) i Narodowe Stowarzyszenie Przewoźników Portugalskich (ANTP – Associação Nacional das Transportadoras Portuguesas).

Obie organizacje uznały nowe Rozporządzenie za niekorzystne dla bezpieczeństwa ruchu drogowego i sprzeczne z europejskimi Dyrektywami dotyczącymi wymogów technicznych dla pojazdów. Za szczególnie niepokojący uznano fakt, że, jak łatwo wyliczyć dzieląc 60 ton na pięć osi, nacisk na oś pojazdu może sięgać 12 ton. Korzystanie z zespołu pojazdów o takich właściwościach dozwolone jest w przypadku przewozu wytworów przemysłu drzewno-papierniczego, ceramiki, rud i wyrobów stalowych, niektórych produktów żywnościowych, wina oraz kontenerów ISO. Niektóre wyroby można transportować takimi zespołami tylko w okresach kampanii rolniczych.

Pociąg turystyczny

Podobnie jak w prawie hiszpańskim, także i w portugalskim, bezpośrednio zdefiniowano ograniczenia masy dla zespołów pojazdów nieopisanych w Dyrektywie 96/53/WE. Trzyosiowe zespoły składające się z pojazdu i naczepy mogą osiągać DMC do 29 t a czteroosiowe – do 38 t. Limit dla zespołów mających pięć lub więcej osi to 40 t wynikające też z Dyrektywy 96/53/WE. Limit zwiększono do 44 t, ale jeżeli transportowany jest 20- lub 40-stopowy kontener ISO. Ograniczenia dla pojazdów z przyczepą są analogiczne, lecz gdy liczba osi wynosi cztery, maksymalna dopuszczalna masa równa to 37 ton. Same przyczepy mogą ważyć do 10 t, jeśli mają jedną oś, do 18 t przy dwóch osiach oraz 24 t przy większej liczbie osi.

Maksymalna długość pojazdu dwuosiowego to 12 m. Analogiczny limit dotyczy przyczep. Dwuosiowe ciężkie pojazdy pasażerskie mogą mierzyć do 13,5 m. Jeżeli pojazd ma trzy lub więcej osi wartość ta rośnie do 15 m. Dla autobusów przegubowych limit wynosi do 18,75 m. Tę samą długość mogą osiągać – tu gwoli ciekawostki – tzw. pociągi turystyczne oraz inne zespoły składające się z pojazdu i przyczepy. „Pociąg turystyczny” to zespół składający się z ciągnika oraz jednej lub więcej przyczep przeznaczonych do przewozu pasażerów na krótkich trasach w celach turystycznych lub rozrywkowych.

Licencyjny wymóg

Maksymalną długość ciągnika siodłowego z naczepą ustalono na 16,5 m, maszyny robocze do 20 m. Limity szerokości wynikają z Dyrektywy 96/53/WE: podstawą jest 2,55 m a pojazdy przeznaczone do przewozu towarów w kontrolowanej temperaturze (ze ścianami o grubości min. 45 mm) mogą osiągnąć 2,60 m. Dla maszyn roboczych maksymalną szerokość określono na 3 m, limit wysokości dla nich wynosi 4,5 m.

W kontekście Rozporządzeń Parlamentu Europejskiego o numerach 1071/2009 i 1072/2009 warto rozpatrywać wspomniany na wstępie wymóg posiadania licencji dotyczący transportu wszystkimi pojazdami o DMC większej lub równej 2,5 t. Problem ten opisała Anna Widuch na stronie internetowej spółki TransLawyers Widuch i Wspólnicy. Dekret z mocą ustawy (Decreto-Lei) o numerze 257/2007 w art. 3 nakłada na wszystkich, którzy prowadzą przewozy na rzecz osób trzecich pojazdami o DMC od 2,5 t obowiązek uzyskania licencji w Instytucie Mobilności i Transportu Drogowego (Instituto da Mobilidade e dos Transportes Terrestres, I. P). W świetle Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego o nr 1072/2009 obowiązek ten nie powinien jednak dotyczyć przewozów międzynarodowych dokonywanych przez firmy spoza Portugalii.

Andora

Oficjalna nazwa tego państwa to Principat d’Andorra. Obowiązujące w nim zasady ruchu drogowego oraz przewozów publicznych i komercyjnych zgrupowane są w dwóch aktach prawnych „Llei del Codi de la circulació” (Ustawa Kodeks drogowy) oraz „Llei dels transports per carretera” (Ustawa o transporcie drogowym). Wymogi dotyczące pojazdów oraz ich prowadzenia reguluje pierwsza z nich. Maksymalną długość pociągu drogowego ustalono w niej na 18,75 m a pojazdu członowego na 16,50 m. Limit DMC zespołu pojazdów określono na 40 ton. Trzyosiowy pojazd z dwu- lub trzyosiową przyczepą może mieć DMC do 44 ton przy przewozie 40-stopowego kontenera ISO w transporcie kombinowanym. Ograniczenia prędkości wynoszą: 50 km/h na obszarze zabudowanym, 120 km/h na autostradach i drogach ekspresowych oraz 90 km/h na pozostałych drogach. Od 1 listopada do 15 maja obowiązuje nakaz korzystania z opon zimowych.

fot. Fotolia

[1] Ich wartości zapisane są w tytule II rozdziale I sekcji III (Título II Capítulo I Secção I) Kodeksu Drogowego („Código Da Estrada”). Tytuł II to „Do trânsito de veículos e animais”, czyli „O transporcie przy użyciu pojazdów i zwierząt”, rozdział II to „Disposições comuns” („Przepisy wspólne”) a sekcję III zatytułowano po prostu „Velocidade”, czyli „Prędkości”. Ogólnokrajowe limity dla poszczególnych typów pojazdów przedstawiono w tabeli w art. 27. W kolumnie dotyczącej stref zamieszkanych (dosłownie: „stref współistnienia”- Zonas de coexistência) w każdym wierszu powtarza się wartość 20 km/h.

[2] Odpowiedź znaleźć można w rozdziale I tytułu IV. Tytuł IV dotyczy pojazdów („Dos veículos”) a jego pierwszy rozdział zawiera tych pojazdów klasyfikację („Classificação dos veículos”). Klasy i typy samochodów („Classes e tipos de automóveis”) opisano w Art. 106.

[4] „Regulamento Que Fixa os Pesos e as Dimensões Máximos Autorizados para os Veículos em Circulação”.

Przydatne linki

http://www.amt-autoridade.pt

http://www.ansr.pt

http://www.estradas.pt

http://www.ansr.pt/SegurancaRodoviaria/CodigoDaEstrada/Documents/Codigo_Estrada_2014_versaoWEB.pdf http://www.antp.pt/pdf/dl3.pdf http://tfconsultores.pt/legislacao/transporte-rodoviario-de-mercadorias/

http://www.estradas.pt/index

http://www.antram.pt

http://www.antp.pt

http://www.mobilitat.ad/ https://www.mobilitat.ad/ca/legislacio https://www.bopa.ad/bopa/011040/Pagines/199A6.aspx http://www.policia.ad/documentacio/modificacio_circulacio_2014.pdf http://www.itvserveis.ad/website/descargas/informes/grafics.pdf http://www.mobilitat.ad/ca/ http://circulation-routiere-andorre.andorre.net/