Wpływ COVID-19 na zmiany zachowań konsumentów
Zamknięte sklepy, strach, rosnące bezrobocie i brak jasnych perspektyw powrotu gospodarki do normalności wpłynęły na zmianę przyzwyczajeń konsumentów, wynika z przygotowanego przez PMR raportu „Koronawirus a zmiana zachowań konsumentów w Polsce 2020”.
Tak zwany lockdown związany z COVID-19 będzie trwał w Polsce około dwóch miesięcy, ponieważ rząd już wprowadza działania odmrażające gospodarkę, jednak istnieje wysokie prawdopodobieństwo, że w niektórych segmentach (zwłaszcza imprezy masowe) zakazy będą trwały jeszcze przez kilka miesięcy, jak ma to miejsce w planie ogłoszonym w Niemczech.
Obecne skupienie się rządów na ochronie życia ludzkiego, zostanie wystawione na ciężką próbę. W miarę czasu gospodarka coraz bardziej jest wystawiana na erozję miejsc pracy, bankructwa firm i spadek dochodów państwa. Co więcej choć trwają pracę nad szczepionką i efektywną terapią lekową, to nie należy ich się spodziewać w ciągu najbliższych tygodni. Problemy społeczne i brak pełnego działania gospodarki to coś co nie tylko wpłynęło tymczasowo na zmiany zachowań zakupowych, ale te zmiany będą nie tylko trwać, ale często nawet się pogłębiać.
O ile spadnie konsumpcja?
Fundamentalne zmiany ścieżek zakupowych Polaków oczywiście wpłyną także na zmianę wyników gospodarczych w tym wskaźnika konsumpcji. PMR przygotował trzy scenariusze: 1 – lockdown około 2-miesięczny z szybkim etapem otwierania gospodarki; 2 – lockdown około 2-miesięczny ale z wolnym etapem otwierania gospodarki; 3 – jak scenariusz 2 ale z powrotem epidemii oraz przynajmniej części restrykcji na jesień.
We wszystkich tych scenariuszach konsumpcja odnotuje spadek rok do roku, a dynamika dla 2020 r. według naszych prognoz będzie sięgać od około -1% do -8%. Co więcej, można się także spodziewać dodatkowych znacząco negatywnych informacji, ponieważ w związku z prognozowaną suszą w najbliższych miesiącach należy się także spodziewać wzrostu cen produktów żywnościowych, czyli pogłębienia obecnych spadków.
Prawie każdy konsument kupuje na zapas produkty spożywcze
Co ciekawe, prawie połowa przebadanych na potrzeby raportu PMR konsumentów kupowała w ciągu ostatnich trzech tygodni więcej na zapas niż zwykle, ale prawie drugie tyle kupuje na zapas tyle samo co wcześniej. Dodatkowo, porównując wyniki badań przeprowadzonych przez PMR także w 2019 roku, można powiedzieć, że deklaracje dotyczące zwiększenia zakupów na zapas osiągają podobną powszechność jak w przypadku częstszych zakupów na zapas spowodowanych wprowadzeniem prawie pełnego zakazu handlu w niedzielę, choć różnią się kupowanymi produktami. Aktualnie najistotniejszym powodem, dla którego pojawiają się zwiększone zakupy na zapas jest chęć ograniczenia wyjść i wizyt w sklepach do minimum.
Zakupy niespożywcze ograniczone do minimum
W ostatnich tygodniach trwania epidemii w kraju, poza kategorią kosmetyków, większość zakupów produktów niespożywczych (odzież, obuwie, artykuły wykończeniowe, meble czy RTV/AGD i elektronika) jest przez klientów ograniczana, odkładana w czasie lub badani rezygnują w ogóle z takich zakupów.
Interesujące jest to, że częściej w zakupach internetowych tego typu produktów wybieramy dostawę do paczkomatu. Z drugiej strony patrząc na cały rynek, 2020 rok na pewno przyniesie znaczną korektę, nawet większą niż dla całej konsumpcji. Dodatkowo część zakupów obecnie odkładanych w czasie zostanie zaniechana całkowicie.
Kiedy powrót do usług?
Choć obiekty gastronomiczne starają się przyciągnąć klientów i znacząco poszerzyła się oferta na dowóz, to jednak pierwsze trzy tygodnie oficjalnej pandemii w Polsce nie sprzyjały wzrostowi zamówień na dowóz z lokali gastronomicznych. Ponad połowa badanych deklaruje, że w tym okresie robiła to rzadziej niż zwykle, a mniej niż co dziesiąty uważa, że zwiększył częstość korzystania z dowozu jedzenia.
Raport odpowiada na pytania co będzie za kilka miesięcy, a tu widać strach konsumentów zwłaszcza w sferze usług i rozrywki. Dla przykładu, 43% Polaków całkowicie zrezygnuje z wycieczek zagranicznych, a dodatkowe 26% chce je odłożyć w czasie.
Na potrzeby raportu firma PMR przeprowadziła w kwietniu 2020 r. badanie na reprezentatywnej próbie 1,3 tys. konsumentów. Badani odpowiedzieli m.in. na pytania dotyczące zmiany zwyczajów zakupowych w obliczu epidemii COVID-19 oraz plany na najbliższe miesiące.
