Zielona logistyka – zwykły trend czy nowy zwrot w biznesie?
Zwiększająca się świadomość dotycząca zagrożeń dla środowiska oraz konsekwencje zmian klimatycznych spowodowały zwrócenie się wielu organizacji w kierunku zrównoważonego rozwoju. Modyfikacja działań nie ominęła także obszaru logistyki. Zielona logistyka jest już nie tylko trendem, ale faktem, którego nie sposób lekceważyć. Coraz więcej firm ma świadomość, że wdrożenie odpowiednich praktyk zarządzania zielonym łańcuchem dostaw, daje znaczące korzyści nie tylko dla środowiska, ale całej organizacji.
W 2019 roku Parlament Europejski ogłosił kryzys klimatyczny i wezwał rządy państw ONZ do podjęcia natychmiastowych działań w celu redukcji wytwarzania gazów cieplarnianych i przedstawienia strategii osiągnięcia do 2050 roku neutralności klimatycznej. Coraz większy, niszczący wpływ społeczeństwa oraz firm na środowisko, ciągnie za sobą zmiany i nowe trendy w ich codziennym funkcjonowaniu. Jednym z nich jest ekologistyka i zrównoważone plany rozwoju.
Zielona logistyka to zestaw zrównoważonych polityk i środków, mających na celu zmniejszenie negatywnego wpływu na środowisko, np. poprzez konfigurację procesów, struktur i systemów lub urządzeń w transporcie, dystrybucji i magazynowaniu towarów. Celem ekologistyki jest znalezienie równowagi pomiędzy ekologią a ekonomią, a dokładniej obniżenie kosztów związanych z tym obszarem i zwiększenie zysków z wyeliminowaniem działań degradujących otoczenie. Ekologiczne rozwiązania w logistyce mają prowadzić do wytwarzania produktów według optymalnych metod i dystrybucji po najniższych kosztach w jak najkrótszym czasie. Jednocześnie ich celem jest zmniejszenie wskaźnika uszkodzenia i strat towarów oraz zero waste.
Zielona logistyka i cyfryzacja idą w parze
Według raportu Transport Intelligence „Total Logistics 2021” wzrost globalnego rynku logistycznego do 2024 roku wyniesie 4,7 proc. rocznie. Znaczący wpływ na prognozy ma rozwój e-commerce, który wraz z pandemią jeszcze przybrał na sile. Do 2026 roku wartość polskiego rynku handlu internetowego może osiągnąć kwotę 162 mld zł przy średnim rocznym przyroście na poziomie 12 proc. Intensywny wzrost oraz zwiększające się potrzeby konsumentów, wymagają odpowiednich zasobów i rozwiązań. Z kolei raport Transport Intelligence „Global e-commerce Logistics 2021” pokazuje, że w samym roku 2020 rynek logistyki e-commerce zwiększył się o prawie 30 proc. Takie dynamiczne wzrosty mają istotny wpływ na ekologię. Kryzys klimatyczny i odpowiedzialność społeczna biznesu już teraz wymagają wprowadzenia konkretnych zmian. Mowa tutaj zarówno o transporcie, jak i procesach wytwarzania produktów.
Logistyka to kluczowy obszar działalności operacyjnej – zarówno w ujęciu lokalnym, jak i międzynarodowym. Wprowadzanie zielonej koncepcji jest trudnym zadaniem, które opiera się m.in. na obliczeniu generowanego śladu węglowego oraz jego redukcji, szczegółowej analizie łańcucha dostaw, która przyczynia się do zmniejszenia zanieczyszczenia powietrza, wody, gleby oraz emisji hałasu, racjonalnym zużyciu zasobów i wspierania recyklingu. Koncentracja na te obszary pozwala zmodyfikować istniejące procesy i stworzyć zielony łańcuch dostaw, w którym produkty i opakowania są wytwarzane zgodnie z zasadami zrównoważonego rozwoju. O ile na poziomie tworzenia strategii i planów firmy mają chęci i realne pomysły na zmiany, o tyle na poziomie wdrażania często pojawiają się trudności nie do pokonania.
Ekologistyka w praktyce
Wyzwania napotykane są na każdym etapie. Pierwszym jest wykorzystywanie oraz uzależnienie firm od paliw kopalnianych. Niestety tempo wprowadzania alternatywnych źródeł energii jest ograniczone przez relatywnie wysokie koszty. Drugie to tzw. „ostatnia mila”, czyli dostarczenie produktu do klienta. Firmy, chcąc być jak najbardziej konkurencyjne, prześcigają się w czasie i oferują coraz szybsze dostawy. Kolejnym, równie ważnym wyzwaniem, jakie trzeba zaadresować, są wysokie koszty tego typu inwestycji. Organizacje często muszą zainwestować ogromne sumy w transport, magazyny i produkcję, aby dążyć do neutralności klimatycznej. Niestety, nie wszystkie mają zasoby i zdolności, aby to osiągnąć. Warto jednak zacząć od chociaż najmniejszych zmian.
Ekologiczne rozwiązania w logistyce obejmują wszystkie poziomy. Przede wszystkim to modernizacja floty transportowej oraz odpowiednie zarządzanie. Dane Europejskiej Agencji Środowiska pokazują, że w ciągu dekady emisja generowana przez pojazdy dostawcze w 100 największych miastach świata wzrośnie o ponad 30 proc. Z kolei GUS wskazuje, że sama polska gospodarka odpowiada za blisko 10 proc. emisji CO2 w Unii Europejskiej. Inwestycja w nowoczesne ekologiczne pojazdy i urządzenia zapewni zmniejszenie stopnia zanieczyszczenia, jednocześnie zwiększając efektywność dystrybucji w łańcuchu dostaw. Inną zmianą jest budowa lub dostosowanie magazynów do wymogów logistyki 4.0, a dokładniej systemów certyfikacji ekologicznej BREEAM i LEED, które pozwalają na ocenę techniczną budynków pod kątem ich wpływu na środowisko. Warto tutaj wspomnieć również o urządzeniach, dzięki którym można zaoszczędzić energię.
Kolejnym sposobem na zagwarantowanie zielonej logistyki jest podejście zero waste, recykling oraz odpowiednie zarządzanie zapasami. Mowa tutaj nie tylko o zmianach w procesach produkcji, ale także o opakowaniach, w których umieszczany jest produkt końcowy. Ekologicznych rozwiązań nie brakuje. Coraz więcej firm korzysta z biodegradowalnych materiałów, które niwelują niszczący wpływ. Pojawiają się już działania idące o krok dalej. Niedawno MODIVO we współpracy z InPostem wprowadziło system wtórnego obiegu opakowań. Takie rozwiązanie pozwala na nawet dziesięciokrotne zmniejszenie zapotrzebowania na jednorazowe opakowania i pokazuje, że zmiany w logistyce mogą realnie wpływać na zmianę w prowadzeniu biznesu.
Część firm już wprowadziło pewne modyfikacje, które minimalizują niszczący wpływ na środowisko. Kryzys klimatyczny jest faktem i wspólną odpowiedzialnością, dlatego istotne są transformacje nawet w zakresie najmniejszych procesów. Zielona logistyka staje się wymogiem, który zapewni najbardziej świadomym organizacjom znaczącą przewagę konkurencyjną na rynku. Branża e-commerce dostarcza wygodnych rozwiązań dla konsumentów, jednak tak intensywny rozwój wiąże się z ekologicznymi zagrożeniami, którym firmy coraz częściej i chętniej przeciwdziałają. Odpowiedzialność biznesu i szukanie rozwiązań optymalizujących i ograniczających negatywny wpływ na środowisko, jest nie tylko wymagana, ale przede wszystkim konieczna.
Artykuł ukazał się się w czasopiśmie Eurologistics 2/2022
