Rosnąca rola cyfryzacji

Wybuch pandemii COVID-19 stał się globalnym testem warunków skrajnych. Obostrzenia związane z utrzymywaniem dystansu społecznego zmusiły świat m.in. do przyśpieszonej „lekcji” w dziedzinie łączności, umiejętności cyfrowych, działań w Internecie, informatyzacji przedsiębiorstw, a także cyfrowych usług publicznych. Rola cyfryzacji będzie rosnąc i nie ma od tego odwrotu.

Jeszcze przed wybuchem pandemii 94 proc. firm wskazywało, że transformacja cyfrowa zalicza się do najważniejszych celów strategicznych w ich organizacji. W Polsce cyfryzację za priorytet uznała ponad połowa (58 proc.) menadżerów wysokiego szczebla. Ten rok stał się jednak prawdziwym przełomem, zaś deklaracje trzeba było przekuć w czyny.

Zwrot ku cyfryzacji

Podczas pierwszej fali pandemii COVID-19 firmy wydawały dodatkowo około 15 mld USD tygodniowo więcej na technologie, aby zapewnić bezpieczne przejście swoich organizacji na pracę w trybie zdalnym. Liderzy działów IT zapytani o kluczowe obszary technologiczne, w które inwestują organizacje wymieniają bezpieczeństwo i prywatność (47%), zarządzanie doświadczeniami i zaangażowaniem klientów (44%), a także infrastrukturę i rozwiązania chmurowe (35%).

Blisko połowa badanych odpowiedzialnych za IT w firmach na świecie uważa, że pandemia przyspieszyła transformację cyfrową i adopcję nowych technologii, w Polsce ten odsetek jest nieco większy i wynosi 52%. Aż 43% respondentów uważa, że ponad połowa pracowników z ich organizacji będzie pracowała z domu także po pandemii – wynika z corocznego badania KPMG i Harvey Nash, w którym udział wzięło ponad 4200 liderów działów IT z firm, których łączne wydatki na technologie przekraczają 250 mld USD.

Mimo że wydatki firm przeznaczane na technologie w związku z pandemią COVID-19 znacznie wzrosły, badanie wykazało, że w nadchodzącym roku budżety na technologie będą bardziej obciążone. Tuż przed pandemią 51% liderów działów IT spodziewało się wzrostu budżetu w ciągu najbliższych 12 miesięcy, natomiast kilka miesięcy później liczba ta spadła do 43%. Może to wynikać przede wszystkim z dużego obciążenia budżetów w ostatnich miesiącach. O strategicznej roli technologii świadczyć może fakt, że blisko połowa badanych firm spodziewa się wzrostu zatrudnienia specjalistów z tego obszaru w ciągu najbliższego roku.

Spadek odsetka respondentów spodziewających się wzrostu budżetu IT o 8 punktów procentowych może być spowodowany ogólną tendencją do redukcji kosztów w organizacji podczas spowolnienia. Presja na redukcję kosztów nie omija działów IT mimo zwiększonych oczekiwań w stosunku do nich. Aby temu sprostać, organizacje IT muszą zmniejszać dług technologiczny, dokonać transformacji bazy kosztowej oraz wdrożyć zwinny model dostarczania usług pozwalając na skalowanie kosztów działania i tym samym lepiej dostosować się do biznesu – mówi Andrzej Gałkowski, Partner, Financial Services Advisory, Head of Banking, KPMG w Polsce.

COVID-19 trwale przyspieszył transformację

Zdaniem 47% liderów działów IT na świecie i 52% z Polski pandemia COVID-19 trwale przyspieszyła transformację cyfrową i adopcję nowych technologii takich jak sztuczna inteligencja (AI), uczenie maszynowe (ML), blockchain czy automatyzacja. Spośród różnych inwestycji technologicznych, kluczowe w nowej rzeczywistości dla firm były nakłady na zapewnienie bezpieczeństwa i prywatności (wg 47% respondentów), budowanie doświadczeń i zaangażowania klientów (44%) oraz infrastrukturę i rozwiązania chmurowe (43%).

Aż 51% ankietowanych przez KPMG International i Harvey Nash firm wdrożyło rozwiązania chmurowe, 13% prowadzi programy pilotażowe, a 21% aktywnie rozważa zastosowanie takich rozwiązań (co stanowi niemal dwukrotny wzrost w ciągu ostatnich 12 miesięcy). Także ponad połowa liderów działów IT z Polski wdrożyła rozwiązania chmurowe, natomiast co czwarty respondent poważnie zastanawia się nad implementacją chmury. Innymi technologiami, których wdrożenie rozważają liderzy IT są m.in. sztuczna inteligencja i uczenie maszynowe (29% w skali globalnej i 25% w Polsce) oraz inteligentna automatyzacja (30% w skali globalnej i 25% w Polsce). Warto zwrócić uwagę na duży globalnie wzrost popularności platform sprzedażowych w modelu SaaS – wdrożenia takich rozwiązań na dużą skalę zwiększyły się ponad trzykrotnie z 7% w 2019 r. do 23% w tym roku. Jedna na sześć ankietowanych firm uruchomiła platformę tego typu w ciągu ostatnich 12 miesięcy.

– Polscy liderzy IT częściej dostrzegają rolę pandemii w przyspieszeniu transformacji cyfrowej niż ich zagraniczni koledzy. Nie powinno to dziwić. Polska gospodarka, jako całość oceniana jest jako mniej innowacyjna niż gospodarki takich regionów jak Skandynawia, Europa Zachodnia czy USA. Zaskakujące w badaniu jest to, że ankietowani w Polsce deklarują podobny poziom adopcji chmury jak reszta świata. Dotychczas, bazując chociażby na raportach Eurostatu mieliśmy przekonanie, że poziom adopcji chmury w Polsce był jednym z najniższych spośród krajów członkowskich Unii Europejskiej. Wygląda na to, że nasz kraj potrzebował nadzwyczajnego czynnika, jakim jest pandemia, aby proces transformacji przyspieszył. Wydaje się jednak, że dla wielu polskich liderów IT przejście do chmury obliczeniowej wciąż oznacza wdrożenie platformy ułatwiającej zdalną pracę grupową. Ale to jedynie początek, i nadrabianie dystansu wobec bardziej rozwiniętych rynków, na których znacznie szerszy zakres przetwarzania danych przenoszony jest do chmury – mówi Andrzej Gibas, Partner Associate, Business Advisory, Head of Markets, KPMG w Polsce.

Praca zdalna może pozostać standardem

Aż 86% liderów działów IT, którzy wzięli udział w badaniu przeprowadzonym przez KPMG International i Harvey Nash, wprowadziło dla swoich pracowników pracę w trybie zdalnym, a 43% oczekuje, że po pandemii ponad połowa zatrudnionych będzie pracować w domu. Co ciekawe, spośród respondentów z Polski aż 10% przewiduje, że po pandemii wszyscy pracownicy z ich organizacji będą pracować zdalnie.

W wyniku pracy zdalnej aż 70% respondentów informuje o zwiększonej współpracy pomiędzy firmami a zespołami technologicznymi, a ponad połowa (52%) twierdzi, że stworzyło to kulturę integracji w zespole technologicznym. Praca zdalna i brak fizycznego kontaktu ze współpracownikami to także zagrożenie. Aż 84% liderów IT potwierdza, że jest zaniepokojona o zdrowie psychiczne swoich pracowników. Dostrzegają oni potrzebę formułowania i wdrożenia programów adresujących niebezpieczeństwa wynikające z braku interakcji pomiędzy pracownikami w świecie rzeczywistym i zastępowanie ich współpracą w przestrzeni wirtualnej – mówi Andrzej Gibas.

Kwestie związane z pracą zdalną stanowią obecnie jeden z pięciu najważniejszych czynników angażowania i zatrzymywania kluczowych talentów technologicznych i pozostaną nim również po zakończeniu pandemii COVID-19. Liderzy działów IT będą zatem musieli ponownie przemyśleć sposób, w jaki przyciągają i angażują swoich pracowników w świecie, w którym fizyczna lokalizacja nie jest już głównym atutem. Pandemia COVID-19 wpłynęła także na trwałe zwiększenie znaczenia samych liderów technologicznych w firmach – taką opinię wyraziło prawie dwie trzecie respondentów (61%).

5G kolejnym impulsem

Cyfryzacja w sektorze przedsiębiorstw nabierze jeszcze szybszego tempa wraz z wdrożeniem sieci 5G. Nowa technologia ma być katalizatorem, który zapoczątkuje w globalnej gospodarce nowy etap cyfrowej rewolucji. Tylko w Polsce – jak wynika z rządowej Strategii 5G dla Polski – ma ona przyczynić się do powstania blisko 0,6 mln nowych miejsc pracy i wygenerować dodatkowe przychody w wysokości 13 mld euro rocznie do 2025 roku, głównie w takich sektorach jak finanse, motoryzacja i transport publiczny, opieka zdrowotna czy energetyka.

– Technologii 5G potrzebujemy jak powietrza, zwłaszcza w Polsce. Gdyby w Kalifornii nie było internetu, nie powstałaby Dolina Krzemowa. Podobnie my – jako kraj i polskie firmy – nie będziemy uczestniczyć w podziale przychodów i zysków z ekosystemu 5G, jeżeli u nas piątej generacji nie będzie. Ona musi powstać szybko i co ważne, bezpiecznie – wskazuje Rafał Jaczyński, dyrektor ds. cyberebezpieczeństwa w Europie Środkowo-Wschodniej i krajach nordyckich firmy  Huawei.

– Według Deloitte ci, którzy jako pionierzy wdrożą piątą generację w sieciach komórkowych, oraz firmy, które jako pierwsze będą miały kontakt z tą technologią, mogą zapewnić sobie przewagę konkurencyjną przynajmniej na dekadę. To jest nie do przecenienia. W związku z tym jeżeli chcemy uczestniczyć w tym wyścigu i w podziale tego rynku, którego wartość jest szacowana nawet na tryliony dolarów, musimy w końcu uruchomić u nas 5G w pełnym zakresie – dodaje Rafał Jaczyński.

Komentarz

Wirus SARS-CoV-2 jest swego rodzaju egzaminem, który weryfikuje dotychczasowe podejście do digitalizacji. Sytuacja, której doświadczamy w tym roku, wypchnęła firmy poza przysłowiową „strefę komfortu”. Pokazała, kto był, a kto nie był właściwie przygotowany do pracy w warunkach kryzysowych.

Mijające miesiące były też ewaluacją dotychczasowych działań w obszarze digitalizacji. Gdy spojrzymy na gros przykładów, biorąc pod uwagę firmy reprezentujące różne branże, to zauważymy, że przedsiębiorstwa bardziej zaawansowane cyfrowo lepiej sobie radzą w czasie pandemii. Wykazują się przede wszystkim większą elastycznością i szybciej reagują na zmiany w otoczeniu. Firmy, które były cyfrowo „zapuszczone”, szukały doraźnych rozwiązań, ale działania prowizoryczne i wprowadzane ad hoc albo na dłuższą metę nie mają racji bytu, albo są bardzo kosztowne. Pandemia pokazała — digitalizacja lubi systematyczność i rozwój organiczny.

W tym roku widać, że firmy jeszcze tkwią w pewnym zawieszeniu, jednakże model „poczekamy, zobaczymy” na pewno nie jest rozwiązaniem. Nie oznacza to, że wszyscy przedsiębiorcy zaciągnęli cyfrowy hamulec ręczny. Wśród naszych klientów jest niemałe grono firm, które nie wstrzymały prac. Wręcz możemy pochwalić się nowymi kontraktami. Firmy, które patrzą długofalowo, nie boją się decyzji inwestycyjnych.

W ciągu pierwszych miesięcy nowego roku nie zmieni się wiele, ale już w drugim i trzecim kwartale 2021 spodziewamy się, że digitalizacja przyspieszy. Jak niedawno podał McKinsey, w ciągu najbliższych dwunastu miesięcy prawie połowa globalnych firm planuje zwiększyć wydatki na projekty cyfrowe.

Artykuł został opublikowany w czasopiśmie Eurologistics nr 6/2020