Między ekologią a ekonomią

Dynamiczny rozwój zielonych inicjatyw jest coraz bardziej zauważalny, nawet złagodzenie unijnej polityki wobec ESG nie zahamowało tego trendu. Jest to efektem rosnącej świadomości przedsiębiorstw, co do korzyści płynących z realizacji projektów wspierających zrównoważony rozwój. Jak pokazuje raport FM Logistic „Paradoks efektywności i zrównoważonego rozwoju w łańcuchach dostaw. Czy da się to połączyć?” niekoniecznie jest to jednak motywowane względami środowiskowymi czy regulacyjnymi. Częściej – idącą za tym optymalizacją kosztów i poprawieniem wydajności. Takiego zdania było 65% przedstawicieli firm biorących udział w badaniu.

Zrównoważony rozwój zyskuje na znaczeniu, szczególnie w kontekście rosnącej liczby regulacji prawnych i unijnych dyrektyw, wciąż jednak nie stanowi strategicznego priorytetu dla przedsiębiorstw.  Znalazł się dopiero na szóstym miejscu pod względem ważności działań. Oznacza to, że wdrażanie proekologicznych i odpowiedzialnych społecznie rozwiązań najczęściej ma miejsce tylko wtedy, gdy pokrywa się z nadrzędnymi celami operacyjnymi lub finansowymi organizacji. Usprawnienie procesów i zminimalizowanie wydatków jest także kluczowe pod względem rosnącej na rynku konkurencji.

Na taką sytuację wpływa między innymi inflacja, która wprawdzie  wyhamowała po okresie pandemii, to jednak trwale podniosła ceny wielu towarów i usług. W rezultacie wszyscy uczestnicy rynku są zmuszeni do podejmowania ostrożnych decyzji finansowych. Dążenie do optymalizacji kosztów oraz zwiększenia efektywności staje się więc naturalnym priorytetem. W tym kontekście zrównoważony rozwój zyskuje na znaczeniu nie tyle jako wartość sama w sobie, co jako narzędzie generujące długoterminowe oszczędności i poprawiające wydajność operacyjną. Wskazuje na to 56% respondentów, co potwierdza, że choć działania na rzecz zrównoważonego rozwoju są coraz bardziej cenione, obniżenie kosztów pozostaje kluczowym czynnikiem motywującym firmy do wdrażania zrównoważonych inicjatyw. Wynik ten obnaża paradoks dzisiejszego podejścia do ESG – choć strategia ta jest powszechnie postrzegana jako konieczność, w praktyce to właśnie finansowa opłacalność działań staje się kluczowym bodźcem do ich wdrożenia.

– Przedsiębiorstwa coraz częściej postrzegają zrównoważony rozwój nie jako koszt, lecz jako inwestycję w przyszłość. Dobrze zaplanowane i zintegrowane z całą strategią działania ESG pozwalają bowiem nie tylko ograniczyć wydatki, ale też budują przewagę konkurencyjną. Dla wielu firm punktem zwrotnym okazuje się moment, w którym zrównoważone praktyki przekładają się bezpośrednio na poprawę efektywności operacyjnej – np. dzięki optymalizacji łańcuchów dostaw, ograniczeniu zużycia energii czy lepszemu zarządzaniu zasobami ludzkimi. W dłuższej perspektywie prowadzi to nie tylko do oszczędności, ale również do zwiększenia odporności firmy na zewnętrzne kryzysy i zmiany rynkowe.   Pomaga to także w łatwiejszej adaptacji do nowych oczekiwań konsumentów oraz partnerów biznesowych – wyjaśnia Piotr Palmowski, Dyrektor HR i QHSE w FM Logistic Central Europe.

Finanse to motywacja, ale też ograniczenie

Choć kwestie finansowe są najczęściej wskazywaną motywacją do wdrażania zrównoważonych rozwiązań, jednocześnie dla wielu firm stanowią one największą barierę. 60% ankietowanych  uznaje za fundamentalne wyzwanie wysokie koszty związane z transformacją technologiczną i zmianami procesowymi. Dotyczy to zwłaszcza mniejszych przedsiębiorstw oraz tych, które operują w warunkach ograniczonych budżetów. Wysokie nakłady inwestycyjne skutecznie zniechęcają do podejmowania działań, nawet jeśli ich długoterminowy potencjał może stanowić większą wartość.

W związku z tym coraz częściej mówi się o konieczności stworzenia systemu wsparcia finansowego — zarówno w postaci zachęt gospodarczych, jak i preferencyjnych form finansowania. Bez takich rozwiązań wiele firm nie zdecyduje się na inwestycje, co może skutkować dalszym spowolnieniem wdrażania zielonych praktyk w łańcuchach dostaw. Tymczasem zmiany te wymagają czasu i stabilnych warunków — a także odpowiednich narzędzi do ich precyzyjnego zaplanowania i mierzenia.

Brak jednoznacznych danych to kolejne wyzwanie. Aż 80 % respondentów wskazało, że nie jest w stanie oszacować realnych korzyści ekonomicznych dla  zrównoważonych działań. Wiele firm nie dysponuje wystarczającymi informacjami, aby móc określić poziom emisji w swoich łańcuchach dostaw lub wskazać ich główne źródła – wynika to z globalnego i złożonego charakteru procesów logistycznych. Rozdrobniona struktura obejmująca liczne podmioty, środki transportu oraz zróżnicowane obiekty operacyjne znacząco utrudnia analizę i opracowanie skutecznej strategii dekarbonizacji.

Razem taniej i efektywniej

W obliczu ograniczonego dostępu do danych oraz zasobów coraz więcej firm dostrzega potrzebę współpracy w ramach zrównoważonego łańcucha dostaw, poszukując możliwości współdzielenia zasobów. Jak pokazują dane z raportu FM Logistic, aż 71% przedsiębiorstw już działa w tym modelu, z czego 81% wskazuje, że kluczowym czynnikiem motywującym jest chęć redukcji kosztów.

– Duże zainteresowanie tego rodzaju inicjatywami potwierdza ich potencjał w realizacji wspólnych celów środowiskowych i biznesowych. Jednak, aby współpraca była trwała i skuteczna, konieczne jest zbudowanie wzajemnego zaufania między partnerami. Transparentność, otwarta komunikacja oraz jasno określone zasady współpracy stają się fundamentem wspólnego działania. To właśnie zaufanie umożliwia efektywne dzielenie odpowiedzialności oraz wspólne podejmowanie decyzji w kontekście optymalizacji całego łańcucha dostaw – dodaje Piotr Palmowski.

Współdzielone zasoby to najczęściej magazyny i infrastruktura logistyczna, a także usługi transportowe i procesy związane z realizacją dostaw. Coraz większą popularność zyskuje również współpraca w zakresie zarządzania zapasami oraz wspólnego wykorzystania przestrzeni magazynowej. Dzięki temu możliwe jest nie tylko ograniczenie pustych przebiegów i lepsze wykorzystanie dostępnych zasobów, ale również optymalizacja kosztów.

Zapoznaj się z pełną treścią raportu raport FM Logistic „Paradoks efektywności i zrównoważonego rozwoju w łańcuchach dostaw. Czy da się to połączyć? – kliknij tutaj.

Artykuł ukazał się w czasopiśmie Eurologistics 3/2025