Uważaj na czas pracy

Ma to miejsce również wówczas, gdy kierowca oświadcza, że miał świadomość, iż narusza przepisy obowiązującego prawa, ale do popełnienia naruszeń został „nakłoniony” przez podmiot wykonujący przewóz drogowy lub w związku z nieświadomością kierowcy wyrażoną podczas kontroli co do konieczności wypełnienia określonego obowiązku.

Prawa i obowiązki kierowcy

Sankcje wobec kierowcy mogą być nakładane tylko w przypadku ujawnienia nieprawidłowości na drodze. Za naruszenie sankcjonowane w załączniku do ustawy o transporcie drogowym nakłada się na kierowcę mandat karny (w wysokości do 500 zł lub w przypadku zbiegu wykroczeń do 1 tys. zł). Kierowca musi wyrazić zgodę na przyjęcie mandatu, co oznacza, że zawsze istnieje możliwość odmowy jego przyjęcia.

Gdy zastosowano tryb mandatowy, kontrolujący ma obowiązek wskazać kierowcy naruszenie, za które ma być nałożona grzywna, a także określić wysokość kary, jaką chce nałożyć i pouczyć go o możliwości odmowy przyjęcia mandatu, a także o konsekwencjach tej odmowy. Przede wszystkim będzie to skierowanie sprawy do sądu grodzkiego właściwego ze względu na miejsce popełnienia wykroczenia. (odpowiednio art. 97 par 3 k.p.w.). W razie odmowy przyjęcia mandatu karnego przez kierowcę lub w przypadku, gdy kontrola drogowa wykaże naruszenia, które są sankcjonowane w załączniku do ustawy o transporcie drogowym karami pieniężnymi, a których wysokość przekraczałaby znacznie maksymalną kwotę mandatu karnego, kontrolujący może wystąpić do sądu z wnioskiem o ukaranie, zaznaczając we wniosku, czy kierowca (obwiniony) odmówił przyjęcia mandatu, a jeżeli to możliwe – również przyczyny takiej odmowy. Zgodnie z art. 54 par. 6 k.p.w. osoba, co do której istnieje uzasadniona podstawa do sporządzenia przeciwko niej wniosku o ukaranie powinna być niezwłocznie przesłuchana w charakterze obwinionego.

Wniosek o ukaranie może zawierać także wniosek o skazanie obwinionego za zarzucany mu czyn bez przeprowadzenia rozprawy i wymierzenie mu określonej kary. Wymaga to jednak pisemnej zgody obwinionego, przesłuchanego uprzednio w toku czynności wyjaśniających oraz uzależnione jest od sytuacji, gdy w świetle zebranych dowodów, wyjaśnienia obwinionego oraz okoliczności popełnienia wykroczenia nie budzą wątpliwości, a cele postępowania zostaną osiągnięte mimo nieprzeprowadzenia rozprawy (art.93 i 94 k.p.w.). Jeżeli w wyniku ustaleń poczynionych w trakcie przeprowadzonej kontroli drogowej, kontrolujący stwierdzi, że podmiot wykonujący przewóz nie miał wpływu na powstanie naruszenia, postępowanie administracyjne wobec takiego podmiotu nie zostaje wszczęte.

UWAGA: Jeżeli zatem kierowca weźmie na siebie całą odpowiedzialność za naruszenie, np. czasu pracy, to przy braku innych dowodów nie będzie można prowadzić postępowania przeciwko przedsiębiorcy (w takiej sytuacji należy w szczególności odebrać od kontrolowanego kierowcy oświadczenie złożone pod rygorem odpowiedzialności karnej za fałszywe składanie zeznań – stosownie bowiem do art. 73 ust. 1 Ustawy z dnia 6 września 2001 r. o transporcie drogowym inspektor transportu drogowego może w toku kontroli m.in. przesłuchiwać świadków).

Odpowiedzialność za powstałe naruszenie będzie ciążyła na kierowcy i sprowadzi się do nałożenia na niego grzywny (art. 92a ust. 1 Ustawy z 6 września 2001 r. o transporcie drogowym) w drodze mandatu karnego, bądź wystąpienia z wnioskiem o ukaranie do właściwego miejscowo sądu grodzkiego. Wyjątek od powyższej zasady stanowią rażące naruszenia przepisów, gdy dopuszczono się ich wielokrotnie lub ich ciężar gatunkowy jest na tyle duży, że mogą być uznane za rażące. W takim przypadku wobec przedsiębiorcy wszczyna się i prowadzi postępowanie administracyjne.

Obowiązki pracodawcy

Prezentujemy najważniejsze obowiązki wraz z sankcjami przewidzianymi za niezastosowanie się do nich. Obok nich podano wysokości kar nakładanych na drodze w formie decyzji administracyjnej:

1. Zapewnić, by pojazd wyposażony był w urządzenie rejestrujące, które zostało poddane wymaganej kontroli okresowej lub badaniu kontrolnemu. Nie spełnienie tego wymagania to: 1 tys. zł kary.

2. Wyposażyć kierowcę w odpowiednie wykresówki pasujące typem zatwierdzenia do danego typu urządzenia rejestrującego. Nie spełnienie tego wymagania to: 100 zł za każdą wykresówkę, maksymalnie 2 tys. zł.

3. Archiwizować wykresówki w porządku chronologicznym i w czytelnej formie (np. z podziałem na kierowców) przez co najmniej rok od daty ich zarejestrowania. Nie spełnienie wymagania, czyli nieokazanie wykresówki lub dokumentu potwierdzającego fakt nieprowadzenia pojazdu podczas kontroli w przedsiębiorstwie: 500 zł kary za każdy dzień.

4. Wykonywać przewóz drogowy pojazdem wyposażonym w cyfrowe urządzenie rejestrujące, które nie zostało poddane kalibracji lub bez wymaganego sprawdzenia okresowego. Nie spełnienie tego wymagania to: 1 tys. zł kary.

5. Wyposażenie kierowcy w odpowiednią ilość rolek papieru do drukarki cyfrowego urządzenia rejestrującego. Zalecane są 3 rolki, które muszą typem być zgodne z typem zatwierdzenia tachografu. Nie spełnienie tego wymagania, czyli niewyposażenie kierowcy w dostateczna ilość papieru: 500 zł kary.

6. Sczytywać dane z kart kierowców co najmniej raz na 21 dni. Nie spełnienie tego wymagania, czyli naruszenie obowiązku wczytywania wymaganych danych z karty kierowcy: 500 zł kary.

7. Sczytywać dane z tachografu cyfrowego co najmniej raz na 3 miesiące. Nie spełnienie tego wymagania, czyli naruszenie obowiązku wczytywania wymaganych danych z tachografu cyfrowego: 500 zł kary.

8. Archiwizować dane z tachografów cyfrowych i kart kierowców w porządku chronologicznym i w czytelnej formie przez co najmniej rok od daty ich zarejestrowania. Możliwe kary:

· nieudostępnienie podczas kontroli w przedsiębiorstwie pełnych danych o okresach aktywności kierowcy – 500 zł za każdy dzień,

· nieudostępnienie podczas kontroli w przedsiębiorstwie danych wczytanych z tachografu cyfrowego i karty kierowcy, przechowywanych w przedsiębiorstwie – 500 zł za każdy dzień.

Pracodawca powinien:

· poinformować kierowców o obowiązujących ich przepisach z zakresu czasu pracy, w sposób przyjęty u danego pracodawcy,

· uzyskać od kierowców oświadczenia na piśmie o wymiarze zatrudnienia albo o niepozostawaniu w zatrudnieniu u innego pracodawcy,

· prowadzić ewidencję czasu pracy wszystkich kierowców (zgodnie z art. 25 Ustawy o czasie pracy kierowców), udostępnianie jej kierowcom na ich wniosek oraz przechowywanie przez okres 3 lat po zakończeniu okresu nią objętego.

Obowiązki kierowcy

1. Nie używać brudnych lub uszkodzonych wykresówek.

2. Przechowywać wykresówki tak, aby były w stosowny sposób zabezpieczone.

3. W przypadku uszkodzenia wykresówki zawierającej zapis, kierowcy dołączają uszkodzoną wykresówkę do zastępującej ją wykresówki.

4. Stosować wykresówki w każdym dniu, w którym prowadzą pojazd, począwszy od momentu, w którym go przejmują oraz wypełnienie jej awersu w prawidłowy sposób.

5. Nie wyjmować wykresówki z urządzenia przed zakończeniem dziennego okresu pracy, chyba że jej wyjęcie jest dopuszczalne z innych powodów.

6. Nie używać wykresówki przez okres dłuższy niż ten, na który jest przeznaczona (24h).

7. W przypadku gdy kierowca oddalił się od pojazdu i nie jest w stanie używać urządzenia rejestrującego to okresy pracy powinien nanosić na wykresówkę ręcznie i czytelnie.

8. Obsada dwuosobowa: wykresówki kierowców znajdują się w odpowiednich miejscach tak, aby okres prowadzenia pojazdu rejestrował się na wykresówce kierowcy kierującego pojazd.

9. Zapewnić zgodność czasu zapisywanego na wykresówce z oficjalnym czasem kraju rejestracji pojazdu.

10. Posługiwać się jedynie własną imienną kartą kierowcy.

11. Przejmując pojazd z tachografem cyfrowym należy włożyć swoją kartę kierowcy do czytnika urządzenia rejestrującego i dokonać kompletnej rejestracji swoich czynności.

12. Obsada dwuosobowa: karty kierowcy włożone są w odpowiednie otwory tachografu cyfrowego tak, aby okres prowadzenia pojazdu rejestrował się na karcie kierowcy kierującego pojazd.

13. Obsługiwać przełączniki umożliwiające osobną i wyraźną rejestrację wszystkich okresów aktywności zarówno przy tachografie analogowym jak i cyfrowym.

14. W przypadku uszkodzenia tachografu analogowego bądź cyfrowego – kierowca musi przejść na ręczną rejestrację swoich aktywności (na odwrocie wykresówki / na rewersie papieru do drukarki).

15. W czasie kontroli drogowej – kierowca okazuje wykresówkę z bieżącego dnia i wykresówki z poprzednich 28 dni lub kartę kierowcy.

16. Nie należy podejmować żadnych prób: fałszowania, likwidowania i niszczenia danych zarejestrowanych na wykresówkach, karcie kierowcy i tachografie analogowym bądź cyfrowym. Oznacza to nie podłączanie żadnych niedozwolonych urządzeń, które zafałszują wskazania tachografu.

17. Nie należy próbować otwierać obudów tachografów cyfrowych oraz stosować magnesów neodymowych.

Sankcje wobec przedsiębiorcy

Za niewypełnienie obowiązków, sankcje mogą być nakładane w wyniku kontroli na drodze (do 15 tys. zł) oraz w siedzibie firmy (do 30 tys. zł). Karę pieniężną nakłada się w drodze decyzji administracyjnej, w wysokości określonej w załączniku do ustawy z 6 września 2001 r. o transporcie drogowym. Nie dotyczy to przypadków, gdy przedsiębiorca nie miał wpływu na powstanie naruszenia, np. w przypadku blokady dróg, długotrwałych postojów na przejściach granicznych, których nie można było przewidzieć, remontów dróg, konieczności objazdów lub niewielkiego przemieszczenia pojazdu na parkingu podczas wykonywania odpoczynków i przerw, a także w przypadku nadzwyczajnych warunków atmosferycznych, takich jak burze, śnieżyce, czy gołoledź.

Kontrole w siedzibie

Podczas kontroli w siedzibie przedsiębiorcy, kontrolujący powinien zbadać wszelkie okoliczności mogące mieć wpływ na powstanie stwierdzonych naruszeń. Materiał dowodowy mogą stanowić m.in. umowy przewozu (precyzując – badaniu należy poddać wspólne uprawnienia i obowiązki stron zawarte w umowie, takie jak termin wykonania przewozu drogowego przy uwzględnieniu trasy przewozu) i inne dokumenty określające termin i warunki wykonania przewozu. Analizie podlegać również powinny wszelkie dokumenty potwierdzające sprawowanie przez pracodawcę (kontrolowanego przedsiębiorcę) należytego nadzoru nad przestrzeganiem przez kierowców norm czasu prowadzenia, wymaganych odpoczynków itp., a także innych przepisów określonych w ustawie o transporcie drogowym.

Kontrolujący bada, czy przedsiębiorca w razie powzięcia wiadomości o popełnieniu przez kierowcę naruszenia stosował wobec niego kary pracownicze, np. karę upomnienia, nagany itp. Jeżeli w wyniku kontroli stwierdzone zostanie jednoznacznie, że naruszenie przepisów nastąpiło wskutek zdarzeń lub okoliczności, których podmiot wykonujący przewozy nie mógł przewidzieć, wojewódzki inspektor transportu drogowego powinien wydać decyzję o umorzeniu postępowania w sprawie nałożenia kary pieniężnej (art. 93 ust. 7 Ustawy z 6 września 2001 r. o transporcie drogowym).

UWAGA: Zgodnie z wytycznymi wykonywania kontroli, wyciąganie sankcji wobec pracodawcy za naruszenia czasu pracy nie będzie możliwe, jeśli nie ponosi on odpowiedzialności za ich popełnienie. Pracodawca powinien zatem nadzorować pracowników (i umieć to udowodnić). Jednym z podstawowych narzędzi kontroli jest szkolenie oraz karanie pracowników. Każde nieuzasadnione naruszenie norm czasu pracy musi zostać „odpowiednio” opracowane przez pracodawcę. Brak reakcji na ujawnione nieprawidłowości oznacza bowiem zgodę na nie…