Kierunek: Wschód. Aktualne trendy i atrakcyjne kierunki ekspansji zagranicznej

Czechy, Rumunia i Ukraina w Europie Środkowo-Wschodniej oraz Japonia, Kazachstan i Malezja w Azji – to najbardziej perspektywiczne kraje dla inwestorów zagranicznych – wynika z raportu „Kierunek: Wschód. Aktualne trendy i atrakcyjne kierunki ekspansji zagranicznej w obliczu zawirowań geopolitycznych” opracowanego przez PFR TFI i PwC we współpracy z KUKE.

Wartość bezpośrednich inwestycji zagranicznych polskich firm osiągnęła rekordowy poziom ponad 130 mld zł w 2022. To o 20,8 mld zł więcej niż rok wcześniej. Najwięcej, bo aż 87 proc. polskich inwestycji trafiło do Europy. Autorzy raportu wskazują, że – planując inwestycje – warto spojrzeć szerzej i kierują uwagę inwestorów na Wschód, a w szczególności kraje naszego regionu i Azji.

Co zawiera raport?

Raport to kompleksowa analiza potencjalnych szans biznesowych uwzględniająca czynniki makroekonomiczne, geopolityczne i zmiany w światowej gospodarce. Opracowanie składa się z kliku części i obejmuje:

– ranking atrakcyjnych kierunków inwestycyjnych,

– analizę kluczowych trendów rynkowych,

– wyniki badań z przedsiębiorcami,

– analizę rynku ukraińskiego w kontekście wpływu wojny i planowanego procesu odbudowy,

– przegląd instrumentów finansowania inwestycji zagranicznych oferowanych przez instytucje rozwoju.

Nowe światło na kierunki biznesu międzynarodowego

Po raz trzeci PFR TFI i PwC Polska we współpracy z KUKE prezentują ranking najbardziej obiecujących kierunków ekspansji dla polskich przedsiębiorstw, tym razem skupiając się na rynkach Europy Środkowo-Wschodniej (CEE) i Azji. Kraje CEE przez trzy ostatnie dekady przeżywały dynamiczny rozwój. Wykazały się też stabilnością i odpornością na zawirowania geopolityczne i makroekonomiczne ostatnich kilkunastu miesięcy. W 2022 r. odnotowały prawie 8 proc. wzrost wartości napływających BIZ r/r. Jednocześnie niezmiennie bardzo wysoko oceniany jest potencjał inwestycyjny większości krajów Azji. Ogromne i szybko rosnące rynki z bogacącymi się społeczeństwami powoduje, że blisko połowa ankietowanych firm widzi tam duże możliwości biznesowe.

Tegoroczna edycja rankingu uwzględnia dwie kategorie kierunków – oczywiste i znane (I krąg) oraz nieoczywiste i mniej znane, ale bardzo perspektywiczne z punktu widzenia zagranicznych inwestorów (II krąg). Linią demarkacyjną jest wartość zainwestowanego przez polskie firmy kapitału (100 mln euro). W pierwszej grupie – głównie bliższych geograficznie i kulturowo państw CEE na pierwszych miejscach znalazły się Czechy, Rumunia i Ukraina, gdzie potencjalnie mogą otworzyć się duże możliwości dla polskich przedsiębiorstw w ramach procesu odbudowy tego kraju. Natomiast wśród państw drugiego kręgu na podium znalazły się Japonia, Kazachstan i Malezja. Rozpoznane rynki Europy Środkowo-Wschodniej to wybór bezpieczniejszy, natomiast kierunki azjatyckie mogą być szansą dla firm, które mając świadomość większego ryzyka, poszukują wyższej stopy zwrotu z inwestycji.

– Jestem przekonany, że w tak dynamicznym otoczeniu gospodarczym możemy odnaleźć przestrzeń, która pozwoli rozwijać polskie inwestycje bezpośrednie za granicą. Taką przestrzeń otwiera dziś przed naszymi firmami m.in. region Europy Środkowo-Wschodniej i Azji. Bliższe nam geograficznie i kulturowo kraje CEE, jak i mniej oczywiste, ale szybko rosnące rynki azjatyckie cechuje duża odporność oraz wysoki potencjał biznesowy, przez co mogą stanowić atrakcyjne kierunki ekspansji dla polskich inwestorów. Zależy nam na tym, aby polskie firmy rozwijały się na globalnym rynku, wykorzystując w pełni potencjał, jaki daje ekspansja zagraniczna. Fundusz Ekspansji Zagranicznej, oferując współfinansowanie międzynarodowych inwestycji, zwiększa możliwości finansowe polskich firm, dzięki czemu mogą skuteczniej wykorzystywać posiadany potencjał i budować trwałą przewagę konkurencyjną na międzynarodowych rynkach – mówi Piotr Kuba, członek zarządu ds. inwestycyjnych w PFR TFI.

Wyzwania makroekonomiczne kształtują rynek BIZ

W ramach prac nad raportem eksperci zidentyfikowali kluczowe trendy kształtujące krajobraz międzynarodowych BIZ. Wymagające otoczenie makroekonomiczne i geopolityczne sprawia, że rośnie ich wpływ na globalne procesy gospodarcze i decyzje biznesowe przedsiębiorstw.

Rok 2023 przyniósł wyraźnie spowolnienie dynamiki światowego PKB, a za tym również obniżenie przepływów bezpośrednich inwestycji zagranicznych. Nowa rzeczywistość to zmiany układu sił w światowej gospodarce i narastający protekcjonizm. Poza zawirowaniami geopolitycznymi, na rynek BIZ i nastroje przedsiębiorców wpływają obecnie m.in. nearshoring, transformacja energetyczna i transformacja cyfrowa. Warto przyjrzeć im się dokładniej, żeby poznać wyzwania, ale też i biznesowe szanse, które się z nimi wiążą – zaznacza dr Paweł Oleszczuk, wicedyrektor w zespole doradztwa dla sektora publicznego i analiz ekonomicznych PwC Polska.

Inspiruje nas biznes

Obok analizy kluczowych trendów i rankingu atrakcyjnych kierunków inwestycyjnych raport zawiera wyniki badań przeprowadzonych na próbie 240 dużych i średnich przedsiębiorstw. Badania jednoznacznie wskazują na zmianę postrzegania kluczowych czynników ryzyka w porównaniu z poprzednią edycją badania – 90 proc. przedsiębiorstw identyfikuje ryzyko geopolityczne i odpowiednio duży rynek zbytu jako kluczowe czynniki w analizie potencjalnej lokalizacji dla inwestycji. Firmy są również bardziej ostrożne jeśli chodzi o planowanie zagranicznych projektów, choć wyraźnie widać, że większe zainteresowanie ekspansją wykazują te firmy, które już mają w tym doświadczenie. Plany dalszej ekspansji w perspektywie najbliższych trzech lat deklaruje 41 proc. firm, które już inwestowały za granicą, i nieco ponad 26 proc. wszystkich przedsiębiorców.

– Jest szansa, by wreszcie nasz biznes był bardziej aktywny zagranicą, bo choć skutecznie przyciągamy inwestycje z innych krajów, to w ekspansji kapitałowej lepiej wyglądają choćby nasi sąsiedzi z regionu. Chcemy dzielić się wiedzą o korzyściach i możliwościach, jakie niesie międzynarodowa ekspansja, i pokazywać polskim przedsiębiorcom konkretne rynki, gdzie warto poszukać inwestycyjnych okazji. W KUKE widzimy rosnące zainteresowanie polskiego biznesu wychodzeniem poza granice kraju. Aby wzmocnić ten trend, oferujemy atrakcyjne instrumenty zabezpieczające same inwestycje, jak też ich finansowanie, co znacząco podnosi bezpieczeństwo ekspansji – mówi Janusz Władyczak, prezes zarządu KUKE.

Przeprowadzone badania potwierdzają, że przedsiębiorcy są świadomi korzyści, jakie pozwala uzyskać ekspansja kapitałowa. Aż 55 proc. badanych firm wskazuje dywersyfikację geograficzną i ograniczanie ryzyka jako główną korzyść z bezpośrednich inwestycji za granicą. Na drugim miejscu wśród korzyści przedsiębiorcy wskazują możliwość zabezpieczenia łańcuchów dostaw, co podkreśla ponad 47 proc. badanych.

Ważne trendy w logistyce

Istotne miejsce w raporcie zajmuje temat związany z logistyką. Dywersyfikacja dostawców i zabezpieczenie łańcuchów dostaw poprzez nearshoring i friendshoring to jeden z kluczowych trendów kształtujących globalny rynek BIZ. Jest to trend obserwowany już od kilku lat, natomiast w ostatnim czasie zyskuje na znaczeniu.

– Wzrost kosztów transportu i zatory w dostawach spowodowały liczne zmiany w strategiach zakupowych, handlowych i produkcyjnych przedsiębiorstw – w celu zabezpieczenia  ciągłości dostaw, część z nich podjęła stosowne kroki w kierunku przeniesienia produkcji i logistyki do państw bliższych geograficznie lub kulturowo, natomiast te firmy, które jeszcze tego nie zrobiły, rozważają dostępne opcje. Napędza to inwestycje w nowe zakłady, centra dystrybucyjne i logistyczne, ale również w związane z nimi technologie, takie jak: sztuczna inteligencja, internet rzeczy czy blockchain, które mogą być wykorzystywane do uproszczenia procesów logistycznych i zoptymalizowania alokacji zasobów – czytamy w raporcie.

Kwestia zabezpieczenia łańcuchów dostaw stanowi również jeden z kluczowych tematów w oczach polskich inwestorów. Prawie 80 proc. ankietowanych przedsiębiorstw wymienia  ten trend jako zjawisko, które ich zdaniem w największym stopniu będzie oddziaływało na prowadzenie biznesu. Jednocześnie ponad 47 proc. badanych wskazuje, że możliwość zabezpieczenia łańcuchów dostaw to jedna z głównych korzyści ekspansji zagranicznej.  

Raport „Kierunek: Wschód. Aktualne trendy i atrakcyjne kierunki ekspansji zagranicznej w obliczu zawirowań geopolitycznych został opracowany przez PFR TFI i PwC Polska we współpracy z KUKE. Pełny raport można pobrać TUTAJ. 

Informacje o PFR TFI 

PFR TFI jest częścią grupy Polskiego Funduszu Rozwoju i zarządza kilkunastoma funduszami inwestycyjnymi, które inwestują w polską gospodarkę i rozwój przedsiębiorstw, a także wspierają kapitałową ekspansję zagraniczną polskich firm. Towarzystwo zarządza m.in. Funduszem Ekspansji Zagranicznej 2 FIZ AN o docelowej kapitalizacji 600 mln zł – fundusz powstał w 2023 r. i kontynuuje misję Funduszu Ekspansji Zagranicznej FIZ AN, który działa od 2016 r. i zakończył już okres inwestycyjny, zawierając w tym czasie ponad 20 umów inwestycyjnych i inwestując ponad 100 mln euro. Fundusz oferuje polskim firmom współfinansowanie ich zagranicznych projektów inwestycyjnych poprzez instrumenty finansowe dopasowane do ich skali oraz możliwości i potrzeb polskiego inwestora. Może finansować przejęcie zagranicznej spółki, utworzenie nowej lub dalszy rozwój już istniejącej zagranicznej spółki zależnej polskiej firmy – zarówno w krajach Unii Europejskiej, jak i poza nią, również w krajach rozwijających się w praktycznie wszystkich sektorach.  

Informacje o PwC Polska 

W PwC naszym celem jest budowanie społecznego zaufania i odpowiadanie na kluczowe wyzwania współczesnego świata. Jesteśmy siecią firm działającą w 151 państwach. Zatrudniamy ponad 364 tysięcy osób, które dostarczają naszym klientom najwyższej jakości usługi w zakresie doradztwa biznesowego, technologicznego, podatkowo-prawnego oraz audytu. W Polsce PwC posiada biura w 7 miastach oraz Financial Crime Unit w Gdańsku, Warszawie i Lublinie, dwa Centra Usług Wspólnych w Katowicach i Opolu oraz oddział PwC IT Services w Lublinie. Polskie spółki PwC zatrudniają niemal 7000 osób, w tym niemal 2000 w zespołach technologicznych.  

Informacje o KUKE

KUKE od ponad 30 lat ubezpiecza transakcje handlowe polskich przedsiębiorców w kraju i za granicą. Jako jedyna w kraju instytucja oferuje instrumenty z gwarancjami Skarbu Państwa, ubezpieczając eksport towarów i usług, zagraniczne projekty inwestycyjne oraz krajowe inwestycje eksporterów. Spółka faktoringowa KUKE Finance finansuje zagraniczne i krajowe należności w ramach wszystkich dostępnych na rynku rodzajów faktoringu.