Prowadzisz? Odłóż telefon!

Umysł ludzki ma ograniczone możliwości przetwarzania docierających informacji. Gdy wykonujemy kilka czynności równocześnie, każda z nich uzyskuje odpowiednio mniej uwagi. Im czynności te są bardziej skomplikowane, tym większa szansa, że zostaną one poważnie upośledzone. Liczne badania psychologiczne pokazują jednoznacznie, że używanie telefonu komórkowego podczas prowadzenia samochodu znacznie pogarsza funkcjonowanie uwagi kierowcy.

Telefon jak alkohol

Według badań przeprowadzonych przez National Highway Traffic Safety Administration (NHTSA) z USA, brak wystarczającej koncentracji uwagi jest przyczyną około 80% wypadków i 65% groźnych sytuacji na drodze. Natomiast samo korzystanie z telefonu jest jedną z przyczyn braku koncentracji uwagi kierowcy. Około 6% wypadków w USA spowodowanych jest przez kierowców korzystających z telefonów komórkowych podczas jazdy. W ten sposób rocznie ginie ok. 2 600 osób, a rannych zostaje około 330 000 osób (źródło: Harvard Center for Risk Analysis). W Australii, aż 60% kierowców używa telefonów komórkowych podczas jazdy samochodem. W konsekwencji, w roku 2006 aż 45 000 kierowców doprowadziło do wypadku, a 145 000 spowodowało realne zagrożenie na drodze (źródło: Science Daily).

Badania przeprowadzone w Kanadzie w 1997 roku oraz w Australii w 2005 świadczą o tym, że rozmowa przez telefon w czasie jazdy czterokrotnie zwiększa ryzyko wypadku w porównaniu do rozmowy z pasażerem. Wyniki badań Great Britain’s Transport Research Laboratory pokazują, że czas reakcji kierowców rozmawiających przez telefon wydłuża się o połowę w stosunku do normalnego prowadzenia samochodu oraz o 30% w stosunku do jazdy pod wpływem alkoholu (przy stężeniu 0.8 promila alkoholu we krwi). Zatem rozmawianie przez telefon podczas prowadzenia samochodu jest co najmniej tak samo niebezpieczne, jak prowadzenie pod wpływem alkoholu [1].

Przeprowadzone na Uniwersytecie Utah badania świadczą o tym, że rozmowa przez telefon w czasie jazdy samochodem sprawia, że kierowcy popełniają znacznie więcej błędów w stosunku do jazdy w samotności czy z pasażerem. Nie tylko wydłuża drogę hamowania, ale także obniża zdolność płynnego prowadzenia pojazdu, utrzymania stałej prędkości, czy zachowania bezpiecznego dystansu między innymi uczestnikami ruchu drogowego. W dodatku, wyniki badań wielu ośrodków badawczych świadczą o tym, że rozmawianie przez telefon podczas jazdy przy użyciu zestawu słuchawkowego lub głośnomówiącego jest prawie tak samo niebezpieczne, jak przy użyciu telefonu trzymanego w ręce. Na przykład, analizy opublikowane w 2005 roku przez British Medical Journal wskazują, że korzystanie z telefonu podczas jazdy aż czterokrotnie zwiększa ryzyko wypadku (McEvoy i współpracownicy) .

Ślepotą z nieuwagi

Używając telefonu komórkowego podczas prowadzenia samochodu, kierowca nie tylko ma zajętą rękę, co może opóźnić jego czas reakcji, ale jest dodatkowo narażony jest na częstsze odwracanie wzroku od drogi. Dotyczy to zwłaszcza momentu odbierania i wysyłania wiadomości tekstowych. Badania przeprowadzone na Uniwersytecie Utah wskazują jednak, że najniebezpieczniejszym skutkiem używania telefonu podczas jazdy jest duże zaangażowanie w rozmowę. Fakt ten tłumaczy, dlaczego używanie zestawu słuchawkowego jedynie nieznacznie poprawia bezpieczeństwo jazdy. Niezależnie od sposobu prowadzenia rozmowy – czy przy pomocy telefonu trzymanego w ręce, czy zestawu słuchawkowego – osoba dzwoniąca nie widzi tego, co się dzieje na drodze. Nie jest zatem w stanie dostosować rozmowy do panującej sytuacji. Tymczasem pasażer, pozwala kierowcy na skupienie uwagi podczas trudniejszych manewrów, chwilowo zawieszając rozmowę. Brak modulowania przebiegu konwersacji może przyczynić się do nadmiernego zaangażowania uwagi kierowcy w chwilach, gdy powinien on być maksymalnie skupiony na sytuacji na drodze, co z kolei może skutkować wypadkiem.

Najbardziej niebezpiecznym skutkiem zaangażowania w rozmowę telefoniczną w czasie prowadzenia samochodu – jest zjawisko zwane „ślepotą z nieuwagi”. Polega ono na tym, że osoba skoncentrowana np. na rozmowie przez telefon nie dostrzega obiektów na które bezpośrednio patrzy takich jak inne samochody, piesi czy czerwone światło[2]. Jedyną możliwością przeciwdziałania temu zjawisku, jest pełna koncentracja na prowadzeniu samochodu.

Przepisy prawne

Coraz więcej państw wprowadza surowe kary za rozmawianie przez telefon podczas jazdy lub też całkowite zakazy korzystania z telefonów w trakcie prowadzenia samochodu. W 45 krajach istnieje zakaz rozmawiania przez telefon trzymany przy uchu, a w niektórych krajach, jak na przykład Wielka Brytania, Japonia, Portugalia i Singapur, istnieje całkowity zakaz korzystania z telefonu komórkowego podczas jazdy. W Polsce nie ma całkowitego zakazu korzystania z telefonu. Zgodnie z Art. 45, pkt 2. Prawa o ruchu drogowym: “Kierującemu pojazdem zabrania się: 1. korzystania podczas jazdy z telefonu wymagającego trzymania słuchawki lub mikrofonu w ręku”.

Oznacza to, że nie wyklucza się korzystania z zestawu głośnomówiącego oraz słuchawkowego. W tym miejscu należy przypomnieć, że badania wyraźnie pokazują, iż korzystanie z zestawu nie poprawia bezpieczeństwa jazdy. Jedynym bezpiecznym zachowaniem jest całkowita rezygnacja z używania telefonu. Nie są również prowadzone statystyki dotyczące liczby wypadków spowodowanych rozmawianiem przez telefon – nie sprawdza się bilingów sprawców wypadów. A karanie mandatami za używanie telefonu jest nieskuteczne i nie wydaje się być spostrzegane przez kierowców jako kara, które mogłaby ich zniechęcić do łamania przepisu.

Ciekawe badanie

W ramach przygotowań do kampanii „Prowadzisz – odłóż telefon”, Grupa Perswazja w Praktyce przeprowadziła szereg badań na kierowcach, których celem było sprawdzenie postaw i świadomości kierowców na temat omawianego problemu. Jednym z głównych celów było zdobycie informacji na temat tego, czy rozmowa przez telefon podczas prowadzenia samochodu jest spostrzegana jako niepożądane zachowanie oraz wybranie najskuteczniejszych materiałów do kampanii. Wyniki znajdują się w załączniku

Bliższe informacje o Koordynatorem kampanii „Prowadzisz – odłóż telefon” można uzyskać na stronie internetowej www.jazdabezkomorki.pl