Motywy ekspansji zagranicznej polskich firm
Niemal 1900 polskich przedsiębiorstw zaangażowanych w prawie 4 tysiące podmiotów zagranicznych w postaci posiadanych udziałów, oddziałów lub w innej formie – wynika z danych opublikowanych przez GUS[1]. Dlaczego polscy przedsiębiorcy decydują się na wyjście z biznesem poza granice naszego kraju? Sprawdzamy na konkretnych przykładach kilku firm.
Za każdą inicjatywą inwestycyjną stoi osobny proces decyzyjny, który zależy m.in. od przyjętego modelu biznesowego, sektora, w którym działa firma, aspiracji i ambicji właścicielskich, a także otoczenia. Nierzadko o rozpoczęciu kapitałowej ekspansji zagranicznej decyduje właśnie to, jak wygląda rodzimy rynek inwestora. Firmy wywodzące się z krajów mających małe rynki wewnętrzne, np. Belgii, Austrii, Szwajcarii często już na wczesnym etapie rozwoju decydują się na ekspansję zagraniczną, aby móc zwiększyć swoją sprzedaż. Polska jest postrzegana jako stosunkowo duży rynek, niemniej szczególnie dla spółek działających w wyspecjalizowanych branżach może on być niewystarczający, co sprawia, że coraz częściej decydują się na rozwój w skali globalnej. Wyróżnić można cztery grupy determinantów bezpośrednich inwestycji zagranicznych. Są to poszukiwania: rynku, zasobów, efektywności i aktywów strategicznych.
Przykładem polskiej firmy, która w poszukiwaniu większego rynku zbytu zdecydowała się na ekspansję, jest Grupa R22, działająca w obszarze hostingu i domen. Dla tej spółki Polska jest zbyt małym rynkiem, by móc stabilnie się rozwijać, dlatego R22 kilka lat temu zaczęła wchodzić na nowe rynki zagraniczne. Pierwszym kierunkiem ekspansji kapitałowej była Rumunia. Polskie przedsiębiorstwo przejęło trzy tamtejsze spółki, a inwestycja została zrealizowana we współpracy z Funduszem Ekspansji Zagranicznej. Jak podkreślają menedżerowie R22, o wyborze tego kraju zdecydowało kilka czynników. Rumunia to pod względem powierzchni drugi po Polsce kraj Europy Centralnej, ma duży rynek wewnętrzny – ponad 20 mln mieszkańców, wśród których znaczny udział ma klasa średnia. Był to więc kierunek, który pozwalał wykorzystać najważniejsze kompetencje i doświadczenie grupy. Rok po tej inwestycji R22 zdecydowało się wejść na kolejny rynek – tym razem chorwacki. W projekcie uczestniczył również Fundusz Ekspansji Zagranicznej, który udzielił pożyczki na zakup chorwackiej spółki Avalon. Dzięki inwestycjom zagranicznym grupa uzyskała około 25% udziału w rynku rumuńskim i blisko 30% udziałów w rynku chorwackim.
Kolejną motywacją do kapitałowej ekspansji może być chęć zwiększenia efektywności przedsiębiorstwa. Jednym z elementów, który ma wpływ na efektywność ekonomiczną przedsiębiorstw, jest funkcjonowanie logistyki. Dotyczy to w szczególności tych branż i produktów, w których koszty procesów logistycznych mają duży udział w całkowitych kosztach. Był to jeden z powodów, dla których na ekspansję zagraniczną zdecydowała się Poznańska Korporacja Budowlana Pekabex. Pod koniec 2020 r. polska firma przejęła niemiecką fabrykę prefabrykatów. Wybór tego celu akwizycji w tej właśnie lokalizacji związany był z faktem, że od dłuższego czasu Pekabex realizuje projekty budownictwa systemowego na tym rynku. Zakup fabryki w Bawarii pozwoli spółce poprawić efektywność kosztową poprzez obniżenie kosztów transportu prefabrykowanych elementów. Kwestia efektywności logistyki i dystrybucji była też jedną z pośrednich motywów kapitałowej ekspansji innej polskiej firmy – producenta maszyn rolniczych SaMASZ. W 2019 r. zainwestowała w rozwój swojej spółki zależnej SaMASZ North America. Dzięki tej inwestycji firma rozwinęła kanały dystrybucji i rozbudowała magazyny, przez co mogła zwiększyć dostępność oferowanych przez siebie maszyn na rynku północnoamerykańskim.
Z kolei o dostęp do surowców poprzez ekspansję zagraniczną zawalczył Elemental Holding, działający w branży recyklingu i obrotu surowcami wtórnymi. Dla grupy dostęp do surowca jest podstawą do prowadzenia podstawowej działalności, dlatego inwestycje zagraniczne są dla tej spółki warunkiem rozwoju. Elemental Holding sukcesywnie zwiększa zaangażowanie w różnych regionach świata. Zakup niemieckiej spółki Recat współfinansowany przez Fundusz Ekspansji Zagranicznej pozwolił na zwiększenie skali działalności grupy na rynku recyklingu zużytych katalizatorów samochodowych w Europie Zachodniej.
We wszystkich
omówionych inwestycjach zagranicznych uczestniczył Fundusz
Ekspansji Zagranicznej, który dostarczał polskim partnerom finasowania
kapitałowego lub dłużnego. Powyższe przykłady to dowód na to, że
niezależnie od tego, jaki jest powód rozpoczęcia ekspansji kapitałowej, polskie
przedsiębiorstwa, które decydują się na ten krok, mogą liczyć na wsparcie funduszu
zarządzanego przez PFR TFI. Fundusz może zaangażować się w projekty związane z
przejęciem już działających przedsiębiorstw, budową nowych zakładów czy
rozwojem posiadanych spółek zależnych. Finansowanie udzielane jest w formie
pożyczki lub objęcia udziałów w spółce zależnej. Fundusz zawsze pozostaje
inwestorem mniejszościowym i pozostawia zarządzanie projektem w rękach
partnera. Typowa kwota zaangażowania w pojedynczy projekt wynosi
od kilku do kilkunastu milionów euro.
[1]https://stat.gov.pl/download/gfx/portalinformacyjny/pl/defaultaktualnosci/5502/27/10/1/sygnalna_dzialalnosc_przedsiebiorstw_posiadajacych_jednostki_zagraniczne_w_2019_roku.pdf
